Polub nas na Facebooku
Czytasz: Zapalenie osierdzia, czyli błony okalającej serce: objawy, przyczyny, powikłania i leczenie
menu
Polub nas na Facebooku

Zapalenie osierdzia, czyli błony okalającej serce: objawy, przyczyny, powikłania i leczenie

NAN

Fot: Robert Kneschke / fotolia.com

Zapalenie osierdzia objawy może dawać nagle – w ostrym zapaleniu, lub stopniowo – w zapaleniu przewlekłym. Zwykle są to ból w klatce piersiowej, gorączka, kaszel i duszność. Przyczyny zapalenia osierdzia to m.in. infekcje wirusowe i mechaniczne uszkodzenia osierdzia lub tkanek w jego sąsiedztwie.

Osierdzie otula serce, chroni je przed urazami, łączy przeponę i mostek, sprawia, że narząd nie rozszerza się nadmiernie podczas pracy. Worek osierdziowy (worek okołosercowy) to błona składająca się z dwóch warstw – wewnętrznej blaszki trzewnej i zewnętrznej blaszki ściennej. Pomiędzy nimi jest jama osierdzia. W niej znajduje się mała ilość płynu surowiczego. Jego zadaniem jest zapobieganie tarciu podczas pracy serca. Gdy płyn w jamie osierdzia lub ściany worka osierdziowego zostaną zainfekowane lub uszkodzone, może powstać zapalenie osierdzia.

Polecamy: Arytmia - zaburzenia rytmu serca. Objawy, przyczyny, leczenie oraz skutki arytmii

Zapalenie osierdzia: objawy infekcji worka osierdziowego, powikłania

Zapalenie osierdzia przeważnie daje objawy nagle. Pierwszy zazwyczaj pojawia się ból w klatce piersiowej, który bywa kłujący, lub ucisk. Ból klatki piersiowej może promieniować do pleców, do łopatki lub barku, zlokalizowany jest po lewej stronie, w okolicy serca. Dolegliwość ta nasila się w pozycji leżącej i zmniejsza się, gdy osoba chora usiądzie i pochyli się do przodu. Jednocześnie z bólem często występują suchy kaszel i duszność.

Inne objawy zapalenia osierdzia to:

Zapalenie osierdzia skutki może mieć w postaci groźnych powikłań. W wyniku przewlekłego stanu zapalnego może wytworzyć się zaciskające zapalenie osierdzia. Jest to jedno z dwóch najczęstszych powikłań. Wynika z deformacji osierdzia i usztywnienia błony. Powoduje ono zastój żylny, a objawia się:

  • poszerzeniem żył szyjnych,
  • obrzękami, zwłaszcza kończyn dolnych,
  • powiększeniem wątroby i czasem śledziony,
  • wodobrzuszem.

Przewlekłe zapalnie osierdzia może trwać nawet kilka tygodni, zanim wywoła objawy. W tym czasie oprócz odczuwania wymienionych dolegliwości chory traci apetyt i zmniejsza się jego masa ciała.

W związku z wysoką temperaturą ciała w zapaleniu osierdzia mogą wystąpić również dreszcze, zwykle chory jest też wyraźnie osłabiony.

Drugim możliwym powikłaniem zapalenia osierdzia jest tamponada serca. To zjawisko nadmiernego gromadzenia się płynu w jamie osierdzia. Na skutek tego osierdzie powiększa się i może uciskać serce. Nieleczone może prowadzić do śmierci.

Zapalenie osierdzia jest widoczne w EKG, czyli badaniu elektrokardiograficznym. Widoczne są poziome uniesienie odcinka ST i jednoczesne obniżenie odcinka PQ. Inne badania obrazowe pozwalające rozpoznać zapalenie worka osierdziowego to zdjęcie klatki piersiowej wykonane przy użyciu promieni rentgenowskich (RTG), echo serca oraz tomografia komputerowa.

Objawem zapalenia osierdzia jest także charakterystyczne tarcie osierdziowe, słyszalne podczas osłuchiwania chorego stetoskopem.

Przyczyny zapalenia osierdzia: infekcje, urazy, rak i inne choroby

W większości przypadków ustalenie przyczyny zapalenia osierdzia jest niemożliwe (idiopatyczne zapalenie osierdzia). Wśród rozpoznanych przyczyn zapalenia osierdzia najczęstszą są wirusy, w tym wirus grypy i enterowirusy, HCV (wywołujący wirusowe zapalenie wątroby typu C) oraz adenowirusy, a w niektórych przypadkach HIV.

U osób z osłabioną odpornością lub dysfunkcjami układu immunologicznego może dojść do zapalenia osierdzia wskutek infekcji bakteryjnej (często przez zarażenie prątkami gruźlicy), grzybiczej lub pasożytniczej.

Pozostałe przyczyny zapalenia osierdzia to:

  • zawał serca,
  • choroby układowe tkanki łącznej, m.in. toczeń układowy, sklerodermia (twardzina układowa), reumatoidalne zapalenie stawów,
  • zaburzenia hormonalne w wyniku niedoczynności tarczycy,
  • rak osierdzia,
  • przewlekła niewydolność nerek – mocznicowe zapalenie osierdzia,
  • urazy mechaniczne lub powikłanie po inwazyjnych badaniach lub zabiegach na sercu i w sąsiedztwie osierdzia.

Zapalenie osierdzia może być również skutkiem ubocznym zażywania niektórych leków, w tym bromokryptyny stosowanej w leczeniu m.in. mlekotoku, hipogonadyzmu, parkinsona i akromegalii (gigantyzmu), fenylobutazonu stosowanego m.in. w dnie moczanowej, amiodaronu stosowanego m.in. w leczeniu niemiarowości pracy serca, leków moczopędnych oraz leków hamujących działanie układu odpornościowego. Są to rzadkie przypadki.

Zapalenie osierdzia: leczenie farmakologiczne i zabiegowe

Leczenie zapalenia osierdzia opiera się na farmakoterapii. Stosuje się leki niwelujące stan zapalny, a w przypadku zakażenia bakteryjnego – antybiotyki. Kuracja powinna być dostosowana indywidualnie. Nie zawsze można wykryć przyczynę zapalenia osierdzia, dlatego w wielu przypadkach leczenie jest wyłącznie objawowe.

Gdy w worku osierdziowym gromadzi się płyn, można wykonać zabieg jego usunięcia, aby nie dopuścić do rozwoju tamponady serca. W przypadku powikłań po przewlekłym zapaleniu osierdzia sercowego możliwe jest usunięcie błony okalającej serce.

Zazwyczaj pierwsza faza leczenia zapalenia osierdzia prowadzona jest w szpitalu. Jeśli rezultaty są zadowalające, chory może zostać wypisany do domu i tam zakończyć terapię.

Zobacz film: Kiedy iść do kardiologa? Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
34
4
Polecamy
Nadmiar magnezu - przyczyny, objawy i leczenie
Nadmiar magnezu - przyczyny, objawy i leczenie Dzień Dobry TVN
Zespół sztywnego serca.
Martynkę uratowała pionierska operacja
Zespół sztywnego serca. Martynkę uratowała pionierska operacja Dzień Dobry TVN
Osierdzie – co to jest, funkcje.
Zapalenie osierdzia – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania 
Osierdzie – co to jest, funkcje. Zapalenie osierdzia – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania  TVN zdrowie
Tamponada serca:
objawy nadmiaru krwi lub płynu w worku osierdziowym
Tamponada serca: objawy nadmiaru krwi lub płynu w worku osierdziowym TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty