Wady serca dzieli się przede wszystkim na wrodzone, które mogą zostać wykryte już w okresie noworodkowym, oraz nabyte, powstające na skutek niektórych chorób. Dodatkowo istnieje podział wad serca na sinicze i niesinicze. Najczęstszą wrodzoną wadą serca u dzieci jest ubytek przegrody międzykomorowej (VSD), a u dorosłych – dwupłatkowa zastawka aortalna. Zarówno u dzieci, jak i u dorosłych najczęstszą siniczą wadą serca jest tetralogia Fallota, a nabytą wadą zastawkową – zwężenie zastawki aortalnej.
Polecamy: Zastawki serca – budowa, wady, operacja wymiany i sztuczna zastawka
Wrodzone wady serca u noworodków
Wrodzone wady serca stanowią około 20% przyczyn wczesnych zgonów noworodków. Dzieli się je przede wszystkim na przewodozależne i przewodoniezależne. W życiu płodowym, pomiędzy aortą a pniem płucnym, czyli dwoma dużymi naczyniami tętniczymi wychodzącymi z serca, istnieje połączenie w postaci przewodu tętniczego. Ten przewód czynnościowo ulega zamknięciu w pierwszej dobie życia, a anatomicznie do końca 2. miesiąca. Jeśli wrodzona wada serca jest przewodozależna, dziecko w pierwszej dobie może nie prezentować niepokojących objawów. Dopiero kiedy przewód tętniczy zaczyna się zamykać, dochodzi do pogorszenia stanu zdrowia. Wczesne zdiagnozowanie wady pozwala na utrzymanie drożności przewodu tętniczego i niedopuszczenie do jego czynnościowego zamknięcia, co skutkowałoby krytycznym pogorszeniem dobrostanu noworodka i zgonem.
Przewodozależne wady serca dzieli się na:
-
Wady serca z przewodozależnym przepływem płucnym:
- atrezja tętnicy płucnej,
- tetralogia Fallota,
- atrezja zastawki trójdzielnej,
- anomalia Ebsteina.
-
Wady serca z przewodozależnym przepływem systemowym:
- przerwanie ciągłości łuku aorty,
-
hipoplazja lewego serca,
- koarktacja aorty,
- atrezja zastawki aortalnej.
-
Wady serca z przewodozależnym mieszaniem się krwi:
- serce jednokomorowe,
- przełożenie wielkich pni tętniczych.
Dodatkowo wrodzone wady serca dzieli się na:
-
Sinicze:
-
tetralogia Fallota,
- zarośnięcie zastawki trójdzielnej,
- zarośnięcie zastawki płucnej,
- przełożenie wielkich pni naczyniowych,
- nieprawidłowy spływ żył płucnych.
-
Niesinicze:
- kanał przedsionkowo-komorowy,
- drożny przewód tętniczy,
- otwór międzyprzedsionkowy,
- otwór międzykomorowy.
Jakie są objawy wad serca u dzieci?
Objawy zależą przede wszystkim od wieku dziecka i wady serca. Sinica jako jeden z podstawowych objawów klinicznych pojawia się, dopiero gdy poziom hemoglobiny odtlenowanej przekracza 5g%. Dodatkowo stwierdza się nieprawidłowe tony serca, obecność szmerów patologicznych i objawy niewydolności serca. Jeśli chodzi o tę ostatnią grupę objawów, jest ona zróżnicowana ze względu na wiek. U niemowląt niepokojącymi objawami są problem z karmieniem, brak przyrostu masy ciała, znaczne pocenie się w trakcie jedzenia i snu, ponadto świszczący oddech i kaszel. Pojawiają się też nawracające infekcje dróg oddechowych. U dzieci starszych objawami są męczliwość i utrata apetytu. Można też u nich stwierdzić powiększenie wątroby, śledziony, przyspieszenie akcji serca i oddechu, bladą, marmurkowatą skórę, dodatkowe tony serca, obrzęki.
Wrodzone wady serca u dorosłych
Zdarza się, że wady serca są niewielkie, wywołują bardzo nieistotne szmery nad sercem u dzieci, nie wymagają leczenia i utrzymują się aż do dorosłego wieku. Część wad może ujawnić się dopiero u młodych dorosłych. Można się spotkać z ubytkiem przegrody międzyprzedsionkowej, przetrwałym przewodem tętniczym, ubytkiem przegrody międzykomorowej, koarktacją aorty czy zwężeniem drogi odpływu z prawej bądź lewej komory.
Leczenie wad serca u dzieci i dorosłych
W zależności od rodzaju wady i objawów, jakie daje, kardiolodzy i kardiochirurdzy decydują o dalszym postępowaniu. Nie każda wada serca wymaga interwencji kardiochirurgicznej, coraz częściej korzysta się z przeznaczyniowych dostępów, co powoduje, że spora część zabiegów obciążona jest mniejszym ryzykiem powikłań. Niektóre wady serca wymagają kilkuetapowego postępowania kardiochirurgicznego.
