Właściwości tymianku doceniano już w starożytności. Egipcjanie stosowali go jako środek konserwujący jedzenie, a także jako podstawowy składnik mieszanki do balsamowania zwłok. Rzymianie chętnie wykorzystywali napar z tymianku w kąpieli – wierzyli, że w ten sposób ich ciała nabierają siły i tężyzny. Starożytni Grecy z kolei powszechnie stosowali herbatę z tymianku jako środek moczopędny i odkażający. Współcześnie na całym świecie uprawia się ponad sto różnych odmian tymianku, przede wszystkim w celach przyprawowych. Odmianami, które najczęściej spotyka się w Polsce, są tymianek pospolity oraz tymianek cytrynowy.
Tymianek – właściwości i charakterystyka
Tymianek (nazywany również: macierzanka tymianek, tymianek właściwy, tymian) to roślina, która osiąga około 30 cm wysokości. Posiada ona charakterystyczne drobne liście oraz fioletowe kwiaty, występujące na szczytach pędów. Surowcem, który wykorzystuje się w medycynie naturalnej, jest ziele tymianku (łodyga, liście oraz kwiaty), zbierane dwa razy w ciągu roku – w czerwcu oraz w sierpniu.
Wśród składników aktywnych, zawartych w zielu tymianku, wyróżnia się:
- olejki eteryczne, przede wszystkim tymol – substancja o silnym działaniu antybakteryjnym oraz wykrztuśnym;
- flawonoidy – związki, które działają antyoksydacyjnie i przeciwgrzybiczo;
- minerały – przede wszystkim żelazo, wapń, selen, mangan, potas i magnez;
- witaminy – szczególnie witamina C oraz witaminy z grupy B.
Bogactwo składników aktywnych sprawia, że tymianek może być stosowany w leczeniu różnych chorób. Wśród najważniejszych właściwości leczniczych tymianku, wyróżnia się przede wszystkim:
- działanie wykrztuśne,
- działanie antybakteryjne,
- działanie przeciwzapalne,
- działanie przeciwgrzybicze,
- działanie rozkurczowe,
- działanie napotne,
- działanie uspokajające.
Czy warto pić napary? Jak w przystępnej formie podać je dziecku? Zobaczcie:
Tymianek – zastosowanie
- Tymianek – na kaszel i ból gardła. Dzięki działaniu antybakteryjnemu i przeciwzapalnemu tymianek skutecznie łagodzi ból gardła, występujący w przeziębieniu lub grypie. W aptekach dostępne są gotowe pastylki do ssania, zawierające wyciąg z tymianku. Można przygotować również domowe preparaty lecznicze (napar, płukanka, nalewka). Tymianek z powodzeniem może być stosowany także w leczeniu kaszlu – działa wykrztuśnie i przeciwbakteryjnie, najlepiej więc sprawdzi się w leczeniu kaszlu mokrego.
- Tymianek na dolegliwości ze strony układu pokarmowego. Ziele tymianku łagodzi dyskomfort trawienny i ułatwia pracę układu pokarmowego. Napar lub herbata z tymianku może być stosowana jako naturalny środek przeciwko zaparciom lub biegunkom. Ze względu na pozytywny wpływ na procesy trawienne, poleca się dodawanie tymianku do ciężkostrawnych lub wzdymających potraw, takich jak pieczone, tłuste mięsa, fasola, bób czy inne rośliny strączkowe.
- Tymianek na trądzik i skórę tłustą. Napar z ziela tymianku, stosowany na skórę z niedoskonałościami, może znacznie poprawić jej kondycję. Dzięki właściwościom przeciwbakteryjnym i przeciwgrzybicznym tymianek łagodzi objawy trądziku i zapobiega powstawaniu nowych niedoskonałości. Naparem z tymianku warto przemywać także skórę tłustą, ze skłonnością do zatykania się porów i powstawania wągrów.
- Tymianek na łupież i przetłuszczanie się włosów. Aby poprawić kondycję skóry głowy oraz włosów, można sięgnąć po gotowe szampony lub odżywki tymiankowe. Można również skorzystać z domowych przepisów, na przykład na tymiankową płukankę do włosów.
- Tymianek w stanach zapalnych zębów. Płukanie jamy ustnej naparem z tymianku polecane jest zwłaszcza w przypadku podrażnionych dziąseł i odsłoniętych szyjek zębowych.
Zobacz też: Syrop z tymianku - naturalny antybiotyk. Jak wykonać?
Tymianek w ciąży – bezpieczny czy nie?
Preparatów z zawartością tymianku nie należy stosować w ciąży. Zioło może pobudzać skurcze macicy, które z kolei mogą mieć negatywny wpływ na rozwijający się płód.
Każdy powinien zachować należytą ostrożność, stosując napar, płukankę czy olejek z tymianku. Tymol, czyli olejek eteryczny zawarty w zielu tymianku, to substancja, która w wysokim stężeniu jest toksyczna. Nadmierne spożycie tymianku może doprowadzić do zatrucia organizmu i uszkodzenia wątroby, nerek, serca czy układu nerwowego. Pierwsze objawy zatrucia tymiankiem to: wymioty, nudności, bóle żołądka, zaburzenia oddychania.
Jakie skutki uboczne ma zażywanie antybiotyków? Odpowiedź na filmie:
Jak przygotować tymianek?
Aby przygotować napar z tymianku, należy 1 łyżkę suszonego ziela zalać 1 szklanką wrzątku, przykryć i odstawić na 10 minut. Napar może być stosowany wewnętrznie jako herbata, a także zewnętrznie do przemywania skóry lub płukania włosów.
Na kaszel lub można przygotować również syrop tymiankowy. W niewielkim garnku należy umieścić 1 łyżkę suszonego tymianku, 1 posiekaną cebulę i 1 szklankę wody. Całość doprowadzić do wrzenia, przykryć i gotować na wolnym ogniu przez pół godziny. Ostudzić i odcedzić. Do powstałej mieszanki dodać 5 łyżek miodu i dobrze wymieszać.
Zobacz też: Olejek z oregano - właściwości i zastosowanie
W celu złagodzenia ryzyka dyskomfortu trawiennego, spowodowanego przez ciężkostrawne potrawy, należy do potrawy dodać 1-2 łyżeczki suszonego lub świeżego tymianku.
