Wiele młodych rodziców nie wie, jak pielęgnować noworodka, również w zakresie narządu słuchu. Młode osoby niekiedy niepotrzebnie krępują się zapytać o poradę położną środowiskową lub lekarza pediatrę. Bardzo często stosują do ewakuacji wydzieliny z uszu patyczki dla dorosłych, co jest bezwzględnie zabronione, gdyż mogą one uszkodzić delikatną błonę bębenkową i doprowadzić do zaburzeń lub utraty słuchu. Pielęgnacja uszu wymaga dużej delikatności oraz ostrożności.
Jak czyścić uszy niemowlakowi?
Jeszcze kilka lat temu twierdzono, iż narząd słuchu może być czyszczony rzadko, gdyż woskowina chroni uszy przed drobnoustrojami chorobotwórczymi. Jednak mimo iż wydzielina w uszach faktycznie stanowi barierę ochronną, zalecane jest czyszczenie uszu mniej więcej dwa razy w tygodniu, najlepiej po kąpieli. Gromadzenie się nadmiernej ilości wydzieliny w uszach może powodować dyskomfort bólowy u dziecka i tym samym jego niepokój. Rozwija się wówczas stan zapalny. Rozpoznanie tej przyczyny złego samopoczucia niemowlaka jest dla rodziców niezwykle trudne do zdiagnozowania. Dlatego regularność czyszczenia uszu w znaczny sposób zmniejsza ryzyko rozwoju zapalenia. Istnieje kilka skutecznych i bezpiecznych sposobów pielęgnacji. Patyczki do uszu dla niemowląt są absolutnie zabronione, gdyż mogą przyczynić się do zaburzeń lub utraty słuchu. Niestety wielu rodziców w dalszym ciągu stosuje tę metodę.
Polecamy: Zapalenie ucha środkowego u niemowląt – jak rozpoznać?
Zobacz film i sprawdź jak jest zbudowane ucho:
Spray do uszu dla niemowląt - czy warto stosować?
Spray do uszu dla niemowląt jest najczęściej zalecaną metodą do usuwania nadmiaru woskowiny z ucha, o ile jest taka potrzeba. Jego działanie polega na rozpuszczeniu wydzieliny, która wówczas samoistnie wypływa z ucha. Równocześnie ten preparat do czyszczenia uszu niemowlaka natłuszcza kanał słuchowy, stanowi barierę ochronną przed bakteriami i innymi szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi. Warto go również używać w sytuacjach nagromadzenia się wody w uszach, przykładowo po kąpieli czy wizycie na basenie. Jeżeli dziecko jest zdrowe i nie wymaga dodatkowej pielęgnacji, zaleca się stosowanie sprayu raz lub dwa razy w tygodniu. Ważne jest, aby zapamiętać, iż usuwamy jedynie woskowinę widoczną, znajdującą się na zewnętrznej części ucha, a nie całość z kanału słuchowego.
Krople do uszu czy płukanie kanału słuchowego?
Kolejną metodą jest stosowanie specjalistycznych kropli o takim samym działaniu jak wyżej opisane spraye. Dodatkowo zawierają one substancje przeciwbakteryjne oraz przeciwgrzybicze. Częstość ich stosowania jest taka sama jak w przypadku pozostałych metod, czyli około 2 razy w tygodniu. Wybór preparatu oraz użytkowanie go warto skonsultować z lekarzem pediatrą lub magistrem farmacji.
Bezpieczeństwo aspirowania woskowiny i płukania kanału słuchowego wodą stanowi w dalszym ciągu temat sporny. Tym zabiegom pod kontrolą lekarską powinny być poddawane dzieci z problemem nadmiernego gromadzenia się wydzieliny. Jednak znaczna część specjalistów twierdzi, iż płukanie uszu wodą pod pewnym ciśnieniem grozi uszkodzeniem narządu słuchu. Należy pamiętać, iż uszy są wrażliwym narządem i każda z wybranych metod stanowi dyskomfort dla dziecka, powoduje rozdrażnienie, krzyk lub płacz. Aby pielęgnacja uszu przebiegała sprawnie, rodzic powinien wykonywać wszystkie czynności dokładnie, ostrożnie i delikatnie, ale równocześnie zdecydowanie.
Polecamy: Krople do uszu – z antybiotykiem, bez recepty, dla dzieci i dorosłych
Jak wyczyścić uszy niemowlakowi? Pielęgnacja krok po kroku
Mycie małżowiny usznej powinno odbywać się zawsze podczas kąpieli. Nie należy zapominać o powierzchni skóry za uszami, gdyż nierzadko podczas karmienia odrobina mleka spływa po policzku dziecka w stronę ucha i gromadzi się tam, tworząc pewnego rodzaju skorupę.
Prawidłowy schemat codziennej pielęgnacji uszu wygląda następująco:
- podczas kąpieli należy namoczyć, namydlić oraz spłukać ciepłą wodą małżowinę uszną oraz skórę za uchem w celu zmiękczenia woskowiny;
- następnie po zakończeniu kąpieli i osuszeniu malucha najpierw kładziemy go na jednym boku i czyścimy czystym, namoczonym w ciepłej wodzie wacikiem małżowinę uszną, płatek oraz skórę za uchem, aż do usunięcia woskowiny, a następnie dokładnie osuszamy. Kolejnym krokiem jest obrócenie dziecka na drugi bok i ponowne wykonanie czynności z drugim uchem;
- aby ułatwić sobie wyżej opisaną czynność, warto namoczony gazik owinąć sobie wokół palca wskazującego;
- raz lub dwa razy w tygodniu na koniec należy zastosować preparat do usuwania nadmiaru woskowiny z wnętrza ucha.
Konsekwencje nieprawidłowej higieny uszu
Jeśli rodzice nie zasięgną opinii na temat prawidłowej pielęgnacji uszu niemowlaka i będą stosować staromodne lub niebezpieczne sposoby, mogą doprowadzić do poważnych powikłań. Należą do nich:
- uszkodzenie lub przebicie błony bębenkowej – najczęściej w wyniku stosowania patyczków dla dorosłych lub płukania uszu wodą pod ciśnieniem; konsekwencją tego może być uszkodzenie lub utrata słuchu;
- zapalenie ucha zewnętrznego – najczęściej dochodzi do niego w przypadku niedokładnego wysuszenia uszu po kąpieli czy wizycie na basenie. Jest to schorzenie szczególnie niebezpieczne dla niemowląt. Może przyczynić się do niego również nadmierne czyszczenie uszu, które pozbędzie narząd słuchu bariery ochronnej;
- stan zapalny ucha, wynikający zarówno ze zbyt rzadkiej, jak i ze zbyt częstej higieny uszu, objawia się najczęściej wydzieliną ropną z ucha, gorączką oraz częstym płaczem.
W sytuacji podejrzenia jakiegokolwiek zaburzenia ze strony narządu słuchu należy bezzwłocznie udać się do lekarza pediatry i wykonać podstawowe badania. Lekceważenie objawów choroby uszu może doprowadzić do poważnych, nieodwracalnych powikłań.
Bibliografia:
- Nawrot-Borowska M.: Higiena małego dziecka w świetle poradników z początku XX wieku, UKW, Bydgoszcz 2008.
- Yellon F.R., Chi D.H.: Otolaryngologia, „Przegląd Kliniczny” 2015, nr 20.
