Okres ciąży stanowi dla przyszłej mamy źródło wielu lęków. Oczekiwanie na narodziny dziecka generuje obawy i wątpliwości.
Niekiedy samo stwierdzenie ciąży stanowi podłoże dla zaburzeń na tle psychicznym i znacznego spadku ogólnego samopoczucia. Leczenie stanów depresyjnych i nerwic u ciężarnych nastręcza wiele problemów. Są to przypadki szczególne, opierające się na współpracy ginekologa i psychiatry.
Depresja w ciąży - czynniki ryzyka i objawy
Ciąża może być silnym czynnikiem depresyjnym - oprócz pozytywnych emocji, jest źródłem lęku i obaw. Może prowadzić do poczucia przed niewiadomą i zmianami życiowymi, lękiem o dziecko, życie zawodowe, relacje partnerskie, własną przestrzeń i tożsamość.Czy depresja może pojawić się u kobiety w ciąży? Co mówią o tym eksperci? Obejrzyj nasz film
Depresja ciążowa przejawia się nadmiernym niepokojem, uczuciem smutku, pustki, permanentnym zmęczeniem, zaburzeniem koncentracji, ciągłym zamartwianiem się, brakiem zainteresowania codziennym życiem i zaniedbywaniem się. Cierpi na nią 10-15% wszystkich przyszłych mam. Ryzyko rozwoju depresji w ciąży podnoszą:
- przypadki depresji w rodzinie,
- wcześniejsze problemy psychiczne kobiety,
- brak lub niedostateczne wsparcie emocjonalne,
- kryzys małżeński,
- komplikacje ciążowe wymagające hospitalizacji, bierności i leżenia w łóżku,
- obawa o sytuację finansową,
- bardzo młody lub zaawansowany wiek ciężarnej,
- samotne wychowywanie dziecka,
- ciąża będąca wynikiem gwałtu,
- obawa o własne zdrowie, gdy matka zmaga się z ciężką chorobą,
- komplikacje podczas wcześniejszych ciąż i porodów,
- niepokój o zdrowie dziecka,
- silnie przeżywanie zespołu napięcia przedmiesiączkowego,
- wcześniejsze poronienia.
Zobacz film i dowiedz się, jak wygląda leczenie depresji u kobiet w ciąży
Ryzyko depresji w ciąży ponoszą także cechy osobowości, takie jak nadwrażliwość, pesymizm, lękliwość, niska samoocena, introwersja, brak elastyczności, trudności w relacjach międzyludzkich i nieumiejętność proszenia o pomoc.
Ambiwalentność, czyli chwiejność uczuć podczas ciąży, pojawić się może także w przypadku ciąż planowanych. Przesadna huśtawka nastrojów może doprowadzić do myśli autodestrukcyjnych.
Aż 15% przyszłych mam doświadcza długotrwałego przygnębienia. Depresji ciążowej towarzyszą zaburzenia snu i jedzenia, płaczliwość. Pojawia się skrajny samokrytycyzm, poczucie winy, beznadziei i bezwartościowości, myśli samobójcze, izolowanie się od ludzi, drażliwość i szybkie wpadanie w gniew.
Nieleczona depresja ciążowa zwiększa ryzyko przedwczesnego porodu, obumarcia ciąży, małej masy urodzeniowej noworodka. Nie pozostaje bez śladu dla psychiki i zachowań społecznych dziecka.
Nerwica w ciąży - przyczyny i konsekwencje
Źródłem nadmiernego stresu i nerwów dla kobiety ciężarnej jest obawa o dziecko - czy ciąża rozwija się prawidłowo, czy dziecko urodzi się zdrowe, czy ma zapewnione dogodne warunki do rozwoju. Wynikać mogą także z lęku przed porodem, bólem doświadczanym podczas rozwiązania czy komplikacjami. Ciężarne martwią się jak będzie wyglądać rzeczywistość po narodzinach dziecka i jak sprawdzą się w roli matki.
W przebiegu ciąży dochodzi do licznych zmian w organizmie kobiety. Przede wszystkim ma miejsce przysłowiowa burza hormonów. Dużo ciężarnych skarży się na chwiejność emocjonalną i zmianę nastrojów. Pojawić się mogą także uciążliwe i wyczerpujące zaburzenia snu. Oprócz tego, że ciąża może stanowić podłoże do rozwoju nerwicy, może też nasilić objawy u kobiet, które wcześniej zmagały się z podobnymi problemami.
Najbardziej niebezpieczna jest nerwica podczas pierwszego trymestru ciąży, gdyż zwiększa ryzyko poronienia. Organizm ciężarnej jest w stanie ciągłej mobilizacji. Nerwica może być przyczyną:
- rozwoju chorób somatycznych,
- wzrostu stężenia hormonów stresu, czyli kortyzolu, adrenaliny i noradrenaliny,
- wzrostu poziomu glukozy we krwi,
- wzrostu ciśnienia tętniczego,
- nadmiernego napięcia mięśniowego,
- zaburzeń pracy serca i perystaltyki jelit,
- nasilenia mdłości, zaparć, wymiotów, zgagi, zawrotów i bólu głowy, bólów stawowych, parcia na pęcherz,
- osłabienia odporności, przez co podnosi prawdopodobieństwo zachorowań,
- przedwczesnego porodu,
- niskiej masy urodzeniowej dziecka,
- niedotlenienia płodu,
- nadmiernej płaczliwości, niepokoju dziecka,
- genetycznego obciążenia dziecka nerwicą.
Dlaczego kobiety w ciąży mają depresję? Obejrzyj film i poznaj opinię ekspertów
Silny stres w ciąży - konsekwencje dla płodu
Należy wystrzegać się nadmiernego stresu przez cały okres ciąży, jednak najbardziej w pierwszym trymestrze, gdy ma miejsce proces organogenezy.
Ciąża jest sytuacją potencjalnie stresującą. Przyszła mama doświadcza z jednej strony szczęścia i radości, a z drugiej strachu. Płód w znacznym stopniu odbiera wszystkie nastroje matki.
Codzienny stres, jeśli nie jest zbyt silny, nie będzie negatywnie rzutował na rozwój dziecka. Jeśli stres jest długotrwały i silny, może prowadzić do poważnych konsekwencji, a zwłaszcza powikłań okołoporodowych i wad rozwojowych płodu (wad układu nerwowego czy serca, niedożywienia płodu). Silny stresor może doprowadzić do przedwczesnej czynności skurczowej i porodu.
Ponadto podnosi poziom ciśnienia tętniczego krwi, co prowadzi do przedwczesnego odklejenia się łożyska.
