Gotu kola od wielu lat wykorzystywana jest w medycynie chińskiej jako naturalny środek poprawiający pamięć, podnoszący zdolność do koncentracji i wydłużający życie. Stanowi źródło witaminy A, C, E i K oraz magnezu. Łagodzi problemy z krążeniem, zmiany skórne i trudno gojące się rany. Zwiększa odporność organizmu. Sprawdza się w terapii chorób układu nerwowego. Kosmetyki zawierające gotu kolę przeznaczone są dla osób o skórze podrażnionej, uszkodzonej, starzejącej się, naczynkowej lub suchej.
Co to jest gotu kola?
Gotu kola, znana w Polsce jako wąkrotka azjatycka, to wieloletnia roślina pełzająca z rodziny selerowatych. Określana bywa mianem dziwu wodnego, trawy tygrysiej, pokarmu dla mózgu, ziela pamięci i źródła długowieczności. Z uprawy gotu koli słynie cała Azja, południowa i centralna Afryka, Ameryka Południowa i Ameryka Środkowa. Można ją spotkać również w Australii i na większości wysp południowego Pacyfiku. Rośnie głównie w pobliżu zbiorników wodnych.
Zawiera duże ilości substancji z grupy pentacyklicznych saponin triterpenowych. Do triterpentyn znajdujących się w gotu koli należą: bramozyd, azjatykozyd, centellozyd, braminozyd, madekasozyd, scefoleozyd i tankunizyd. Ponadto zawiera ona kwas azjatykowy, bramikowy, madekasowy, tankunikowy i centelikowy. Wśród innych jej składników wymienia się: monoterpeny, seskwiterpeny, związki poliacetylenowe, flawonoidy i cukry. Ponadto roślina jest bogata w witaminy A, C, K i E oraz magnez.
Działanie i właściwości gotu koli
Działanie gotu koli na ludzki organizm jest wszechstronne. Roślina stosowana jest jako środek poprawiający funkcjonowanie mózgu, gdyż reguluje pracę przekaźników nerwowych, które odpowiadają za przekazywanie informacji w mózgu. Chroni go przed szkodliwym działaniem wolnych rodników i neurotoksyn. Trwają badania nad wpływem gotu koli w leczeniu choroby Alzheimera. Niektórzy specjaliści są zdania, że roślina ta pozwala w pewnym stopniu odwrócić procesy utraty pamięci u osób dotkniętych tą chorobą. Poprawia poziom zdolności poznawczych i przyswajania informacji. Polecana jest szczególnie w stanach zwiększonego wysiłku umysłowego, bo wzmacnia pamięć i koncentrację.
Gotu kola obniża ciśnienie tętnicze krwi. Poprawia elastyczność naczyń krwionośnych. Charakteryzuje się aktywnością antyagregacyjną, która może zmniejszać negatywne efekty zastoju żylnego. Wskazana jest w zespole pozakrzepowym, przewlekłej niewydolności żylnej i guzkach krwawniczych odbytu. Niektórzy badacze donoszą, że zwiększa wydolność energetyczną organizmu, działa odprężająco oraz poprawia samopoczucie i jakość snu. Przyspiesza proces gojenia się wrzodów żołądka. Zalecana jest w chorobach zapalnych dróg moczowych, astmie, anemii, cholerze, cukrzycy, czerwonce, biegunkach, bólach brzucha i niestrawności. Zawarte w niej składniki aktywne mogą wpływać na wzmocnienie bariery ochronnej jelit. Gotu kola wykazuje właściwości przeciwbakteryjne, przeciwgrzybiczne, uspokajające, antydepresyjne, przeciwbólowe, przeciwdrgawkowe, przeciwzapalne i przeciwobrzękowe.
Wąkrotka azjatycka w kosmetyce
Wąkrotka azjatycka posiada szerokie zastosowanie w kosmetyce. Stanowi częsty składnik środków poprawiających kondycję skóry, przyspieszających proces gojenia ran, owrzodzeń i oparzeń. Poprawia bliznowacenie i wspomaga produkcję kolagenu przez skórę. Wykorzystywana jest w leczeniu zmian skórnych w przebiegu trądziku, bielactwa, łuszczycy, pokrzywki i opryszczki. Łagodzi obrzęki nóg, cienie pod oczami, rozstępy, cellulit i objawy po ukąszeniu owadów. Znajduje się w składzie kosmetyków przeznaczonych do pielęgnacji cery naczynkowej, wrażliwej, suchej, dojrzałej i skłonnej do zaczerwienień. Stanowi naturalny preparat na porost włosów. Ekstrakt z wąkrotki azjatyckiej poprawia ukrwienie skóry głowy, odżywia i dotlenia cebulki włosowe. Kremy z wyciągiem z wąkroty sprawdzą się u osób, które mają predyspozycje do siniaków.
Gotu kola – działanie uboczne
Działania uboczne wywołane przez gotu kolę pojawiają się zwłaszcza w przypadku spożycia zbyt dużej dawki preparatu. Może powodować nadmierną senność, wysypkę, wrażliwość na promienie słoneczne, bóle i zawroty głowy, nudności, krwawienia błon śluzowych oraz zaburzenia nerwowe i ruchu. Nie stwierdzono innych skutków ubocznych gotu koli.
Przeciwwskazania do stosowania gotu koli
Wśród przeciwwskazań do stosowania gotu koli wymienia się niskie ciśnienie tętnicze krwi. Nie jest wskazana dla kobiet w ciąży i karmiących piersią. Wysokie dawki gotu koli działają uspokajająco, dlatego nie powinno się jej zażywać razem z lekami wykorzystywanymi w terapii zaburzeń lękowych i snu.
Jak dawkować gotu kolę?
Dawkowanie gotu koli determinowane jest schorzeniem, które ma być leczone. Przykładowo w łagodzeniu oparzeń stosuje się 200 mg wyciągu z wąkrotki azjatyckiej, a w leczeniu choroby Alzheimera dzienne dawki sięgają nawet 600 mg. Jednakże zaleca się, aby nie przekraczały 4 g dziennie.
Gotu kola – jak stosować?
Wąkrota azjatycka może być stosowana wewnętrznie i zewnętrznie. Można z niej przygotować kompresy. Jest składnikiem kremów, żeli, maści, serum, toników, balsamów przeciwcellulitowych i ujędrniających biust oraz olejków na porost włosów. Gotu kolę można przyjmować w formie tabletki lub kapsułki. Z gotu koli przygotowywana jest także herbata, a właściwie napar z suszonych liści. Dostępna jest w aptekach i sklepach ze zdrową żywnością. Opakowanie 120 tabletek kosztuje około 50 zł, a 100 g sproszkowanego ziela – 15–20 zł.
Bibliografia:
1. Król D., Wąkrota azjatycka ( Centella asiatica L.) – właściwości lecznicze, „Postępy Fitoterapii”, 2010, 2, s. 101-105.
2. Jagtap N.S., Khadabadi S.S., Ghorpade D.S. i wsp., Antimicrobial and antifungial activity of Centella asitaica (L.) Urban, Umbeliferae, “Research Journal of Pharmacy and Technology”, 2009, 2(2), s. 328-330.
3. Karłowicz-Bodalska K., Han S., Han T. i wsp., Centella asiatica (L.) Urban, syn. Hydrocotyle asiatica L. – wąkrota azjatycka – znana roślina lecznicza Dalekiego Wschodu, „Postępy Fitoterapii”, 2013, 4, s. 225-235.
