Polub nas na Facebooku
menu
Polub nas na Facebooku

smog

Smog jest zjawiskiem atmosferycznym, które ujawnia się jako chmura zanieczyszczeń powietrza unosząca się nad obszarem miasta lub terenów przemysłowych. Tworzą go różne związki chemiczne, pyły i gazy pochodzące z zakładów przemysłowych oraz spaliny samochodowe i produkty ich przemiany. Do zanieczyszczenia powietrza przyczyniają się również domowe piece i kotły grzewcze na paliwa stałe. Powstawaniu smogu sprzyja duża wilgotność powietrza i bezwietrzna pogoda. W tych warunkach dochodzi do kumulowania się zanieczyszczeń w powietrzu. Często pojawiający się smog i zły stan powietrza w Polsce to problem, który istnieje od dawna. Dopuszczalne poziomy zanieczyszczeń są przekraczane w wielu polskich miastach, zwłaszcza znajdujących się na południu kraju, np. w Krakowie, na Śląsku, a także w Warszawie.

Rodzaje smogu

Wyróżnia się dwa rodzaje smogu:

  • Smog fotochemiczny (utleniający) tworzy się w wyniku silnego nasłonecznienia. W składzie smogu fotochemicznego znajdują się tlenki azotu, węglowodory i tlenki węgla, które ulegają przemianom chemicznym wskutek czego powstają związki toksyczne, głównie nadtlenki. Smog fotochemiczny potocznie nazywany jest smogiem typu Los Angeles, gdzie został zaobserwowany po raz pierwszy.
  • Smog kwaśny, nazywany inaczej mgłą przemysłową, powstaje w powietrzu wilgotnym oraz silnie zanieczyszczonym. Tworzą go kwaśne gazy (np. dwutlenek węgla, tlenek siarki) oraz trudno opadające pyły węglowe. Zjawisko to nasila się przeważnie w okresie od listopada do stycznia. Określany jest niekiedy jako smog londyński. W Polsce tego rodzaju zjawiskiem jest smog w Krakowie.

Skutki smogu dla zdrowia

Smog jest zjawiskiem o dużej szkodliwości dla zdrowia. Zanieczyszczenia powietrza tworzące smog – związki chemiczne, pyły i gazy są czynnikami silnie alergizującymi. Sprzyjają powstawaniu napadów astmy, dlatego zjawisko smogu jest szczególnie niebezpieczne dla alergików i astmatyków. Smog przyczynia się do zwiększenia zapadalności na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc.

W jego składzie znajduje się pył zawieszony, zaliczany do związków o działaniu kancerogennym, czyli prowadzących do powstawania nowotworów, m.in. raka płuc. To niekorzystne zjawisko atmosferyczne może skutkować zaostrzeniem objawów różnych chorób, m.in. przewlekłego zapalenia oskrzeli oraz niewydolności oddechowej.

Smog kwaśny występujący w Polsce działa porażająco na drogi oddechowe oraz układ krążenia. Zanieczyszczenia powietrza mają również negatywny wpływ na układ nerwowy, zwłaszcza u dzieci i osób starszych. Badania naukowe dowodzą, że dzieci, które już w okresie prenatalnym (życia płodowego w organizmie matki) były narażone na wysokie stężenia zanieczyszczeń powietrza odznaczają się większymi problemami z koncentracją, pamięcią oraz uwagą. Długoletnia ekspozycja na pył zawieszony dotycząca osób w starszym wieku prowadzi do nasilenia i przyspieszenia procesów starzenia się układu nerwowego, co wiąże się z pogłębieniem pogorszenia sprawności umysłowej oraz zdolności poznawczych. U kobiet ciężarnych narażonych na zanieczyszczenia powietrza istnieje zwiększone ryzyko poronienia, obumarcia płodu oraz wcześniactwa. Zwiększona ekspozycja ciężarnych na związki obecne w smogu może skutkować zmniejszeniem wagi urodzeniowej dziecka, a także obwodu główki i długości ciała.

Smog w Polsce

Smog w Polsce tworzy się nad dużymi obszarami miast, nad miejscowościami w których mieszkańcy palą w przestarzałych kotłach, piecach i kominkach oraz nad ośrodkami przemysłowymi. Związki wchodzące w skład smogu są szkodliwe dla zdrowia, zwłaszcza dla astmatyków, dzieci i osób starszych. Jakość powietrza w Polsce nie jest najlepsza – należy ono do najbardziej zanieczyszczonych w Unii Europejskiej.

Najwyższe stężenie smogu występuje w miastach takich jak: Żywiec, Pszczyna, Rybnik, Wodzisław Śląski, Opoczno, Sucha Beskidzka, Kraków, Skawina i Nowy Sącz i Niepołomice W miastach zaliczanych do najczystszych w kraju (np. Słupsk, Gdynia, Gdańsk, Zamość, Olsztyn) jakość powietrza również przekracza dopuszczalne normy czystości.

Jak radzić sobie ze smogiem?

Pogarszająca się jakość powietrza w Polsce i wysoki poziom smogu są szczególnie niebezpieczne dla alergików, astmatyków, dzieci oraz osób w starszym wieku i kobiet ciężarnych. Jednym ze sposobów radzenia sobie ze smogiem i zapobiegania wdychaniu szkodliwych związków i pyłów zawieszonych w powietrzu są maseczki antysmogowe. Powinny być one wyposażone w specjalny filtr, który chroni przed zanieczyszczeniami powietrza oraz różnymi alergenami. W okresie znacznego podwyższenia poziomu smogu, osoby szczególne narażone na jego negatywny wpływ powinny ograniczyć przebywanie na zewnątrz do minimum.

Polski rząd i organizacje społeczne podejmują różne działania na rzecz zwalczania smogu i poprawy jakości powietrza w Polsce. Do działań tych należy np. darmowa komunikacja w dni smogowe w Krakowie, dopłaty do wymiany pieców, mobilne aplikacje służące do monitorowania jakości powietrza, budowa obwodnic oraz rozwój komunikacji miejskiej.

Rozwiń całość
Jak smog wpływa na nasze zdrowie?
Jak smog wpływa na nasze zdrowie?
Mapa smogu - jak sprawdzić, czy jesteśmy zagrożeni?
Mapa smogu - jak sprawdzić, czy jesteśmy zagrożeni?
Z czego składa się smog i dlaczego jest niebezpieczny? 
Z czego składa się smog i dlaczego jest niebezpieczny? 
Co to jest niska emisja? Co powoduje smog?
Co to jest niska emisja? Co powoduje smog?
Najnowsze w tym temacie