Polub nas na Facebooku
Czytasz: Omamy, odmrożenia, ślepota śnieżna – co grozi wspinaczom górskim?
menu
Polub nas na Facebooku

Omamy, odmrożenia, ślepota śnieżna – co grozi wspinaczom górskim?

Osoba, która wspina się po górach

Fot: Yevgen Timashov / gettyimages.com

Ekstremalne warunki pogodowe, jakie panują na najwyższych szczytach świata, stanowią ogromne wyzwanie dla organizmu. Osoby uprawiające wspinaczkę wysokogórską narażone są na szereg zagrożeń – chorobę wysokościową, śnieżną ślepotę, obrzęki i odmrożenia, które mogą okazać się śmiertelne. Zdarzają się też złamania spowodowane upadkami lub spadającymi kamieniami i kawałkami skał.

Jeszcze nikomu w historii nie udało się stanąć na szczycie K2 (8611 m n.p.m.) zimą. Na drugiej co do wysokości górze Ziemi jako pierwsi chcą się zameldować Polacy, którzy w stronę Karakorum wyruszyli pod koniec grudnia 2017 r.

Podstawową trudnością we wspinaczkach wysokogórskich są huraganowe wiatry, mogące osiągać prędkość nawet 180 km/h. Następną przeszkodą są ekstremalnie niskie temperatury (do -50ºC). Zimą stoki pokrywa szklisty lód. Im bliżej szczytu, tym bardziej ostre staje się promieniowanie słoneczne. O powodzeniu decyduje wiele czynników, w tym doświadczenie, wytrzymałość i siła wspinaczy.

Próba dla organizmu, czyli co grozi w górach?

Na wysokości kilku tysięcy metrów pojawiają się utrudnienia niespotykane poniżej, m.in. rozrzedzone powietrze czy niskie ciśnienie. Do tego dochodzą skrajne warunki atmosferyczne, będące poważnym zagrożeniem dla zdrowia, a nawet życia himalaistów czy alpinistów.

Główne zagrożenia czyhające na wspinaczy wysokogórskich:

Choroba wysokościowa

Nazywa się tak zespół chorobowy wywołany hipoksją, czyli niedoborem tlenu w tkankach w stosunku do zapotrzebowania. Chorobę wysokościową najczęściej obserwuje się na wysokościach powyżej 2500 m n.p.m., choć u niektórych osób może się ona ujawnić niżej. Wyróżnia się:

  • ostrą chorobę wysokogórską (AMS) – łagodną, umiarkowaną, poważną,
  • wysokościowy obrzęk mózgu (HACE),
  • wysokościowy obrzęk płuc (HAPE).

Pierwsze objawy choroby wysokościowej to uczucie osłabienia, zawroty głowy, problemy ze snem, dolegliwości żołądkowo-jelitowe (brak apetytu, nudności, wymioty). W przypadku kontynuacji wspinaczki pomimo występowania objawów ostrej choroby wysokogórskiej może dojść do wysokościowego obrzęku mózgu, który zazwyczaj współwystępuje z wysokościowym obrzękiem płuc. Pojawiają się zaburzenia świadomości bądź zaburzenia koordynacji ruchowej (oba objawy obserwuje się u osób, które nie miały wcześniej AMS). Mogą występować omamy, napady padaczkowe, nieracjonalne zachowanie. Zaburzenia świadomości mogą przeistoczyć się w śpiączkę. Wysokościowy obrzęk płuc w ciągu paru godzin może prowadzić do śmierci.

Ślepota śnieżna

Pod wpływem promieniowania ultrafioletowego na wysokościach dochodzi do ostrego zapalenia spojówek i nabłonka rogówki. Pojawiają się ból głowy i ból oczu nasilający się przy poruszaniu gałkami ocznymi. Ból oczu czasem jest tak silny, że prowadzi do skurczu mięśni powiek oraz światłowstrętu. W ślepocie śnieżnej oczy łzawią i są zaczerwienione, a powieki stają się opuchnięte. Charakterystyczne jest uczucie obecności piasku w oku. Ślepota śnieżna może być przejściowa albo trwała.

Odmrożenia

Himalaiści i alpiniści narażeni są zwłaszcza na odmrożenia odsłoniętych części ciała – palców u rąk i u nóg, policzków, nosa, ust, uszu. Ekstremalnie niskie temperatury, silny wiatr oraz niedostatek tlenu sprzyjają powstawaniu odmrożeń. Ich przyczyną jest nadmierne wychłodzenie organizmu.

Rozpoznaje się cztery stopnie odmrożeń:

  • I – przejściowe zaburzenia krążenia krwi w skórze,
  • II – występowanie pęcherzy wypełnionych płynem surowiczym,
  • III – martwica powierzchowna skóry,
  • IV – martwica głęboka skóry.

W najcięższych przypadkach konieczna staje się amputacja odmrożonych części ciała. W przypadku martwicy głębokiej skóry niekiedy dochodzi do amputacji samoistnej.

Jak leczyć?

W każdym z powyższych przypadków podstawą jest profilaktyka. Aby zapobiec chorobie wysokościowej, należy stopniowo zwiększać wysokość, pozwalając organizmowi na aklimatyzację. W przypadku wystąpienia objawów choroby należy ograniczyć wysiłek i zejść na niższe wysokości. Choremu podaje się tlen i środki farmakologiczne. Choroba wysokościowa o ciężkim przebiegu, a zwłaszcza wysokościowy obrzęk mózgu i wysokościowy obrzęk płuc, powinny skutkować jak najszybszym obniżeniem wysokości.

Profilaktyka ślepoty śnieżnej polega na noszeniu specjalnych okularów przeciwsłonecznych bądź ochronnych gogli. Chorobę leczy się poprzez odpoczynek w zaciemnionym miejscu. Na oczy należy założyć opatrunek, aby chronić wzrok przed światłem. Pomoc przynoszą zimne okłady oraz przemywanie oczu czystą wodą. Można podawać krople do oczu i leki przeciwbólowe.

Natomiast w przypadku odmrożeń postępowanie zależy od stopnia odmrożenia. Jeśli jest to odmrożenie I lub II stopnia, należy przenieść chorego w ciepłe miejsce, rozebrać go, a odmrożone członki zanurzyć w letniej wodzie. Jeśli odmrożeniu uległy policzki, nos czy uszy, nakłada się na nie ciepłe opatrunki. Leczenie polega również na stosowaniu leków przeciwbólowych i maści antybakteryjnych. Jeśli jednak dochodzi do odmrożenia wyższego stopnia, czyli pojawienia się martwicy, konieczne jest zastosowanie specjalistycznego leczenia z zastosowaniem m.in. leków trombolitycznych, terapii hiperbarycznej, co ma na celu zapobiec konieczności amputacji.

Jako przykład postępowania w odmrożeniach można przytoczyć relację Roberta Szymczaka ze wspinaczki na Dhaulagiri (wiosna 2008), kiedy jeden z himalaistów odmroził sobie palce rąk:

W wygodnym namiocie bazowym North Face’a, po podaniu silnego leku przeciwbólowego Ketoprofen (Ketonal 1 tabl.), wsadziliśmy ręce Argentyńczyka do metalowej miski z ciepłą, przegotowaną wodą (38-400 C). Do wody, celem odkażenia, wrzuciliśmy kilka kropel jodyny. Moczenie trwało około 30 minut. Gdy odmrożone tkanki w ciepłej wodzie odtajały, na palcach pojawiły się wypełnione płynem pęcherze. Pęcherze wypełnione przezroczystym płynem świadczą o II stopniu odmrożenia, pęcherze wypełnione płynem podbarwionym krwią to efekt głębszego uszkodzenia tkanek – III stopień. W czasie gdy ręce po wyjęciu z wody suszyły się (można delikatnie wycierać tak by nie uszkodzić pęcherzy) podaliśmy doustnie kolejny lek przeciwbólowy i przeciwzapalny ibuprofen (1 tabl co 8 godz.). Jest to standard w leczeniu odmrożeń. Osuszone palce posmarowaliśmy maścią Argosulfan. Jest to maść przeciwbakteryjna, która przyspiesza gojenie się odmrożeń, skutecznie chroni przed zakażeniami oraz zmniejsza ból i ewentualne pieczenie w ranie. Kolejny etap to założenie opatrunków na każdy palec. Najpierw odmrożone miejsca przykryliśmy jałowymi gazikami. Następnie dość luźno zabandażowaliśmy każdy palec. Na zaopatrzone ręce włożyliśmy himalaiście puchowe łapawice i zaleciliśmy trzymanie rąk w pozycji uniesionej po to, by zmniejszyć obrzęk odmrożonych tkanek. Każdy z etapów powtarzaliśmy DWA RAZY dziennie !!! Szybka ewakuacja była konieczna. Schodzenie drogą lądową przez lodowiec groziło „domrożeniem” odmrożonych już palców, które oznacza bardzo głębokie zmiany w tkankach.

 (całość można przeczytać tutaj).

Zobacz film: Pierwsza pomoc przy wychłodzeniu. Źródło: Dzień dobry TVN


Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
51
6
Polecamy
Drętwienie rąk i nóg – o czym może świadczyć?
Drętwienie rąk i nóg – o czym może świadczyć? Dzień Dobry TVN
Ciśnienie atmosferyczne pod wodą, na nizinach i w górach a samopoczucie i zdrowie człowieka
Ciśnienie atmosferyczne pod wodą, na nizinach i w górach a samopoczucie i zdrowie człowieka Dzień Dobry TVN
Jakie są objawy odmrożenia i jak je rozpoznać?
Jakie są objawy odmrożenia i jak je rozpoznać? TVN zdrowie
Rozległe odmrożenia francuskiej alpinistki Elisabeth Revol.
Istnieje ryzyko amputacji!
Rozległe odmrożenia francuskiej alpinistki Elisabeth Revol. Istnieje ryzyko amputacji! TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia