Substancje komedogenne to przede wszystkim masła i oleje. Efektem ich stosowania jest zwiększone ryzyko powstania zaskórników, krost, grudek czy zaostrzenie chorób skóry, w etiologii których wymienia się zatykanie ujść gruczołów łojowych. W skali pięciostopniowej substancje o poziomie komedogenności wynoszącym ≥2 nie są wskazane do stosowania przez posiadaczy cery tłustej i problemowej.
Komedogenny – co to znaczy?
Nazwa wywodzi się z języka angielskiego od słowa comedo, co oznacza „zaskórnik”. Komedogenny to pojęcie określające zdolność substancji do zatykania porów w skórze. Właściwość ta sprzyja powstawaniu zaskórników na skutek gromadzenia się w ujściach gruczołów łojowych i mieszków włosowych złuszczających elementy martwej warstwy naskórka. Komedogenność alternatywnie określana jest jako potencjał komedogeniczny. Kosmetyki komedogenne to zwłaszcza te o charakterze pielęgnacyjnym, jak kremy, ale i przeznaczone do makijażu, w tym zwłaszcza podkłady, pudry, bronzery, róże.
Komedogenność i stopnie nasilenia
Substancje komedogenne mogą posiadać rozmaite nasilenie. Z tego względu opracowana została specjalna 6-stopniowa skala komedogenności. Na jej podstawie substancje przydzielone zostają do kategorii od 0 do 5, gdzie 0 oznacza substancję niekomedogenną, a 5 substancję mocno zapychającą pory skóry. Opracowana przez naukowców lista zawiera ponad 200 substancji zaskórnikotwórczych, które podzielone zostały na określone grupy związków, jak np. rośliny i ekstrakty, oleje naturalne, witaminy, proteiny i enzymy, zagęszczacze i emulgatory, substancje zapachowe, rozpuszczalniki, konserwanty. W poniższej tabeli przedstawiono stopień komedogenności przykładowych substancji:
| Nazwa substancji | Stopień zapychania porów |
|---|---|
| ekstrakt alg | 5 |
| czerwone algi | 5 |
| chlorek potasu | 5 |
| masło kakaowe | 4 |
| olej kokosowy | 4 |
| olej kukurydziany | 3 |
| olej sojowy | 3 |
| oleinian sorbitolu | 3 |
| olej migdałowy | 2 |
| olej awokado | 2 |
| olej z pestek moreli | 2 |
| olej z wiesiołka | 2 |
| olej rycynowy | 1 |
| skwalan | 1 |
| olej słonecznikowy | 0 |
| aloes | 0 |
| glinka bentonitowa | 0 |
Jakie są substancje komedogenne?
Za najbardziej komedogenne substancje uważa się masła, a wśród nich znajdujące się w składzie wielu preparatów kosmetycznych masło shea. Posiada ono działanie nawilżające, zmiękczające, uelastyczniające, kojące, przeciwzmarszczkowe. Dodatkowo chroni przed szkodliwym działaniem promieniowania UV i przedłuża opaleniznę. Następnie wymienia się oleje komedogenne. Najsilniejsze działanie komedogenne przypisuje się olejowi kokosowemu i z kiełków pszenicy. Pierwszy z nich wykazuje właściwości odżywcze, nawilżające, antybakteryjne, antygrzybiczne. Zawarty w nim kwas linolowy to składnik cementu międzykomórkowego, który przyspiesza odnowę komórkową skóry. Z kolei olej z kiełków pszenicy to doskonałe źródło witaminy E, która uzupełnia płaszcz hydrolipidowy skóry, zapobiegając tym samym nadmiernej utracie wody. Działa regenerująco i dodaje skórze sprężystości. Komedogenny jest też olej z pestek moreli, który odżywia, ujędrnia skórę i opóźnia procesy jej starzenia się, a także olej z pestek brzoskwini, który zwiększa odporność skóry na działanie środowiska, wygładza, łagodzi, regeneruje.
Zobaczcie, czy istnieją kremy o działaniu odmładzającym:
Na uwagę zasługują także substancje zapychające takie jak m.in.:
- chlorek potasu – nieorganiczny związek chemiczny należący do grupy chlorków, stosowany w kosmetykach jako zagęstnik,
- karagen – rodzaj wielocukrów (polisacharydów) ekstrahowanych z czerwonych wodorostów o dużej zawartości grup siarczanowych, w kosmetykach pełni funkcję żelującą i zagęszczającą, działa nawilżająco, ujędrniająco, przeciwzmarszczkowo, znajduje się przeważnie w kosmetykach do cery dojrzałej lub odwodnionej i w preparatach antycellulitowych,
- glikol propylenowy – organiczny związek chemiczny będący rozczynnikiem zapewniającym pożądaną konsystencję emulsji, który dodatkowo działa nawilżająco,
- lanolina – wosk zwierzęcy otrzymywany w wyniku czyszczenia wełny owczej, w kosmetykach pełni funkcję emulgatora i substancji zmiękczającej,
- parafina – pozyskiwana w procesie destylacji ropy naftowej, alternatywnie znana jako olej parafinowy czy wosk mikrokrystaliczny, tworzy na skórze warstwę ochronną zapobiegającą jej uszkodzeniom.
Oleje niekomedogenne – które wybrać?
Nie wszystkie oleje kosmetyczne posiadają wysoki potencjał komedogenności. Za bezpieczne i nie predysponujące do powstawania zaskórników uważa się m.in.: olej arganowy, jojoba, rycynowy, słonecznikowy, makadamia, migdałowy czy z czarnuszki. Ich stosowanie przynosi skórze wiele korzyści. Są one naturalnymi emolientami. Zatrzymują w skórze wilgoć, nawilżają, zmiękczają i odżywiają ją. Dodatkowo tworzą na jej powierzchni warstwę ochronną przed szkodliwym wpływem czynników zewnętrznych. Oleje te, nie zapychające ze względu na niski potencjał komedogenny, polecane są zwłaszcza osobom o cerze tłustej, mieszanej i problematycznej.
