Polub nas na Facebooku
Czytasz: Tamponada serca: objawy nadmiaru krwi lub płynu w worku osierdziowym
menu
Polub nas na Facebooku

Tamponada serca: objawy nadmiaru krwi lub płynu w worku osierdziowym

Starszy pan siedzi w fotelu i boli go serce

Fot: WavebreakMediaMicro / stock.adobe.com

Objawy tamponady pojawiają się, gdy ciśnienie w osierdziu jest na tyle duże, że zaburza to pracę serca. Występują wtedy duszność, ból w klatce piersiowej i przyspieszone tętno z jednoczesnym spadkiem ciśnienia tętniczego krwi. Tamponada zagraża życiu i wymaga pomocy lekarskiej.

Osierdzie, inaczej worek osierdziowy to błona w kształcie worka, w której znajduje się serce człowieka. Osierdzie składa się z dwóch warstw – wewnętrznej blaszki trzewnej osierdzia i zewnętrznej blaszki ściennej. Między nimi jest jama osierdzia. Fizjologicznie w jamie osierdzia znajduje się płyn surowiczy w niewielkiej ilości. Rolą worka osierdziowego jest ochrona serca przed urazami, łączenie przepony i mostka oraz zapobieganie nadmiernemu rozszerzeniu serca podczas jego pracy.

Co to jest tamponada serca i jak powstaje? Definicja, czynniki ryzyka tamponady

Tamponada serca to zjawisko polegające na tym, że jama osierdzia wypełnia się płynem surowiczym lub krwią. Na skutek tego ciśnienie w osierdziu rośnie, przez co worek osierdziowy uciska prawą stronę serca i utrudnia wpływanie do niego krwi. W konsekwencji zaburza również jej wypływanie z serca.

W miarę przybywania krwi lub płynu w worku osierdziowym tamponada coraz bardziej ogranicza pracę serca i może powodować zatrzymanie krążenia i zgon. Wówczas bezpośrednią przyczyną śmierci jest zatrzymanie pracy serca na skutek jego silnego ucisku. Wyróżnia się tamponadę ostrą – w kilka minut powodującą objawy, oraz tamponadę podostrą – objawiającą się w kilka godzin lub nawet do 4-5 dni od momentu rozpoczęcia gromadzenia się cieczy w jamie osierdzia.

Tamponada jest skutkiem bezpośrednim uszkodzenia serca podczas zawału mięśnia sercowego, urazu mechanicznego serca, np. w wyniku wypadku samochodowego, upadku z dużej wysokości czy otrzymania rany kłutej, zapalenia osierdzia lub pęknięcia tętniaka aorty umiejscowionego w części wstępującej tej tętnicy. Stan zapalny osierdzia tworzy się w wyniku infekcji bakteryjnej lub wirusowej albo w przebiegu choroby nowotworowej. Zapalenie worka osierdziowego możliwe jest też w ostrej niewydolności wątroby bądź nerek.

Tamponada serca może wystąpić również podczas inwazyjnych zabiegów kardiologicznych, takich jak angiografia naczyń wieńcowych, przezskórna angioplastyka wieńcowa czy przezskórna angioplastyka wieńcowa z założeniem stentu lub implantowanie układu stymulującego serca zwanego potocznie rozrusznikiem serca.

Objawy tamponady serca

Ostra tamponada serca objawy daje tuż po nagłym wzroście ciśnienia w osierdziu, a tamponada podostra, w której wzrost ciśnienia jest wolniejszy – po kilku godzinach lub nawet po kilku dniach (zwykle po zawale serca).

Gdy ciśnienie w osierdziu jest na tyle duże, że zaburza pracę serca, występują symptomy:

  • duszność nasilająca się w pozycji leżącej,
  • przyspieszone tętno,
  • pojawiający się nagle kaszel,
  • szybkie męczenie podczas nawet niewielkiego wysiłku fizycznego,
  • omdlenia lub utrata przytomności,
  • ból w klatce piersiowej – nie jest charakterystyczny,
  • obniżenie skurczowego ciśnienia tętniczego krwi podczas wdechu,
  • ze względu na płyn w osierdziu ciche bicie serca,
  • zimna i blada skóra.

Wstrząs kardiogenny w wyniku poważnego zaburzenia pracy serca powoduje spadek ciśnienia krwi i wzrost tętna. Przez to dochodzi do niedotlenienia mózgu, a następnie całego organizmu i do śmierci. Dlatego bardzo ważne dla osób z tamponadą jest szybkie rozpoznanie i niezwłoczne udzielnie pomocy.

Rozpoznanie tamponady serca jest możliwe dzięki wystąpieniu tzw. triady Becka. To zespół trzech objawów, które, występując jednocześnie, świadczą o wypełnieniu osierdzia cieczą – spadek ciśnienia tętniczego krwi poniżej 100 milimetrów słupa rtęci, słabo słyszalne tony serca oraz nadmierne wypełnienie i poszerzenie żył szyjnych. Diagnozę potwierdza się podczas echokardiografii, czyli badania serca przy pomocy ultrasonografu, w badaniu z użyciem promieni Roentgena oraz elektrokardiografii.

Tamponada: pierwsza pomoc i leczenie

Pomocy choremu z tamponadą serca może udzielić wyłącznie lekarz, najlepiej dysponujący ultrasonografem. Wykonuje on perikardiocentezę – zabieg polegający na zmniejszeniu ciśnienia w worku osierdziowym dzięki ewakuacji płynu. Ilość płynu lub krwi w osierdziu zmniejsza się poprzez nakłucie osierdzia specjalną igłą i odciągnięcie cieczy. Nakłucie powinno odbywać się pod kontrolą ultrasonografu, by było precyzyjne i skuteczne.

Operacyjne leczenie tamponady serca to perikardiektomia. Polega na usunięciu części worka osierdziowego lub jego całości.

W warunkach sali operacyjnej leczy się też tamponadę nawracającą. Najczęściej jest ona rezultatem uszkodzenia tkanek i naczyń, z których płyn albo krew przedostaje się do worka osierdziowego – konieczna jest ich naprawa, by zatrzymać ten proces. Zwykle tamponada nawracająca powstaje u osób, które odniosły ciężkie obrażenia klatki piersiowej, np. w wyniku wypadku samochodowego, czy otrzymały rany kłute klatki piersiowej.

Zobacz film: Operacja wady serca jednokomorowego. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
15
1
Polecamy
Co to jest triada Becka i czym się charakteryzuje?
Co to jest triada Becka i czym się charakteryzuje? TVN zdrowie
Tachykardia, czyli przyspieszona czynność serca – objawy, przyczyny i leczenie
Tachykardia, czyli przyspieszona czynność serca – objawy, przyczyny i leczenie Dzień Dobry TVN
Nadmiar magnezu - przyczyny, objawy i leczenie
Nadmiar magnezu - przyczyny, objawy i leczenie Dzień Dobry TVN
Osierdzie – co to jest, funkcje.
Zapalenie osierdzia – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania 
Osierdzie – co to jest, funkcje. Zapalenie osierdzia – przyczyny, objawy, leczenie, powikłania  TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty