Polub nas na Facebooku
Czytasz: Zawiść – czym jest, jak się objawia i jak sobie z nią radzić?
menu
Polub nas na Facebooku

Zawiść – czym jest, jak się objawia i jak sobie z nią radzić?

Smutna kobieta siedzi na ławce. W tle jej rówieśnicy.

Fot. Mixmike / Getty Images

Zawiść to uczucie silnej niechęci, a nawet wrogości wobec osoby, której się czegoś zazdrości. Stanowi ona swego rodzaju mechanizm obronny w obliczu frustracji, ale nie jest konstruktywna. O ile zazdrość może motywować do zdobycia pożądanych cech czy rzeczy, zawiść jest zwykle niszcząca.

Spośród ludzkich uczuć zawiść jest jednym z najbardziej pierwotnych. Można zatem stwierdzić, że jej przeżywanie jest naturalne i nieuniknione. Jednocześnie jednak zawiść wiąże się z przykrymi odczuciami, więc ludzie uczą się radzić sobie z nią na różne sposoby. Negatywne emocje można przepracować, a nawet wynieść z nich pewne korzyści. Często jednak zostają one skierowane przeciwko osobie, wobec której czuje się zawiść, a zarazem są destruktywne dla człowieka, który jej doświadcza.

Co to jest zawiść?

Zawiść to uczucie, jakie może powstać na skutek porównywania się z innymi ludźmi. Pojawia się wówczas, gdy jednostka ma poczucie, że zasób jej własnych cech czy dóbr nie dorównuje jakością (albo ilością) temu, który posiada inna osoba. Istnieje cienka granica pomiędzy zawiścią a zazdrością. Ta druga wywołuje dyskomfort, żal, frustrację, czasem poczucie niższości, ale nie budzi niechęci wobec człowieka, który stanowi punkt odniesienia. Często zazdrość staje się motywacją do osiągania pożądanych cech czy dóbr. Gdy jednak jednostka – mniej lub bardziej świadomie – nie dostrzega szans, by innym dorównać, jej frustracja może przerodzić się w zawiść. Towarzyszą jej uczucia powiązane z zazdrością, ale też takie emocje, jak rozdrażnienie, złość, gniew, niechęć, nienawiść. Ludzka zawiść nie popycha do rozwoju, lecz do deprecjonowania, a nawet niszczenia tego, co u innych uznaje się za wartościowe.

Zawiść w pracy, w rodzinie, wśród znajomych… Skąd się bierze?

Psychologia uznaje zawiść za jedno z pierwszych uczuć, jakich doświadcza człowiek. Niemowlę najprawdopodobniej odczuwa ją już w pierwszych miesiącach życia, kiedy zaczyna identyfikować matkę jako źródło potrzebnych mu rzeczy – pokarmu, opieki, czułości. Zgodnie z teoriami psychologów, pozbawienie tych wartości (gdy matka oddala się na chwilę) budzi w dziecku nie tylko widoczny niepokój i frustrację, ale także złość, agresję. Podobne emocje i zachowania obserwować można u dzieci w wieku przedszkolnym. Maluchy potrafią zniszczyć zabawkę kolegi, jeśli ten nie chce się nią podzielić. Innym obliczem dziecięcej zawiści może być niechęć do pożyczania własnych zabawek, nawet jeśli z nich w danej chwili nie korzystają. W procesie socjalizacji dzieci uczą się kontrolować pierwotne emocje. Jeśli odbiorą wychowanie, dzięki któremu będą zdolne do refleksji nad swoimi uczuciami i nauczą się je asertywnie wyrażać, naturalnie pojawiające się zazdrość czy frustracja staną się dla nich źródłem samorozwoju.

Polecamy: Radość życia – czym jest i co zrobić, by jej doświadczać?

Zawiść – objawy

Zawiść objawiać się może na różne sposoby, w zależności od stylu, w jakim jednostka radzi sobie zwykle z negatywnymi uczuciami. Osoby zawistne mogą:

  • czerpać satysfakcję z niepowodzeń innych ludzi i odbierać im prawo do posiadania dóbr będących przedmiotem zazdrości,
  • czynnie dążyć do pozbawienia innych ludzi dóbr, których samemu nie potrafi się posiąść,
  • obwiniać innych za własne braki i niepowodzenia, znajdując dla nich w ten sposób „racjonalne” uzasadnienie,
  • mieć problem z wyrażeniem podziwu dla innych ludzi, deprecjonować ich cechy czy rzeczy, których w gruncie rzeczy pożądają,
  • zaprzeczać potrzebie posiadania dóbr, których pragną (do tego stopnia, by nie chcieć ich przyjąć, gdy staną się osiągalne),
  • życzyć sobie, by nikt inny nie posiadał dóbr, jakimi sami dysponują, i niechętnie się nimi dzielić.

Polecamy: Introspekcja – wgląd w siebie jako metoda samopoznania

Jak radzić sobie z zawiścią?

Podstawową umiejętnością niezbędną do pokonania zawiści, jest odróżnianie rzeczy, które można poprawić, od tych, których zmienić nie jest się w stanie. Wbrew pozorom nie jest to łatwa sztuka i nie każdy wkracza z nią w dorosłe życie. Kiedy niewystarczająca okazuje się autorefleksja, czytanie inspirujących książek czy odwoływanie się do autorytetów, warto skorzystać z treningów służących rozwojowi osobistemu. Mając świadomość własnych możliwości i ograniczeń, można podjąć działania, które otwierają drogi ku pożądanym dobrom i cechom, uwalniając od niezdrowej zawiści.

W obliczu sytuacji, na których zmianę nie sposób wpłynąć, uczucie zawiści często wystarczy zaakceptować i przeżywać je tak, jak żal związany z każdą stratą. Aby nie pogrążać się w destruktywnych emocjach, warto:

  • unikać porównań z innymi ludźmi i koncentrować się na pozytywnych aspektach swojego życia, tj. doceniać swoje zalety i osiągnięcia, zamiast zadręczać się brakami,
  • odwracać uwagę od przykrych emocji, angażując się w działania, które przynoszą radość,
  • opanować techniki radzenia sobie ze złością, gniewem, np. metody relaksacji.

Szczególnym przypadkiem jest zawiść patologiczna, która determinuje codzienną aktywność jednostki i jej życiowe wybory. Osoba taka zwykle poświęca wiele energii na deprecjonowanie osiągnięć innych ludzi czy wręcz krzywdzenie ich, a przy tym – w gruncie rzeczy – niszczy siebie i odbiera sobie szansę na rozwój. W takich przypadkach wskazana jest terapia, która ułatwia refleksję nad własnymi emocjami i uczy konstruktywnie sobie z nimi radzić. Pomocny okazać się może każdy z nurtów terapeutycznych.

Jak dobrać terapię do naszych oczekiwań? Zobaczcie na filmie:

Zobacz film: Jaką wybrać terapię? Źródło: 36,6


Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
9
2
Polecamy
Wampir energetyczny – przyczyny, cechy.
Jak się przed nim bronić?
Wampir energetyczny – przyczyny, cechy. Jak się przed nim bronić? TVN zdrowie
Jak zbudować poczucie własnej wartości i pokochać siebie?
Jak zbudować poczucie własnej wartości i pokochać siebie? Dzień Dobry TVN
Złość – czym jest, skąd się bierze, czemu służy i jak sobie z nią radzić?
Złość – czym jest, skąd się bierze, czemu służy i jak sobie z nią radzić? TVN zdrowie
Jak być sobą?
Co zrobić, by pokazać światu swoje prawdziwe „ja”?
Jak być sobą? Co zrobić, by pokazać światu swoje prawdziwe „ja”? Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia