Polub nas na Facebooku
Czytasz: Zespół Hornera – objawy, leczenie i przyczyny syndromu
menu
Polub nas na Facebooku

Zespół Hornera – objawy, leczenie i przyczyny syndromu

NAN

Fot: Viacheslav Iakobchuk / fotolia.com

Zespół Hornera (zespół Claude’a Bernarda-Hornera) to zespół objawów okulistycznych wywołanych przez zaburzenia ze strony współczulnego układu nerwowego. Nie ma leku na to zaburzenie. Leczenie polega na eliminacji czynnika powodującego ten syndrom.

Charakterystyczne dla zespołu Hornera jest występowanie tzw. triady objawów, do której mogą dołączyć inne objawy, w zależności od miejsca uszkodzenia. Triadę tworzą: opadnięcie powieki, zwężenie źrenicy, zapadnięcie gałki ocznej. Zespół Hornera wywołuje przerwanie współczulnego unerwienia oka pomiędzy okiem a ośrodkiem w pniu mózgu. Syndrom zyskał swoją nazwę za sprawą Johanna Friedricha Hornera (1831–1886), szwajcarskiego okulisty. Zespół Hornera po raz pierwszy opisano w 1869 r.

Objawy zespołu Hornera:

  • opadnięcie powieki (ptoza, łac. ptosis) – objaw porażenia mięśni powieki, co skutkuje zwężeniem szpary powiekowej po zmienionej chorobowo stronie. Jest to efekt porażenia bądź osłabienia mięśni tarczkowych górnych i dolnych unerwionych współczulnie;
  • zwężenie źrenicy (mioza, łac. miosis) – źrenica zwęża się po stronie uszkodzenia, co jest spowodowane działaniem mięśnia zwieracza źrenicy bez opozycji rozwieracza. Źrenica nie rozszerza się w ciemności;
  • zapadnięcie gałki ocznej w oczodole (enoftalmia, łac. enophthalmus);
  • różna średnica źrenic (anizokoria) – objaw Hornera będący efektem zaburzenia odruchu źrenicznego po jednej ze stron. Najczęstszą przyczyną różnej średnicy źrenic jest nierównomierne pobudzenie nerwów współczulnych unerwiających mięśnie rozwierające źrenice;
  • powolne rozszerzanie się źrenicy;
  • różnobarwność tęczówek – tęczówka po stronie zespołu Hornera jest jaśniejsza (objaw występuje, jeżeli zmiana jest wrodzona albo długotrwała).

U dzieci zespół Hornera może prowadzić do heterochromii. Heterochromia iridis (różnobarwność tęczówki), heterochromia iridum (różnobarwność tęczówek) – pod tymi pojęciami kryje się zaburzenie rozwoju, w którym dochodzi do różnego rozmieszczenia barwnika w obrębie tęczówki. Skutkiem heterochromii mogą być np. tęczówki w różnym kolorze bądź wystąpienie różnych barw w obrębie jednej tęczówki. Ta drobna wada wrodzona występuje zarówno u ludzi, jak i u zwierząt. Jest to izolowana cecha dysmorficzna albo składowa zespołów wad wrodzonych. Cechy dysmorficzne to niewielkie wady, które nie powodują poważnych następstw dla zdrowia, mają natomiast znaczenie w stawianiu diagnozy wielu zespołów wad. Współwystępowanie wad powinno skłonić lekarza do poszukiwania innych, poważniejszych wad wrodzonych.

Zespół Hornera – przyczyny

Do przerwania współczulnego unerwienia oka powodującego zespół Hornera może dojść na poziomie pierwszego neuronu drogi podwzgórzowo-rdzeniowej, na poziomie drugiego neuronu przed zwojem bądź po przełączeniu włókien w zwojach.

Zobacz także: Czerwone oczy (zespół czerwonego oka) – przyczyny, domowe sposoby, leczenie

Zespół Hornera może być wywołany przez porażenie lub wyrwanie splotu barkowego, stwardnienie rozsiane, wole, rak płuca, powiększenie węzłów chłonnych na szyi, zmiany w obrębie ucha środkowego i wewnętrznego, migrenę, zespół Wallenberga (zespół boczny opuszki).

Syndrom ten może być też objawem guza (zespołu) Pancoasta. Jest to szczególna postać kliniczna raka oskrzela, który lokalizuje się w okolicy szczytu płuca, penetruje do opłucnej i ściany klatki piersiowej, uszkadzając szyjną część układu współczulnego oraz szyjne korzenie nerwowe, co daje specyficzne objawy. Nazwa choroby pochodzi od amerykańskiego radiologa Henry’ego Pancoasta, który w roku 1924 jako pierwszy opisał tę jednostkę chorobową. Pierwsze objawy guza Pancoasta związane są z bólem barku, co jest wywołane uciskiem lub naciekaniem splotu ramiennego.

W przypadku guza Pancoasta mają również miejsce:

  • anhydroza (łac. anhidrosis) – znacznie zmniejszone lub całkowicie zanikłe wydzielanie potu na części twarzy po zajętej stronie;
  • wazodylatacja (wazodilatacja, łac. vasodilatatio) – rozkurcz mięśni gładkich w ścianie naczyń krwionośnych skutkujący ich rozszerzeniem;
  • pozorny wytrzeszcz oczu;
  • przejściowe obniżenie ciśnienia w gałce ocznej;
  • zmiana składu łez.

Zespół Hornera może być także objawem nerwiaka zarodkowego (płodowego).

Zespół Hornera – rozpoznanie

Syndrom zazwyczaj jest łatwy do rozpoznania na podstawie analizy objawów. Przeprowadza się badanie oka. Lekarz może zlecić szczegółowe badania i specjalistyczne konsultacje w celu ustalenia przyczyny zespołu. Zasadne może być wykonanie tomografii komputerowej.

Zespół Hornera można rozpoznać, podając do oczu jednoprocentowy roztwór kokainy, która oddziałuje na adrenergiczne zakończenia nerwowe, blokując wychwyt zwrotny adrenaliny – skutkiem tego jest rozszerzenie źrenicy, jeżeli uszkodzenie jest przedzwojowe. Gdy natomiast uszkodzony jest neuron zazwojowy, podanie kokainy nie spowoduje prawie żadnego efektu – brak jest bowiem zakończeń nerwowych, na które mogłaby ona działać.

Można wykonać także test sympatykomimetyków (sympatykotoników) – jest to grupa substancji pobudzających współczulny (sympatyczny) układ nerwowy (pośrednio lub bezpośrednio). W rozpoznaniu zespołu Hornera może ponadto pomóc test sprawdzający opóźnienie rozszerzania się źrenicy oka.

Zespół Hornera – leczenie

Leczenie zespołu Hornera jest głównie przyczynowe, dlatego kluczowe jest ustalenie źródła zaburzenia. Celem terapii staje się eliminacja czynnika wywołującego ten syndrom, stąd polega ona na wychwyceniu i leczeniu patologii, która leży u podłoża choroby.

Zobacz film: Laserowa korekcja wzroku. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
91
6
Polecamy
Czy depresja może mieć różne maski?
Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną
Czy depresja może mieć różne maski? Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć depresję maskowaną Dzień Dobry TVN
Zespół Hornera – objawy, przyczyny i postępowanie
Zespół Hornera – objawy, przyczyny i postępowanie TVN zdrowie
Oftalmoplegia (porażenie międzyjądrowe) – przyczyny, obraz kliniczny i leczenie
Oftalmoplegia (porażenie międzyjądrowe) – przyczyny, obraz kliniczny i leczenie TVN zdrowie
Depresja endogenna jako wynik nieprawidłowej funkcji układu nerwowego.
Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć tę chorobę
Depresja endogenna jako wynik nieprawidłowej funkcji układu nerwowego. Sprawdź, jak rozpoznać i skutecznie leczyć tę chorobę Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty