Polub nas na Facebooku
Czytasz: Trypsyna – enzym trawienny trzustki. Czym jest i jaką pełni rolę?
menu
Polub nas na Facebooku

Trypsyna – enzym trawienny trzustki. Czym jest i jaką pełni rolę?

NAN

Fot: ibreakstock / stock.adobe.com

Trypsyna to enzym obecny w soku trzustkowym. Głównym zadaniem trypsyny, jak i chymotrypsyny jest rozkład dostarczonych do organizmu białek. Badania pod kątem trypsyny i chymotrypsyny wykonuje się u dzieci oraz u dorosłych, u których podejrzewa się mukowiscydozę bądź niewydolność trzustki.

Trzustka to pojedynczy gruczoł składający się z dwóch rodzajów tkanek: trzustki pęcherzykowej oraz trzustki wyspowej. Pęcherzyki trzustki są gruczołami zewnątrzwydzielniczymi, których rolą jest produkcja enzymów trawiennych, odpowiedzialnych za rozkładanie dostarczonych organizmowi pokarmów. Z kolei wysepki trzustkowe pełnią funkcję wewnątrzwydzielniczą (dokrewną) – ich zadaniem jest wydzielanie hormonów kontrolujących węglowodanową przemianę materii.

Czym jest sok trzustkowy?

W trzustce pęcherzykowej produkowany jest sok trzustkowy – bezbarwna, płynna wydzielina z trzustki, jeden z soków trawiennych. Sok trzustkowy dostaje się do dwunastnicy poprzez przewód trzustkowy główny (Wirsunga) oraz przewód dodatkowy (Santoriniego).

W składzie soku trzustkowego znajduje się przede wszystkim woda, a także elektrolity, wodorowęglany, jony sodowe, wapniowe, magnezowe i potasowe oraz enzymy. Wśród najważniejszych proenzymów wytwarzanych przez trzustkę są: trypsynogen (forma nieczynna enzymu: zmienia się w trypsynę pod wpływem enteropeptydazy należącej do endopeptydaz) oraz chymotrypsynogen (forma nieczynna enzymu: zmienia się w chymotrypsynę pod wpływem trypsyny). Inne enzymy obecne w soku trzustkowym to m.in.: lipaza trzustkowa, α-amylaza, elastaza, nukleazy, karboksypeptydazy A i B.

Trypsyna i chymotrypsyna – jaką pełnią rolę?

Trypsyna to aktywna postać trypsynogenu; jest ona podstawowym enzymem trawiennym w organizmie człowieka produkowanym przez część zewnątrzwydzielniczą trzustki. Zarówno trypsyna, jak i chymotrypsyna należą do enzymów proteolitycznych (proteaz), czyli rozkładających białko poprzez rozerwanie wiązania peptydowego. Głównym zadaniem trypsyny i chymotrypsyny jest trawienie białek dostarczanych organizmowi wraz z pokarmem, co odbywa się w jelicie cienkim. Oznacza to, że enzymy te biorą udział w rozkładzie białek na aminokwasy, które to organizm wykorzystuje jako materiał budulcowy oraz odżywczy w tkankach.

Rola trypsyny na czynnościach trawiennych się jednak nie kończy. Trypsyna jest zaangażowana we wrodzoną odporność związaną z jelitem cienkim. W przypadku powstania w organizmie stanu zapalnego po doustnym podaniu preparatu zawierającego enzym trypsynę dochodzi do wzrostu poziomu inhibitorów proteaz oraz do obniżenia ilości szkodliwych dla zdrowia wolnych rodników. W ten sposób trypsyna ogranicza uszkodzenia w tkankach oraz usprawnia gojenie się ran. Z kolei mieszanina trypsyny i chymotrypsyny może wpłynąć na zmniejszenie obrzęków, a także zminimalizować szkodliwe działanie katepsyny D i elastazy.

Badanie stężenia trypsyny

W badaniach laboratoryjnych istnieje możliwość oznaczenia poziomu enzymów trypsyny i chymotrypsyny. Badanie przesiewowe (z krwi bądź kału) wykonuje się pod kątem oceny czynności trzustki – przeprowadza się je w celu ewentualnego wykrycia mukowiscydozy albo niewydolności trzustki. Mukowiscydoza jest chorobą wrodzoną (uwarunkowaną genetycznie), dlatego badanie trypsyny i chymotrypsyny wykonuje się głównie u noworodków i niemowląt. W przebiegu choroby dochodzi do uszkodzenia trzustki.

Objawy mukowiscydozy:

1. Ze strony układu oddechowego:

  • przewlekły kaszel,
  • uczucie duszności,
  • plucie krwią,
  • nawracające infekcje,
  • nawracające zapalenie płuc,
  • zapalenie oskrzelików,
  • obturacyjne zapalenie oskrzeli,
  • polipy w nosie,
  • przewlekłe zapalenie zatok przynosowych,
  • przewlekłe zakażenie bakterią Pseudomonas aeruginosa i/lub gronkowcem złocistym (Staphylococcus aureus).

2. Ze strony układu pokarmowego:

  • obfite, tłuszczowe stolce o wyjątkowo przykrym zapachu,
  • zwiększenie objętości brzucha,
  • kamica żółciowa,
  • niedożywienie,
  • awitaminoza,
  • niedrożność smółkowa (w okresie noworodkowym),
  • zaczopowanie przewodów trzustkowych śluzem.
  • 3. Inne objawy mukowiscydozy:
  • powstanie tzw. serca płucnego,
  • pałeczkowatość palców,
  • obrzęk ślinianek przyusznych,
  • bezpłodność,
  • osteoporoza.

U osób z niewydolnością trzustki często obserwuje się niedrożność przewodów trzustkowych albo uszkodzenie czy wręcz zniszczenie komórek wytwarzających trypsynogen oraz chymotrypsynogen – może być to związane z takimi poważnymi chorobami, jak przewlekłe zapalenie trzustki czy rak trzustki.

Objawy przewlekłego zapalenia trzustki:

  • dotkliwy i nawracający ból brzucha (głównie po posiłku),
  • spadek masy ciała,
  • tłuszczowa biegunka,
  • żółtaczka (nieznaczna),
  • podwyższony poziom glukozy we krwi.

Rak trzustki na wczesnym etapie zwykle przebiega bezobjawowo. Objawy raka trzustki w stadium zaawansowanym:

  • ból brzucha (albo odczuwanie dyskomfortu w jamie brzusznej),
  • spadek masy ciała,
  • brak apetytu,
  • wzdęcia brzucha,
  • nudności, wymioty,
  • biegunka,
  • żółtaczka,
  • ból pleców,
  • świąd skóry.

Ujemny wynik badania (brak trypsyny i chymotrypsyny w pobranej próbce) oznacza konieczność dalszej diagnostyki.

Bibliografia:

1. http://www.dbc.wroc.pl/Content/2067/a05-4-22_Orlo.pdf.

Zobacz film: Jak zbudowany jest układ pokarmowy. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
12
2
Polecamy
Enzymy trzustkowe – niedobór, podwyższony poziom, badanie i leczenie
Enzymy trzustkowe – niedobór, podwyższony poziom, badanie i leczenie TVN zdrowie
Celiakia u dzieci i dorosłych.
Przyczyny, objawy i leczenie celiakii
Celiakia u dzieci i dorosłych. Przyczyny, objawy i leczenie celiakii Dzień Dobry TVN
Enterokinaza – charakterystyka, działanie.
Czym skutkuje niedobór tego enzymu?
Enterokinaza – charakterystyka, działanie. Czym skutkuje niedobór tego enzymu? TVN zdrowie
Serotonina - hormon szczęścia.
Co to jest i czym grozi jej niedobór?
Serotonina - hormon szczęścia. Co to jest i czym grozi jej niedobór? Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty