Co to są wzdęcia? To zjawisko nagromadzenia i zatrzymania w jelitach gazów. W układzie pokarmowym gazy pochodzą z fermentacji bakteryjnej zachodzącej podczas trawienia, a czasem również z zewnątrz, jeśli zostaną połknięte, np. powietrze. Wzdęcia mogą występować również w przebiegu nietolerancji pokarmowej i zaburzeniach trawienia.
Wzdęcia: przyczyny gromadzenia gazów w jelitach
Skąd się biorą wzdęcia? Najczęstsze przyczyny wzdęć to:
- ciężkostrawna dieta – o dużej zawartości tłuszczów i białek, przyrządzanie potraw metodą smażenia, pieczenia w tłuszczu, niewielki udział produktów roślinnych w diecie,
- posiłki bogate w białko – jednoczesna duża zawartość białek i tłuszczów w diecie może powodować problemy trawienne i wytwarzanie dużych ilości gazów,
- spożywanie produktów wzdymających, jak rośliny strączkowe i kapustne, np. fasola, groch, ciecierzyca, brukselka, kapusta, kalafior, brokuły,
- jedzenie żywności wysokoprzetworzonej i typu fast food,
- zbyt duża lub zbyt mała ilość błonnika pokarmowego w diecie,
- picie napojów gazowanych,
- duża ilość słodyczy w diecie,
- żucie gumy – podczas żucia gumy połyka się pewne ilości powietrza, które mogą powodować wzdęcia,
- jedzenie w pośpiechu – podczas szybkiego jedzenia do żołądka dostaje się powietrze, a niedokładnie przeżute kęsy są trudniejsze do strawienia i mogą skutkować wydzielaniem nadmiaru gazów podczas fermentacji w jelitach,
-
zespół jelita nadwrażliwego – oprócz wzdęć częste są biegunki i zaparcia, bóle brzucha, odbijanie, gazy, nudności i wymioty, zgaga, bóle głowy i zmęczenie; objawy zespołu jelita nadwrażliwego są przewlekłe, a przyczyny nieznane,
- choroby układu trawiennego – wątroby, trzustki dróg żółciowych lub jelita grubego,
- celowe wstrzymywanie gazów,
- stres,
- zbyt mała aktywność fizyczna lub brak ruchu – wysiłek fizyczny poprawia pracę układu pokarmowego, ułatwiając trawienie i pozytywnie wpływając na perystaltykę jelit.
Co jeszcze powoduje wzdęcia? Nietolerancje pokarmowe. Częste wzdęcia po mleku mogą oznaczać nietolerancję laktozy – cukru zawartego w mleku krowim i jego przetworach. Z kolei wzdęcia po owocach mogą być oznaką nietolerancji fruktozy, czyli cukru zawartego w owocach i stosowanego jako słodzik w wielu produktach spożywczych. Wzdęcia występują też w przypadku nietolerancji glutenu. Rezultatem nietolerancji glutenu jest celiakia.
W niektórych przypadkach przyczyną wzdęć może być również glutaminian sodu (E621) – jeśli jest spożywany w dużych ilościach i regularnie.
Wzdęcia w nocy zdarzają się wówczas, gdy na krótko przed zaśnięciem zostanie zjedzony obfity posiłek. Na dwie do trzech godzin przed snem nie powinno się niczego jeść.
Przyczyną wzdęć może być również stosowanie leków, szczególnie wielu różnych środków jednocześnie, które mogą wchodzić w interakcje. Dotyczy to leków przepisanych przez lekarza oraz dostępnych bez recepty. Zaburzać pracę układu pokarmowego i powodować wzdęcia mogą: antybiotyki, niektóre leki od nadciśnienia tętniczego krwi, stosowane w leczeniu cukrzycy oraz stosowane w leczeniu biegunek i zatruć pokarmowych.
Bardzo często za wzdęcia odpowiada nadmierne spożycie cukru. Jak rozpoznać taki problem? Zobaczcie na filmie:
Objawy wzdęć: dolegliwości bólowe i ze strony układu pokarmowego
Wzdęcia dają objawy natychmiast po ich powstaniu. Są to ból brzucha, czasem powiększenie jego obwodu, mogą towarzyszyć temu ucisk w brzuchu i dyskomfort. Niekiedy zalegające gazy powodują słyszalne bulgotanie w brzuchu.
Co na wzdęcia? Leki, zioła, ruch, profilaktyka
Wzdęcia i gazy można leczyć ziołami, lekami, ale można im też zapobiegać. Jak uniknąć wzdęć? Profilaktyka obejmuje:
- wolne jedzenie i dokładne przeżuwanie,
- jedzenie częściej mniejszych porcji,
- unikanie posiłków ciężkostrawnych, tłustych,
- unikanie napojów gazowanych, słodyczy, produktów wysokoprzetworzonych, żucia gumy,
- ograniczenie roślin strączkowych i kapustnych,
- unikanie stresu,
- spożywanie odpowiednich ilości błonnika pokarmowego,
- unikanie wstrzymywania gazów.
A co na wzdęcia, gdy już się pojawią?
Pierwszym wyborem powinny być domowe sposoby na wzdęcia. Dolegliwości wywołanych przez nagromadzenie gazów w jelitach pomagają się pozbyć:
- zioła na wzdęcia – można przyrządzać z nich napary, herbaty, lub dodawać do potraw; szczególnie dobrze działają koper włoski (stosowany również u dzieci na kolkę), kminek, mięta oraz imbir, majeranek i melisa,
- masaż brzucha – bolesne wzdęcia miną szybciej, jeśli wykona się masaż brzucha zgodnie z ruchem wskazówek zegara,
- spacer lub aktywność fizyczna wymagająca pracy mięśni brzucha – ułatwia to gazom opuszczenie organizmu.
Zobacz także: Święta Bożego Narodzenia. Jak sobie poradzić z niestrawnością i wzdęciami?
Jak pozbyć się wzdęć, jeśli domowe sposoby zawiodły?
Należy sięgnąć po leki na wzdęcia. Zwykle mają one formę tabletek, a czasem także granulek czy płynu. Tabletki na wzdęcia i inne preparaty zawdzięczają skuteczność zawartości symetykonu, substancji zmniejszającej objętość i napięcie pęcherzyków gazu w jelitach.
Sposobem na wzdęcia mogą być również tabletki zawierające mieszanki ziół i węgiel, które pobudzają układ pokarmowy i ułatwiają oraz przyspieszają trawienie. Po wypróżnieniu lub oddaniu gazów wzdęcie powinno ustąpić.
