Polub nas na Facebooku
Czytasz: Co to jest bezmocz? Jakie są przyczyny i objawy anurii?
menu
Polub nas na Facebooku

Co to jest bezmocz? Jakie są przyczyny i objawy anurii?

Kobieta, która korzysta z toalety

Fot: annie engel / gettyimages.com

Bezmocz to objaw ze strony układu moczowego, charakteryzujący się znacznie zmniejszoną dobową ilością wydalanego moczu, która nie przekracza 100 ml. Najczęstszą przyczyną tego stanu jest ostre uszkodzenie nerek bądź ich schyłkowa niewydolność. Bezmocz w nomenklaturze medycznej określany jest także jako anuria.

Zdrowy człowiek oddaje na dobę 600–2500 ml moczu, zaburzeniem jest bezmocz, kiedy wydalane jest mniej niż 100 ml moczu. Wśród możliwych przyczyn bezmoczu wymienia się najczęściej: przewlekłą chorobę nerek, ostre uszkodzenie nerek, zaburzenie krążenia nerkowego krwi, zatkanie lub ucisk kanalików nerkowych. Leczenie bezmoczu powinno zostać jak najszybciej podjęte ze względu na możliwe zagrożenie życia chorego.

Co to jest bezmocz?

Bezmocz (z łac. anuria) to niebezpieczny dla zdrowia, a niekiedy i życia, stan patologiczny, który stwierdza się wówczas, gdy dobowa ilość wydalanego moczu jest mniejsza niż 100 ml. Część badaczy definiuje bezmocz jako nie wytwarzanie moczu przez nerki. Według opracowanej przez Światową Organizację Zdrowia Międzynarodowej Statystycznej Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 (z ang. International Statistical Classification of Diseases and Related Health Problems) zespół bezmoczu przyporządkowany został do kategorii R, czyli objawy, cechy chorobowe oraz nieprawidłowe wyniki badań klinicznych, gdzie indziej niesklasyfikowane. Nadano mu numer R34. Bezmoczu nie należy utożsamiać ze skąpomoczem, kiedy wydalane jest mniej niż 500 ml moczu na dobę.

Bezmocz – objawy

Bezmoczowi towarzyszą często: brak apetytu, bóle brzucha, wymioty, nudności, osłabienie, krew z dróg moczowych. Bezmocz może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia, ponieważ w jego konsekwencji dochodzi do zatrucia organizmu niewydalonymi z moczem toksycznymi produktami przemiany materii. Stan ten określa się mianem mocznicy.

Bezmocz – rozpoznanie przyczyny

W określeniu przyczyny bezmoczu pomocne okazuje się m.in.: badanie rentgenowskie (RTG) i ultrasonograficzne (USG) jamy brzusznej, badanie krwi, badanie moczu (jeśli chory nie może oddać moczu samodzielnie, pobiera się go metodą cewnikowania). U mężczyzn wykonuje się badanie gruczołu krokowego i odbytnicy, a u kobiet badanie ginekologiczne. Powszechnie przyjęty został podział przyczyn bezmoczu na przednerkowe, nerkowe, pozanerkowe.

Kiedy warto wykonać badanie moczu i co można z niego wyczytać? Dowiesz się tego z filmu:

Zobacz film: Kiedy warto wykonać badanie moczu? Źródło: 36,6.

Bezmocz – przyczyny przednerkowe i pozanerkowe

Wśród przyczyn przednerkowych bezmoczu wymienia się m.in.:

  • wstrząs kardiogenny – zespół objawów spowodowany niedokrwieniem i/lub niedotlenieniem narządów i tkanek na skutek niedostatecznej pracy serca. Najczęstszą jego przyczyną jest niewydolność skurczowa lewej komory w wyniku zawału serca. Rzadziej odpowiadają za niego ostra niedomykalność mitralna, pęknięcie przegrody międzykomorowej, tamponada serca, ostre zapalenie mięśnia sercowego, masywny zator tętnicy płucnej, tętniak rozwarstwiający aorty;
  • odwodnienie – stan, kiedy zawartość wody w organizmie spada poniżej wartości niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania. Wywołane może być biegunką, obfitymi wymiotami, rozległymi poparzeniami. Ubytek wody powyżej 15% masy ciała jest przyczyną śmierci;
  • utrata i zaburzenia krzepliwości krwi;
  • zaburzenia napięcia naczyń nerkowych;
  • niedrożność naczyń nerkowych wywołana przez zakrzep, zator, tętniaka, miażdżycę, zapalenie naczyń.

Przyczyny pozanerkowe związane są z zatkaniem lub uciskiem dróg moczowych. Stan ten może być wywołany przez: guzy w jamie brzusznej, kamienie nerkowe, przerost prostaty, ciało obce, zrosty pooperacyjne, pęcherz neurogenny (zaburzenia w oddawaniu moczu spowodowane przez choroby neurologiczne). Za pozanerkową przyczynę bezmoczu uważa się także schistosomatozę. To choroba pasożytnicza spowodowana przez rozdzielnopłciowe przywry z rodzaju Schistosoma. Występują przeważnie na terenie Azji Południowo-Wschodniej, Afryki i Ameryki Południowej.

Bezmocz – przyczyny nerkowe

Za przyczyny nerkowe bezmoczu uważa się m.in.: transfuzję niezgodnej grupy krwi, reakcję na środki kontrastowe, zatrucie lekami i substancjami toksycznymi, cewkowo-śródmiąższowe zapalenie nerek, odrzucenie przeszczepionej nerki, choroby układowe zajmujące nerki (toczeń rumieniowaty układowy, twardzina układowa), sarkoidoza, zapalenie kłębuszków nerkowych, rzucawkę, czyli napad drgawek toniczno-klonicznych i/lub śpiączki u kobiety w ciąży lub położnicy z rozpoznanym wcześniej nadciśnieniem tętniczym.

Najczęstszą przyczynę bezmoczu stanowi ostre uszkodzenie nerek (z ang. acute kidney injury, AKI), gdzie u ponad połowy chorych w ciągu pierwszych 2 tygodni dochodzi do anurii. Drugą najczęstszą przyczyną jest przewlekła choroba nerek, która objawia się utrzymującymi się przez przynajmniej 3 miesiące nieprawidłowościami czynności i/lub budowy nerek, za co odpowiadają przeważnie nefropatia nadciśnieniowa i cukrzycowa czy wielotorbielowatość nerek.

Jak działa układ moczowy? Odpowiedź znajdziesz w filmie:

Zobacz film: Budowa i funkcje układu moczowego. Źródło: 36,6.

Leczenie bezmoczu

Leczenie bezmoczu zależy od przyczyny jego wystąpienia. Bezmocz leczony jest w większości przypadków szpitalnie. Często wymaga cewnikowania. Podejmowana jest farmakoterapia, której celem jest poprawa ukrwienia i funkcjonowania nerek. Nieskuteczność zażywanych leków stwarzać może w wielu przypadkach konieczność dializ zewnątrzustrojowych, a w ostateczności przeszczepu nerki. Bezmocz spowodowany zatkaniem kanalików nerkowych wymaga chirurgicznego usunięcia przeszkody, np. rozbicia kamienia nerkowego, wyciągnięcia ciała obcego, wycięcia guza, usunięcia prostaty.

Bez względu na przyczynę bezmoczu podczas podejmowanego leczenia konieczne są: kontrolowanie wydalania moczu, stężenia wapnia, potasu, sodu, kreatyniny, mocznika, prowadzenie bilansu płynów, pomiar masy ciała, dostosowanie dawki leków oraz poziom białka i węglowodanów w diecie do stopnia uszkodzenia czynności nerek.

Bibliografia:

1. Kokot F., Bilikiewicz A., Diagnostyka różnicowa objawów chorobowych, Warszawa, PZWL, 2007.

2. Kalejaiye O., Speakman M.J., Management of acute and chronic retention in men, “European Urology Supplements” 2009, 8, s. 523-529.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
8
0
Polecamy
Nadmiar magnezu - przyczyny, objawy i leczenie
Nadmiar magnezu - przyczyny, objawy i leczenie Dzień Dobry TVN
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej
Bezdech senny - przyczyny, objawy, leczenie i wiele więcej Dzień Dobry TVN
Zatrzymanie moczu u mężczyzny, osoby starszej lub dziecka – przyczyny, objawy i leczenie
Zatrzymanie moczu u mężczyzny, osoby starszej lub dziecka – przyczyny, objawy i leczenie TVN zdrowie
Niewydolność nerek - jakie mogą być jej przyczyny i jakie daje objawy?
Niewydolność nerek - jakie mogą być jej przyczyny i jakie daje objawy? TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia