Pęcherzyk żółciowy (popularnie zwany woreczkiem żółciowym) to niewielki narząd zlokalizowany w bliskim sąsiedztwie wątroby. Jego zadaniem jest produkcja i magazynowanie żółci – substancji niezbędnej w procesie trawienia. Do zapalenia woreczka żółciowego dochodzi najczęściej w wyniku kamicy żółciowej – choroby powodującej odkładanie się w pęcherzyku żółciowym złogów nierozpuszczalnych w żółci substancji, które popularnie nazywane są kamieniami. Obecność kamieni może spowodować niedrożność przewodów żółciowych i sprawić, że żółć nie może swobodnie wydostać się z pęcherzyka. Ponadto kamienie powodują podrażnienie błon śluzowych wyściełających pęcherzyk żółciowy od wewnątrz. Może wówczas dojść do zaostrzenia stanu zapalnego i zaburzeń przepływu krwi w błonie śluzowej. Efektem jest niedokrwienie ścian pęcherzyka. Objawem zapalenia woreczka żółciowego jest przede wszystkim silny ból brzucha, tzw. kolka żółciowa.
Przyczyny zapalenia woreczka żółciowego
Główną przyczyną stanu zapalnego woreczka żółciowego (pęcherzyka żółciowego) jest kamica pęcherzyka żółciowego (odkładanie się kamieni w drogach żółciowych). Możliwym powodem jest także niedrożność dróg żółciowych (spowodowana inną przyczyną niż kamienie) oraz bakteryjne zakażenie żółci. W wyniku rozwoju stanu zapalnego w pęcherzyku żółciowym dochodzi do namnażania się bakterii (najczęstsze bakterie to między innymi: Escherichia coli, Clostridium perfringens, klebsiella, enterobacter, enterokoków). Znacznie rzadziej zapalenie woreczka żółciowego może być powikłaniem po przebytych chorobach ogólnoustrojowych, np. posocznicy, niektórych chorobach pasożytniczych lub poważnych urazów brzucha.
Zapalenie pęcherzyka żółciowego – objawy
Najbardziej charakterystycznym objawem zapalenia pęcherzyka żółciowego jest tzw. kolka żółciowa, czyli atak silnego bólu brzucha (skoncentrowanego w prawym podżebrzu), który zwykle utrzymuje się do kilku godzin i często występuje po obfitym lub ciężkostrawnym posiłku. Atakowi kolki żółciowej towarzyszą objawy, takie jak:
- gorączka;
- dreszcze;
- przyspieszenie tętna i oddechu;
- bladość, obfite pocenie;
- uczucie niepokoju i rozdrażnienia;
- nudności i wymioty (możliwe wymioty z dodatkiem żółci);
- nasilenie bólu podczas ucisku na brzuch.
Objawy wskazujące na atak kolki żółciowej są sygnałem do niezwłocznego wezwania pomocy medycznej. Bardzo silny ból towarzyszący atakowi jest trudny do wytrzymania – chory wymaga wówczas natychmiastowej hospitalizacji.
Jak rozpoznać ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego? Dowiesz się tego z filmu:
Ostre i przewlekłe zapalenie pęcherzyka żółciowego
Ostre zapalenie woreczka żółciowego w 90% przypadków spowodowane jest obecnością kamieni. Objawem jest przede wszystkim zaostrzony atak kolki żółciowej. Ponadto istnieje zagrożenie, że ostre zapalenie pęcherzyka żółciowego może przejść w zapalenie przewlekłe. W ostrych stanach zapalnych możliwe są również powikłania:
- wodniak pęcherzyka żółciowego;
- martwica pęcherzyka żółciowego (zgorzelinowe zapalenie pęcherzyka żółciowego) w wyniku zakażenia bakteryjnego wewnątrz pęcherzyka;
- ropniak pęcherzyka żółciowego;
- perforacja pęcherzyka żółciowego z towarzyszącym mu zapaleniem otrzewnej;
- żółciowe zapalenie otrzewnej (bez uprzedniej perforacji pęcherzyka żółciowego);
- niedrożność przewodów żółciowych spowodowana ich zatkaniem przez zbyt duże kamienie żółciowe.
Zobacz także: Choroby pęcherzyka żółciowego
Zapalenia woreczka żółciowego: jak przebiega leczenie?
Zapalenie woreczka żółciowego diagnozuje się na podstawie opisywanych przez pacjenta objawów i specjalistycznych badań diagnostycznych. Należą do nich:
- badanie ultrasonograficzne (USG), które pozwala wykryć obecność kamieni żółciowych;
- laboratoryjne badanie żółci (pobranej przy użyciu tzw. sondy dwunastniczej);
- w wątpliwych przypadkach: tomografia komputerowa jamy brzusznej.
Leczenie zapalenia woreczka żółciowego u pacjentów z ostrymi atakami kolki żółciowej polega przede wszystkim na terapii niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, lekami rozkurczowymi i przeciwbólowymi oraz antybiotykami, które zapobiegają rozwojowi infekcji bakteryjnych w obrębie pęcherzyka żółciowego. Konieczne jest ponadto dożylne nawadnianie oraz przestrzeganie ścisłej diety. Istotą terapii jest jednak leczenie przyczynowe, czyli chirurgiczne usunięcie woreczka żółciowego (cholecystektomia). Zabieg najlepiej przeprowadzić nie później niż do 5 dni od wystąpienia objawów, ze względu na ryzyko powikłań (wodniaka, ropniaka, martwicy pęcherzyka żółciowego itp.).
Obecnie usunięcie woreczka żółciowego przeprowadza się mniej inwazyjną metodą laparoskopową. Jedynie w przypadku, jeśli kamienie są zbyt duże by usunąć je przez niewielkie nacięcie w powłokach brzusznych (które wykonuje się w trakcie laparoskopii), usuwa się je tradycyjną metodą chirurgiczną (laparotomią). Zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu ogólnym. Pacjent może opuścić szpital zazwyczaj po upływie ok. 3 dni.
