Polub nas na Facebooku
Czytasz: Szok anafilaktyczny - przyczyny, objawy, zagrożenia i postępowanie w anafilaksji
menu
Polub nas na Facebooku

Szok anafilaktyczny - przyczyny, objawy, zagrożenia i postępowanie w anafilaksji

Reakcja anafilaktyczna jest symptomem mechanizmów obronnych organizmu na alergen, na którego działanie został narażony. Anafilaksja jest zagrażającą zdrowiu i życiu sytuacją, która wymaga podjęcia natychmiastowego leczenia. Alergicy powinni zawsze mieć przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną oraz przepisane przez lekarza leki antyhistaminowe.

Symptomy szoku anafilaktycznego pojawiają się w ciągu kilku lub kilkunastu minut, a stan osoby poszkodowanej bardzo szybko i gwałtownie ulega pogorszeniu. Niepodjęcie środków zaradczych może doprowadzić do śmierci. 

Przyczyny wstrząsu anafilaktycznego

  • alergie wziewne: uczulenie na lateks oraz sierść kota, psa, konia
  • alergie iniekcyjne: ukąszenie przez owady blaszkoskrzydłe (szerszenie, osy, pszczoły, trzmiele), zastosowanie środków znieczulenia, kontrastu, antybiotyków, immunoterapii, leków przeciwbólowych,
  • alergie pokarmowe: uczulenie na orzeszki ziemne, owoce morza, jajka kurze, ryby.

Czynniki zwiększające ryzyko anafilaksji

Reakcja anafilaktyczna może być spowodowana czynnikami alergicznymi lub niezwiązanymi z uczuleniem, np. na wskutek zimna. Do najczęstszych przyczyn anafilaksji zalicza się: alergie krzyżowe, czyli współwystępowanie kilku rodzajów uczulenia (np. wziewnego z kontaktowym), wysoka temperatura powietrza, picie alkoholu oraz wysiłek fizyczny podjęty po kontakcie z alergenem lub krótko po przyjęciu szczepionki w ramach immunoterapii swoistej mogą zwielokrotniać zagrożenie pojawienia się anafilaksji.

Ponadto uczulenia iniekcyjne, takie jak: ostra alergia na jad os i pszczół, alergia na środki znieczulające, antybiotyki czy kontrast stosowany w badaniach diagnostycznych (np. tomografii komputerowej), niewłaściwie leczona astma oskrzelowa szczególnie u młodych osób, stosowanie beta-blokerów w chorobach układu krążenia to również czynniki zwiększające ryzyko reakcji anafilaktycznej.

Objawy szoku anafilaktycznego

Reakcja anafilaktyczna daje szereg charakterystycznych symptomów, do których należą:

  • zaczerwienienie, uporczywy świąd, pieczenie, pokrzywka i rumień skóry, najczęściej w miejscu kontaktu z alergenem,
  • zaburzenie i zamazanie widzenia, podobne do występującego w migrenie, tzw. mroczki przed oczami,
  • zawroty głowy,
  • obrzęk i zaczerwienienie spojówek, 
  • łzawienie oczu,
  • szum w uszach,
  • mdłości,
  • blada i pokryta zimnym potem skóra,
  • kurczowe bóle brzucha, wzdęcia,
  • biegunka, wymioty,
  • silne osłabienie,
  • świszczący oddech, uczucie duszności i braku powietrza,
  • suchy męczący kaszel, wynikający ze skurczu oskrzeli, 
  • obrzęk krtani,
  • chrypka,
  • bezgłos,
  • trudność z przełykaniem,
  • ślinotok,
  • gwałtowne kichanie, 
  • wodnisty katar,
  • opuchnięcie warg, języka i gardła - w przypadku alergii pokarmowych lub użądlenia,
  • bóle głowy,
  • splątana mowa,
  • kołatanie serca,
  • gwałtowny spadek ciśnienia krwi,
  • utrata przytomności.

Istnieje również wiele nieswoistych objawów mogących wskazywać na anafilaksję, np. metaliczny posmak w ustach, ale te podane w powyższym zestawieniu pojawiają się w 90% przypadków i ułatwiają rozpoznanie wstrząsu.

Jeżeli nie pojawiają się zmiany skórne, anafilaksja często bywa mylona z udarem mózgu, atakiem lub zawałem serca.

Wstrząs anafilaktyczny: pierwsza pomoc

Po rozpoznaniu anafilaksji konieczne jest natychmiastowe podjęcie akcji ratowniczej, która powinna przebiegać w następujący sposób:

  • usunięcie czynnika drażniącego - np. wyjęcie żądła owada, zdjęcie lateksowych rękawiczek.
  • podanie adrenaliny - wstrzyknięcie jej w mięsień uda - alergicy oraz osoby, u których wystąpiła już reakcja anafilaktyczna, powinny zawsze nosić przy sobie ampułkostrzykawkę z adrenaliną,
  • wezwanie pogotowia ratunkowego,
  • jeżeli osoba poszkodowana ma przy sobie leki przeciwhistaminowe, należy je również podać, osobom nieprzytomnym lub wymiotującym nie wolno wkładać nic do ust i trzeba ułożyć je w pozycji bezpiecznej (bocznej ustalonej),
  • w razie zatrzymania oddechu i akcji serca konieczne jest podjęcie reanimacji.

Każdy przypadek anafilaksji - nawet ten o łagodnym przebiegu - wymaga obserwacji medycznej w szpitalu.

Leczenie szoku anafilaktycznego

Adrenalina niweluje skutki reakcji anafilaktycznej, dlatego jest niezbędnym lekiem w przypadku anafilaksji. Same leki przeciwhistaminowe nie wystarczą, stanowią jedynie uzupełnienie. Po przewiezieniu osoby poszkodowanej do szpitala, podawane mu są często dożylnie płyny oraz tlen za pomocą maski twarzowej i leki, szczególnie wtedy, gdy doszło do drastycznego spadku ciśnienia krwi oraz duszności. Profilaktycznie podawane są również preparaty sterydowe, które zapobiegają nawrotowi objawów, ponieważ czasem dochodzi do tzw. fazy późnej reakcji - w czasie około 3 dni po wystąpieniu wstrząsu ma miejsce ponowne wystąpienie objawów anafilaksji, mimo że chory nie został narażony na ponowne działanie alergenu.

Co cię uczula?

Zagłosuj, jeśli chcesz zobaczyć wyniki

Anafilaksja - rokowania

W wyniku wstrząsu anafilaktycznego w około 3% przypadków dochodzi do zgonu i ma on miejsce w ciągu 5-30 minut od pojawienia się pierwszych objawów. Anafilaksja jest szczególnie niebezpieczna u osób, które nie są świadome swojej alergii, cierpiących z powodu schorzeń układu sercowo-naczyniowego, osób starszych, kobiet w ciąży oraz dzieci. 

W Polsce odnotowuje się rokrocznie około 100 tys. przypadków szoku anafilaktycznego.

Zobacz film: Diagnozowanie alergii. Źródło: W Dobrym Stylu TVN Style

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
53
1
Polecamy
Wstrząs anafilaktyczny – co to jest?
Przyczyny, objawy i pierwsza pomoc
Wstrząs anafilaktyczny – co to jest? Przyczyny, objawy i pierwsza pomoc Dzień Dobry TVN
Alergiczne zapalenie spojówek – przyczyny, objawy, leczenie
Alergiczne zapalenie spojówek – przyczyny, objawy, leczenie Dzień Dobry TVN
Wstrząs anafilaktyczny u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie ciężkich reakcji alergicznych
Wstrząs anafilaktyczny u dzieci – przyczyny, objawy i leczenie ciężkich reakcji alergicznych TVN zdrowie
Alergie na sierść, kurz, pyłki - objawy uczuleń wziewnych.
Wstrząs anafilaktyczny jako ostry symptom uczulenia
Alergie na sierść, kurz, pyłki - objawy uczuleń wziewnych. Wstrząs anafilaktyczny jako ostry symptom uczulenia TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty