Polub nas na Facebooku
menu
Polub nas na Facebooku

udar mózgu

Udar mózgu to zespół chorobowy powstający zwykle u osób w starszym wieku, dotkniętych miażdżycą. Udar krwotoczny występuje również u ludzi młodych. Powoduje zaburzenia neurologiczne wymagające intensywnego leczenia we wczesnej fazie, a w trakcie rekonwalescencji – kompleksowej rehabilitacji.

Udar mózgu zagraża zdrowiu chorego ze względu na występowanie objawów neurologicznych. W pierwszej fazie choroby bywają one bardzo intensywne. Dzięki właściwemu leczeniu i rehabilitacji często cofają się częściowo, a nawet całkowicie.

Przyczyny udaru mózgu

Udar mózgu to zespół objawów związanych z ostrym niedokrwieniem mózgu. Tkanka nerwowa jest niezwykle wrażliwa na brak tlenu i glukozy – jedynej substancji odżywczej, z której korzysta. Dlatego przerwanie ich transportu szybko powoduje początkowo zmiany metaboliczne, a później degenerację i martwicę, pozostawiającą trwałe skutki zdrowotne.

Udary mózgu można podzielić na niedokrwienne i krwotoczne. Niedokrwienie wynika najczęściej z postępujących zmian miażdżycowych w naczyniach krwionośnych. Stopniowe zamykanie światła tętnicy przez blaszki miażdżycowe jest bardzo długo kompensowane krążeniem obocznym i dostosowywaniem się tkanek do zmniejszonego zaopatrzenia w substancje odżywcze. Jednak w miejscach znacznego zwężenia dochodzi do tworzenia się skrzeplin, które całkowicie blokują przepływ, powodując ostre niedokrwienie. Może też dojść do zatkania tętnicy przez blaszkę miażdżycową, pochodzącą z innego miejsca w organizmie. Oderwawszy się od ściany naczynia, jest niesiona z prądem krwi i docierając do naczyń mózgu, powoduje zator.

Odrębny mechanizm ma udar krwotoczny, nazywany potocznie wylewem krwi do mózgu. Na skutek urazu, dużego nadciśnienia lub nieprawidłowej budowy naczynia dochodzi do jego pęknięcia i do wylewania się krwi do mózgu pod ciśnieniem większym niż panujące wewnątrz czaszki. Powoduje to z jednej strony zaburzenie odżywiania komórek pozbawionych ukrwienia, z drugiej zaś prowadzi do intensywnego ucisku na otaczające struktury, co uniemożliwia prawidłowy przepływ krwi. Tkanki te ulegają szybko martwicy i pojawia się zespół objawów bardzo zbliżony do udaru niedokrwiennego, któremu mogą towarzyszyć symptomy zwiększonego ciśnienia śródczaszkowego.

Objawy udaru mózgu

Objawy udaru mózgu dzielą się na dwie podstawowe grupy:

  1. ogniskowe zmiany neurologiczne
  2. skutki cieśni śródczaszkowej

Objawy ogniskowe wynikają z upośledzenia metabolizmu lub martwicy określonego obszaru tkanki mózgowej. Najczęściej obserwuje się zaburzenia połowicze: prawo- lub lewostronne. Zmianami dotknięte są kończyny znajdujące się po jednej stronie ciała, dochodzi do osłabienia siły mięśniowej, zaburzeń koordynacji, spadku napięcia mięśniowego (niedowład), a nawet do całkowitego zniesienia możliwości ruchów dowolnych i wiotkości kończyny górnej i dolnej (porażenie). Jednocześnie często pojawiają się zaburzenia mowy i zbaczanie języka, ośrodkowy zespół nerwu twarzowego (opadanie kącika ust po stronie przeciwległej do miejsca występowania niedowładów) albo upośledzenie działania innych nerwów. Do tego zespołu symptomów mogą dołączyć zaburzenia orientacji lub świadomości.

Zespół cieśni śródczaszkowej wynika z nadciśnienia powstającego wewnątrz czaszki wskutek krwawienia tętniczego albo (w przypadku udarów niedokrwiennych) z rozwijającego się obrzęku mózgu. Początkowo chory odczuwa narastający, często bardzo silny ból głowy, potem rozwijają się zaburzenia świadomości, połączone ze zwolnieniem akcji serca, przyspieszeniem i pogłębieniem oddechu, rozszerzeniem źrenicy po stronie będącej źródłem zmian. Rosnące ciśnienie powoduje przemieszczanie się mózgowia w stronę otworu wielkiego u podstawy czaszki. Jego brzegi uciskają wtedy na strefę, w której znajduje się ośrodek oddechowy, co może spowodować zatrzymanie oddechu i krążenia.

Leczenie udaru mózgu

Terapia udaru mózgu związana jest z rozpoznaniem jego prawidłowej przyczyny (np. za pomocą tomografii komputerowej albo rezonansu magnetycznego). Zmiany niedokrwienne leczy się środkami zmniejszającymi krzepliwość krwi lub (jeśli pacjent dotrze do szpitala w ciągu pierwszych kilku godzin od zachorowania) preparatami trombolitycznymi, czyli rozpuszczającymi skrzepliny blokujące przepływ krwi. W przypadkach udarów krwotocznych podaje się środki obniżające ciśnienie, a tam, gdzie są ku temu wskazania, dokonuje się chirurgicznego zamknięcia krwawiącego naczynia.

We wszystkich przypadkach zwalcza się obrzęk mózgu za pomocą leków moczopędnych i wlewów dożylnych z substancji osmotycznie czynnych, które powodują przechodzenie płynów z tkanek do łożyska naczyniowego. Terapię tę rozszerza się zgodnie z dodatkowymi potrzebami i wskazaniami.

Jeśli stan pacjenta jest stabilny (nie grozi mu arytmia serca lub niewydolność oddechowa), bardzo wcześnie rozpoczyna się rehabilitację.

Konsekwencje udaru mózgu

Stan pacjenta po udarze w dużej mierze zależy od czasu, jaki minął od wystąpienia objawów do rozpoczęcia leczenia. Dzięki leczeniu trombolitycznemu wdrożonemu w ciągu pierwszych 90 minut zaburzenia neurologiczne ustępują całkowicie u 25% chorych, a jeśli terapię rozpoczęto po 6 godzinach – tylko u niecałych 5% z nich. Odpowiednio prowadzona rehabilitacja ruchowa i (w razie potrzeby) logopedyczna pozwalają zwiększyć stopień samodzielności chorego.

Rozwiń całość
Udar krwotoczny mózgu - objawy, przyczyny powstania, skutki i rehabilitacja
Udar krwotoczny mózgu - objawy, przyczyny powstania, skutki i rehabilitacja
Udar niedokrwienny mózgu – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja
Udar niedokrwienny mózgu – przyczyny, objawy, leczenie i rehabilitacja
Wylew krwi do mózgu – objawy, leczenie, rehabilitacja. Wylew a udar
Wylew krwi do mózgu – objawy, leczenie, rehabilitacja. Wylew a udar
Jak rozpoznać udar pnia mózgu? Leczenie i rehabilitacja poudarowa  
Jak rozpoznać udar pnia mózgu? Leczenie i rehabilitacja poudarowa  
Najnowsze w tym temacie
Wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny) - jak go rozpoznać i udzielić pierwszej pomocy?
Wylew krwi do mózgu (udar krwotoczny) - jak go rozpoznać i udzielić pierwszej pomocy?
Czy umiarkowane picie alkoholu jest dobre dla serca?
Czy umiarkowane picie alkoholu jest dobre dla serca?
#MłodzipoUdarze. Dlaczego udar mózgu dotyka młode osoby?
#MłodzipoUdarze. Dlaczego udar mózgu dotyka młode osoby?
COVID-19 zwiększa ryzyko ciężkiego udaru mózgu
COVID-19 zwiększa ryzyko ciężkiego udaru mózgu
Udar mózgu: sygnały ostrzegawcze pojawiają się na kilka dni lub godzin przed. Jak je rozpoznać?
Udar mózgu: sygnały ostrzegawcze pojawiają się na kilka dni lub godzin przed. Jak je rozpoznać?
Co zrobić, aby uniknąć udaru? Zobacz zapis czatu z kardiologiem!
Co zrobić, aby uniknąć udaru? Zobacz zapis czatu z kardiologiem!
Czy narządy da się "wyprodukować" w laboratorium? Odpowiedź znajdziecie w najnowszym odcinku 36,6°C!
Czy narządy da się "wyprodukować" w laboratorium? Odpowiedź znajdziecie w najnowszym odcinku 36,6°C!
Objawy udaru mózgu - nie lekceważmy ich i jak najszybciej wzywajmy pomoc – apelują eksperci
Objawy udaru mózgu - nie lekceważmy ich i jak najszybciej wzywajmy pomoc – apelują eksperci
Proste ćwiczenia rozciągające poprawią krążenie i zmniejszą ryzyko zawału serca
Proste ćwiczenia rozciągające poprawią krążenie i zmniejszą ryzyko zawału serca
Coraz więcej udarów mózgu u młodych i zdrowych ludzi
Coraz więcej udarów mózgu u młodych i zdrowych ludzi
Kardiolog: Aż 25 proc. osób po udarze wymaga pomocy osób trzecich
Kardiolog: Aż 25 proc. osób po udarze wymaga pomocy osób trzecich
Nigdy nie jest za późno, by uchronić się przed udarem
Nigdy nie jest za późno, by uchronić się przed udarem
Trombektomia – zabiegowe leczenie udaru mózgu
Trombektomia – zabiegowe leczenie udaru mózgu
Udar mózgu - skąd się bierze i jak można z nim skutecznie walczyć?
Udar mózgu - skąd się bierze i jak można z nim skutecznie walczyć?
Czas jest najważniejszy! Jak rozpoznać udar i jak pomóc poszkodowanemu?
Czas jest najważniejszy! Jak rozpoznać udar i jak pomóc poszkodowanemu?
Mikroudar – przejściowe niedokrwienie mózgu. Przyczyny i objawy
Mikroudar – przejściowe niedokrwienie mózgu. Przyczyny i objawy
Niedobór wapnia – objawy, przyczyny, uzupełnianie braków
Niedobór wapnia – objawy, przyczyny, uzupełnianie braków
Jak rozpoznać udar pnia mózgu? Leczenie i rehabilitacja poudarowa  
Jak rozpoznać udar pnia mózgu? Leczenie i rehabilitacja poudarowa