Polub nas na Facebooku
Czytasz: Badanie GFR i eGFR – norma dla mężczyzn, kobiet i dzieci
menu
Polub nas na Facebooku

Badanie GFR i eGFR – norma dla mężczyzn, kobiet i dzieci

nerki

Fot.: natali_mis / stock.adobe.com

Norma GFR i eGFR, czyli współczynników przesączania kłębuszkowego, zależy od wieku, rasy, masy ciała i płci badanego. Jest to ważny wskaźnik czynności wydalniczej nerek, pozwalający wykryć m.in. przewlekłą niewydolność tego narządu, która staje się coraz poważniejszym problemem zdrowotnym Polaków.

Norma GFR i eGFR jest punktem odniesienia dla lekarzy, do których coraz częściej trafiają osoby mające problemy z nerkami. Przewlekła choroba nerek staje się coraz większym problemem społecznym, ponieważ zwiększa ryzyko innych poważnych zaburzeń, zwłaszcza schorzeń sercowo-naczyniowych. Jej wczesne wykrycie może mieć decydujące znaczenie dla wdrożenia odpowiedniej terapii i zahamowania procesu postępującej niewydolności nerek.

GFR – norma

Norma GFR (z angielskiego glomerular filtration rate) oznacza prawidłowy wskaźnik przesączania kłębuszkowego, czyli ilości osocza przefiltrowanego w jednostce czasu przez kłębuszki nerkowe (tzw. nefrony, w każdej nerce znajduje się ich od 600 tysięcy do 1,2 miliona). Jest to najważniejsze kryterium pozwalające na ocenę czynności wydalniczej nerek.

Na przesączanie kłębuszkowe wpływa wiele czynników, m.in. liczba aktywnych nefronów, napięcie zwieraczy: przed- i zakłębuszkowego, ciśnienie onkotyczne (powstaje wewnątrz naczynia włosowatego na skutek zatrzymywania w nim dużych cząsteczek białek) oraz ciśnienie tętnicze.

Zobacz film: Budowa i funkcje układu moczowego. Źródło: 36,6

Współczynnik GFR jest zwykle oznaczany na podstawie tzw. klirensu kreatyniny – substancji będącej produktem przemiany materii, przede wszystkim metabolizmu mięśni szkieletowych. To najłatwiejszy do uzyskania parametr pozwalający na oszacowanie przesączania kłębuszkowego.

Wskaźnik GFR jest zazwyczaj podawany w mililitrach na minutę lub w mililitrach na minutę na 1,73 m², czyli po przeliczeniu na standardową powierzchnię ciała człowieka. Przy drugim z tych współczynników za prawidłowy uznaje się przedział między 110 a 150 ml/min/1,73 m². Przewlekła choroba nerek definiowana jest jako uszkodzenie nerek, gdy wskaźnik przesączania kłębuszkowego wynoszący mniej niż 60 ml/min/1,73 m² jest notowany przez co najmniej 3 miesiące.

Norma eGFR

Oznaczanie klirensu kreatyniny metodą bezpośrednią jest dość uciążliwe, dlatego w ostatnich latach upowszechnił się szacunkowy wskaźnik przesączania kłębuszkowego (eGFR, czyli z ang. estimated glomerular filtration rate). Podczas ustalania go bierze się pod uwagę wiek, płeć, rasę, wzrost czy wagę chorego.

Stosuje się 2 wzory: MDRD i Cockcrofta-Gaulta. Pierwsza metoda opiera się na oznaczeniu stężenia kreatyniny w surowicy, z uwzględnieniem płci i wieku, a także rasy. Wzór Cockcrofta-Gaulta wykorzystuje się natomiast głównie u chorych w podeszłym wieku oraz u pacjentów z niewielkim i umiarkowanym zaburzeniem czynności nerek, ponieważ w bardziej zaawansowanych stadiach choroby uzyskane wartości mogą być zawyżone nawet o 100%. Zgodnie z zaleceniami Polskiego Towarzystwa Nefrologicznego, metoda MDRD jest częściej stosowana w laboratoriach diagnostycznych.

Zobacz film: Profilaktyka chorób nerek. Źródło: 36,6

Norma eGFR u osób zdrowych jest uzależniona od płci, wieku i powierzchni ciała, nie powinna być jednak niższa niż 90 ml/min/1,73 m². Czasami jednak również zbyt wysoki wskaźnik jest powodem do niepokoju. We wczesnej fazie cukrzycowej choroby nerek parametr przesączania kłębuszkowego może sięgać nawet 400 ml/min/1,73 m², co skutkuje zanikiem aktywnych nefronów i szybkim postępem przewlekłej choroby nerek.

Badanie eGFR – norma kreatyniny

Samo stężenie kreatyniny nie jest precyzyjnym wskaźnikiem zaburzeń pracy nerek. Wzrost jej poziomu występuje dopiero przy znacznym uszkodzeniu nefronów, dlatego norma kreatyniny nie przydaje się w diagnozowaniu wczesnych stadiów choroby nerek.

Znacznie precyzyjniejsze są analizy GFR i eGFR, szczególnie przydatne na początkowym etapie postępującej dysfunkcji nerek. Wówczas stężenie kreatyniny w surowicy pozostaje jeszcze w zakresie wartości prawidłowych, a już dochodzi do zaburzenia procesu filtracji kłębuszkowej.

Dzięki badaniom można stosunkowo wcześnie wykryć przewlekłą chorobę nerek, która może być spowodowana m.in.:

  • niedokrwieniem nerek;
  • zapaleniami kłębuszkowymi;
  • zwyrodnieniami torbielowatymi nerek;
  • zapaleniami naczyń nerkowych;
  • upośledzeniem odpływu moczu (spowodowanym kamicą, wadami dróg moczowych, przerostem gruczołu krokowego);
  • nefropatią cukrzycową (występującą u osób z nierozpoznaną lub nieprawidłowo leczoną cukrzycą).

Zobacz film: Jak dbać o nerki? Źródło: Dzień Dobry TVN

Norma GFR i eGFR dla dorosłych i dzieci

Ważnym wskaźnikiem jest nie tylko stężenie kreatyniny, ale również wiek i masa ciała chorego. Po ich przeliczeniu otrzymany wynik należy pomnożyć przez wskaźnik płci – 0,85 (dla kobiety) lub 1,0 (dla mężczyzny). Norma GFR dla mężczyzn czy kobiet jest trudna do określenia, ponieważ na ten wskaźnik wpływa wiele czynników. U mężczyzn współczynnik powinien być jednak wyższy niż 100 ml/min/1,73 m² (optymalnie 130), w przypadku kobiet i dzieci wyższy niż 90 ml/min/1,73 m² (najlepiej około 115).

Bibliografia:

1. Małgorzata Łukasik, Lidia Trząsowska, Marek Łobos, Rafał Mastalerz, Marek Paradowski, Ocena funkcji wydalniczej nerek na podstawie eGFR u chorych na cukrzycę


Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
547
98
Polecamy
Kreatynina w moczu – norma.
Jakie mogą być przyczyny nieprawidłowości?
Kreatynina w moczu – norma. Jakie mogą być przyczyny nieprawidłowości? TVN zdrowie
Kreatynina – badanie surowicy krwi – normy i interpretacja wyników 
Kreatynina – badanie surowicy krwi – normy i interpretacja wyników  TVN zdrowie
Jakie jest prawidłowe ciśnienie u dzieci?
Poznaj normy dla najmłodszych
Jakie jest prawidłowe ciśnienie u dzieci? Poznaj normy dla najmłodszych Dzień Dobry TVN
Zapotrzebowanie kaloryczne człowieka – obliczanie.
Czynniki warunkujące zapotrzebowanie organizmu na energię
Zapotrzebowanie kaloryczne człowieka – obliczanie. Czynniki warunkujące zapotrzebowanie organizmu na energię Dzień Dobry TVN
Komentarze (3)
Elżbieta
mam świeży wynik kreatynina 0,89 eGFR 68,3,domyślam się,że to nie jest dobra wiadomość
Czytaj całość
Duck
Jest super ,coraz bardziej poznaje moja chorobę ,dobrze by było wiedzieć jeszcze co zwalcza ta chorobę .
Czytaj całość
Pacjentka.
Artykuł bardzo przystępnie przybliża zagadnienia chorób nerek i wyniki kreatyniny i egfr.Dziękuję.
Czytaj całość
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia