Polub nas na Facebooku
Czytasz: Ostry brzuch – przyczyny, objawy i leczenie
menu
Polub nas na Facebooku

Ostry brzuch – przyczyny, objawy i leczenie

ból-brzucha

Fot.: Viacheslav Iakobchuk / stock.adobe.com

Pojęcie tzw. ostrego brzucha jest stosowane w chirurgii ogólnej od wielu lat. Oznacza zespół objawów świadczących o powstaniu ograniczonego lub uogólnionego zapalenia otrzewnej. Nie należy mylić go z typowym nagłym bólem brzucha, który może mieć różne przyczyny i nie zawsze wymaga interwencji lekarskiej.

Ostry brzuch to zespół objawów towarzyszący nagłym schorzeniom narządów jamy brzusznej. Składają się na niego: silny ból o specyficznym charakterze, napięcie mięśni powłok jamy brzusznej, niekiedy też wzdęcie, niedrożność jelit. W ciężkich przypadkach dochodzi do wstrząsu i zagrożenia życia.

Ostry ból brzucha a ostry brzuch

Rozróżnienie tych dwóch pojęć jest niezbędne dla prawidłowego zrozumienia stanu chorego. Ostry ból brzucha może pojawiać się jako objaw izolowany lub z innymi symptomami, w przebiegu banalnych dolegliwości lub przewlekłych, rozpoznanych wcześniej schorzeń.

Ostry brzuch to określenie opisujące ciężkie, postępujące zmiany o charakterze zapalnym w obrębie jamy brzusznej, które mogą uogólniać się, prowadzić do ciężkich zaburzeń funkcjonowania organizmu, a nawet śmierci.

Przyczyny ostrego bólu brzucha

Przyczynami ostrego bólu brzucha są m.in.:

  • choroby pęcherzyka żółciowego,
  • zapalenie pęcherza,
  • ciężkie zaparcia,
  • zespół przedmiesiączkowy lub menstruacja,
  • zapalenie przydatków,
  • ciężkie nieżyty żołądkowo-jelitowe,

Zwykle ostre bóle brzucha pojawiają się napadowo i ustępują albo znacząco zmniejszają swoje natężenie po podaniu leków rozkurczowych lub przeciwbólowych. Jeśli ich natężenie rośnie albo w krótkich odstępach czasu pojawiają się kolejne napady bólowe, może to świadczyć o zaostrzaniu się procesu chorobowego, a nawet o rozwijaniu się zespołu ostrego brzucha.

Ostry ból brzucha (zwłaszcza w nadbrzuszu albo w górnej części okolicy lędźwiowej) może być też objawem niektórych postaci zawału mięśnia sercowego (obejmujących ścianę tylną lub dolną). W takich sytuacjach mówi się o tzw. postaci brzusznej zawału.

Ostry ból brzucha u dziecka

Ostry ból brzucha u dziecka spowodowany jest najczęściej przez kolkę jelitową. Jej przyczyną są zaburzenia perystaltyki jelit i trawienia mleka, preparatów mlekozastępczych czy pożywienia. W niektórych przypadkach wiąże się to bezpośrednio z nietolerancją danej substancji (np. laktozy, glutenu), w innych stanowi przejściowe zaburzenie, które z czasem ustępuje.

Ostrego bólu brzucha u dziecka nie można automatycznie utożsamiać z kolką – przyczyną może być dowolne inne schorzenie, które czasem wymaga interwencji lekarza.

Przyczyny ostrego brzucha

Przyczynami powstania zespołu ostrego brzucha są liczne schorzenia dotyczące przewodu pokarmowego, układu rozrodczego, wydalniczego czy krwionośnego. Do częstych powodów zalicza się:

  • zapalenie pęcherzyka żółciowego,
  • perforację żołądka,
  • krwawienie do jamy brzusznej (na przykład z pękniętej ciąży pozamacicznej),
  • mechaniczną niedrożność jelit,
  • zator tętnicy krezkowej, nerkowej czy śledzionowej,
  • powikłania choroby nowotworowej.

Ostry brzuch często towarzyszy urazom – zarówno penetrującym (np. po ciosie nożem), jak i tępym (tu typowe są uszkodzenia narządów miąższowych – wątroby, śledziony czy nerek).

Podstawowe objawy ostrego brzucha

Zespół ostrego brzucha najczęściej poprzedzają objawy o ograniczonym zakresie. Chory może w początkowej fazie schorzenia cierpieć z powodu bólu brzucha (np. w podbrzuszu czy w prawym podżebrzu), mieć nudności, wymioty, zaparcie lub – przeciwnie – wolne stolce.

W niektórych schorzeniach początek jest nagły, a pojawiający się nieoczekiwanie, przeszywający ból opisywany jest jako nagłe uderzenie czy pchnięcie nożem. Tak dzieje się np. przy perforacji żołądka, gdy do jamy otrzewnej wlewa się nagle zakwaszona treść pokarmowa, albo przy krwawieniu do jamy otrzewnej.

Rozwijający się zespół ostrego brzucha powoduje narastanie bólu. Chory przyjmuje zwykle pozycję zmniejszającą jego natężenie – kładzie się na boku z podkurczonymi kończynami. Każdy ruch wywołuje ból, podobnie jak kaszel czy kichanie. Tętno przyspiesza, a ciśnienie tętnicze obniża się. Brzuch jest twardy, napięty, może być wzdęty. Po początkowej fazie pobudzenia ruchów jelit i kruczeniach dochodzi do zahamowania perystaltyki.

Jak działa układ pokarmowy? Dowiesz się tego z filmu:

Zobacz film: Jak zbudowany jest układ pokarmowy? Źródło: 36,6

Wraz z pogłębiającymi się objawami brzusznymi pojawiają się ogólnoustrojowe niepokojące oznaki świadczące o wstrząsie: omdlenia, bladość skóry, obfity pot, zaburzenia świadomości, a w krańcowych przypadkach nawet zatrzymanie krążenia.

Leczenie ostrego brzucha

Leczenie ostrego brzucha wymaga rozpoznania przyczyny pojawienia się ciężkich objawów. Pomocne są tutaj głównie techniki obrazowe (ultrasonografia – USG, tomografia komputerowa – CT czy rezonans magnetyczny – NMR), badania radiologiczne oraz laboratoryjne.

Podejmowane leczenie obejmuje najczęściej:

  • wyrównanie zaburzeń gospodarki wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej,
  • uzupełnienie niedoborów krwi krążącej,
  • operacyjne leczenie przyczyny choroby,
  • terapię i profilaktykę zakażeń jamy brzusznej i zapalenia otrzewnej w okresie pooperacyjnym.

Aby chory mógł możliwie szybko odzyskać zdrowie i sprawność, na okres leczenia niezbędne jest zazwyczaj włączenie kompleksowego żywienia pozajelitowego.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
3
1
Polecamy
Bolesne miesiączki - przyczyny, leczenie i sposoby na bolesne miesiączki
Bolesne miesiączki - przyczyny, leczenie i sposoby na bolesne miesiączki Dzień Dobry TVN
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej Dzień Dobry TVN
Przyczyny bólu z lewej strony brzucha – w podbrzuszu i pod żebrami
Przyczyny bólu z lewej strony brzucha – w podbrzuszu i pod żebrami TVN zdrowie
Ból w prawym boku – umiejscowienie, rozpoznawanie, przyczyny
Ból w prawym boku – umiejscowienie, rozpoznawanie, przyczyny TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia