Polub nas na Facebooku
Czytasz: Udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach nagłych
menu
Polub nas na Facebooku

Udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach nagłych

Starsza kobieta leży nieprzytomnie na dywanie. Nad nią znajduje się kobieta, która próbóje jej pomóc oraz mężczyzna, który dzwoni na pogotowie

Fot: M.Dörr & M.Frommherz / stock.adobe.com

Pierwsza pomoc to ważny krok w leczeniu stanów nagłych. Zwykle działania te wykonują świadkowie zdarzenia. Udzielona przez nich pierwsza pomoc przedmedyczna ma kluczowe znaczenie dla efektów dalszego, kwalifikowanego leczenia, ogranicza liczbę powikłań i pogłębianie się szoku urazowego.

W codziennym życiu nie brakuje sytuacji, w których przypadkowe osoby stają się świadkami wypadków lub nagłej utraty przytomności. Pierwsze minuty mają kluczowe znaczenie dla dalszego przebiegu choroby i często pozwalają na uratowanie życia poszkodowanego. Dlatego każdy powinien znać zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej w stanach nagłych.

Nagła utrata przytomności

Przyczyną utraty przytomności może być nagłe zatrzymanie krążenia, niewydolność serca spowodowana zawałem lub zaburzeniami rytmu, obniżenie poziomu cukru u cukrzyków czy epizod padaczkowy. W każdej sytuacji najważniejsza jest szybka ocena stanu chorego. Jeśli poszkodowany nie reaguje na bodźce i ma zaburzenia oddychania, należy rozpocząć resuscytację krążeniowo-oddechową, tj. masaż serca i sztuczne oddychanie. Jeśli w pobliżu znajduje się automatyczny defibrylator ratunkowy - warto poprosić inne osoby o jego dostarczenie, podłączenie, a następnie kierować się instrukcjami głosowymi, które on wydaje.

Zawsze w pierwszej kolejności, nie zwlekając ani chwili, ratuje się poszkodowanego, a jeśli jego stan się poprawi albo gdy o pomoc można poprosić inną osobę - wzywa się pogotowie. Resuscytacji krążeniowo-oddechowej nie wolno przerwać aż do przybycia ratowników lub do odzyskania przytomności przez ratowaną osobę.

Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, ale oddycha prawidłowo, układa się go w pozycji bocznej ustalonej (bezpiecznej) - by zapobiec zablokowaniu dróg oddechowych przez język i zachłyśnięciu w przypadku ewentualnych wymiotów. 

O ile z chorym nie ma kontaktu, nie wolno podawać mu żadnych napojów ani, w przypadku cukrzycy, cukierków, czekolady itp. Można w ten sposób spowodować zakrztuszenie lub wręcz doprowadzić do niedrożności dróg oddechowych i zatrzymania oddechu i krążenia.

W przypadku ataku padaczki (epilepsji) chorego należy zabezpieczyć przed powstaniem obrażeń wynikających z drgawek. Podstawą jest zapewnienie bezpieczeństwa osobie ratowanej, by podczas ataku nie doszło do urazów, natomiast nie wolno niczego wkładać do ust.

Zobacz film: Bezpieczne pozycja przy utracie przytomności. Źródło: Dzień Dobry TVN

Najczęstszym przypadkiem wymagającym interwencji jest omdlenie - chwilowa, przemijająca samoistnie utrata przytomności. Jego przyczynę stanowi zwykle spadek ciśnienia tętniczego, powodujący przemijające niedokrwienie mózgu. Może on być związany z nagłą zmianą pozycji na stojącą (ortostatyczny spadek ciśnienia), przemęczeniem, stresem, ostrą infekcją, wysoką gorączką. Chorego układa się tak, by jego nogi znajdowały się wyżej niż tułów i głowa, co pozwala na skierowanie większej ilości krwi do mózgu. Nie rezygnuje się z wezwania zespołu ratowniczego, ponieważ przyczyna takiego epizodu może być poważniejsza.

Rozległe urazy

W przypadku rozległych urazów (upadek z wysokości, wypadek komunikacyjny) w pierwszej kolejności trzeba sprawdzić, czy nie doszło do zatrzymania krążenia. Jeśli tak - rozpoczyna się resuscytację według zasad podanych powyżej. Jeśli poszkodowany jest nieprzytomny, układa się go w pozycji bezpiecznej, choć odstępuje się od tego kroku przy podejrzeniu urazu kręgosłupa lub rozległych złamań. Następnie należy sprawdzić, czy nie doszło do krwotoku. Jeśli widać duży, pulsujący wypływ jasnej krwi - doszło do krwawienia tętniczego, które wymaga pilnego zaopatrzenia. Pierwszym działaniem jest zabezpieczenie rany jałowym opatrunkiem lub innym czystym dostępnym materiałem (np. ręcznikiem) i silne uciśnięcie krwawiącego miejsca. Ucisk należy utrzymywać do czasu przybycia pogotowia. Jeśli rana, mimo silnego ucisku, nadal krwawi i znajduje się na kończynie, można założyć opaskę uciskową powyżej miejsca krwawienia. Opaska musi być szeroka (np. szalik, ręcznik, a nie sznurek czy przewód elektryczny). Nadal uciskając mocno krwawiące miejsce, zaciska się ją do momentu ustania krwawienia. Należy przy tym zanotować godzinę założenia opaski i poinformować dyspozytora wezwanych służb ratowniczych, że ją założono.

Po zabezpieczeniu krążenia, oddychania i zatamowaniu krwawienia można zająć się kolejnymi czynnościami. Na rany lub oparzenia zakłada się sterylne lub doraźne opatrunki (cała powierzchnia rany powinna być przykryta, a na przesiąkający krwią opatrunek nakładamy kolejną, suchą warstwę). Opatrunek nie może być wykonany z ligniny, waty, chusteczek higienicznych, ponieważ jego resztki trudno będzie potem usunąć z rany. O ile to możliwe, unieruchamia się miejsca złamań, nie zmieniając pozycji kończyn i pamiętając o zasadzie unieruchomienia dwóch stawów sąsiadujących z miejscem złamania. Chorego należy chronić przed wychłodzeniem, a także zabezpieczyć miejsce w którym leży tak, by nie doszło do urazu wtórnego, wskutek np. najechania przez pojazd.

W przypadku podejrzenia urazu kręgosłupa, chorego nie rusza się z miejsca, starając się jedynie unieruchomić jego głowę i tułów, stabilizując je z boków np. zwiniętą odzieżą, kocem, ręcznikiem, poduszką. Sytuacją wyjątkową, w której poszkodowanego można poruszyć, jest zatrzymanie krążenia i konieczność resuscytacji albo potrzeba wyniesienia chorego z miejsca grożącego pożarem, zawaleniem lub działaniem substancji toksycznych.

Pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem lub zatrucia substancją toksyczną


Przed udzieleniem pierwszej pomocy należy sprawdzić, czy źródło prądu zostało odcięte albo czy nie ma już niebezpieczeństwa zatrucia ratownika. Tylko w takiej sytuacji podejmuje się akcję ratowniczą.

Zobacz film: Kiedy użyć defibrylatora? Źródło: Dzień Dobry TVN

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
15
2
Polecamy
Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej
Zasady udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej TVN zdrowie
Pozycja boczna ustalona – ułożenie poszkodowanego
Pozycja boczna ustalona – ułożenie poszkodowanego TVN zdrowie
Pierwsza pomoc w użądleniu szerszenia.
Jakie są objawy ugryzienia i jak się zachować?
Pierwsza pomoc w użądleniu szerszenia. Jakie są objawy ugryzienia i jak się zachować? Dzień Dobry TVN
6-latek zadzwonił na pogotowie i uratował mamę.
Czy wiesz, jak się zachować się w sytuacji zagrożenia?
6-latek zadzwonił na pogotowie i uratował mamę. Czy wiesz, jak się zachować się w sytuacji zagrożenia? Dzień Dobry TVN
Komentarze (2)
Redakcja serwisu
Błąd jest skorygowany w tekście, nie wolno niczego wkładać do ust w epilepsji.
Czytaj całość
Yyy
Osoba pisząca to kompletnie nie zna się na pierwszej pomocy!!! Przy ataku padaczki nie wkładamy nic do ust! Nie podkladamy nic pod głowę, bo może się zaksztusić językiem.
Czytaj całość
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty