Smalec gęsi od wieków stanowi preparat powszechnie stosowany w kuchni, ale ze względu na swoje cenne właściwości wykorzystywany jest także w lecznictwie, zarówno do użytku wewnętrznego, jak i zewnętrznego. Powstaje przez wytopienie gęsiego tłuszczu. Najwartościowszy jest smalec z tłuszczu sadełkowego. Smalec z gęsi bogaty jest w witaminy A, E, B i minerały, takie jak potas, magnez, żelazo i cynk. Choć bardzo zdrowy, jest wysokokalorycznym produktem. Niewskazane jest jedzenie go w dużych ilościach.
Zobacz także:
Smalec nie jest taki zły? Poznaj całą prawdę o smalcu
Gęsina – wartości odżywcze i właściwości prozdrowotne. Jak przyrządzić gęsinę?
Co to jest smalec gęsi?
Tłuszcz ten nie jest w Polsce popularny, ale liczba osób doceniających jego walory powoli rośnie. Smalec gęsi jest produktem powstałym z wytopienia tłuszczu gęsiego. Za najbardziej wartościowy uznaje się ten z tłuszczu sadełkowego. W kuchni używa się go do smażenia, smarowania pieczywa, pieczenia i gotowania lub jako dodatek do potraw. Posiada wyjątkową zdolność zachowywania składu chemicznego nawet w temperaturach dochodzących do 200°C. Ponadto jest naturalnym środkiem konserwującym. Coraz częściej jednak oprócz walorów smakowych podkreśla się jako właściwości zdrowotne.
Co zawiera smalec z gęsi?
Smalec z gęsi uchodzi za najzdrowszy ze wszystkich zwierzęcych tłuszczy. Cenne właściwości smalcu gęsiego wynikają z jego składu. Produkt ten dostarcza wielu cennych pierwiastków i związków chemicznych. Stanowi źródło witamin A, E i z grupy B, potasu, fosforu, magnezu, cynku i żelaza oraz licznych aminokwasów egzogennych, czyli takich, których ludzki organizm nie jest w stanie sam wytworzyć. Produkt ten stanowi zrównoważone źródło tłuszczów nasyconych – wielonienasyconych i jednonienasyconych.
Smalec gęsi – właściwości i działanie
Smalec gęsi posiada liczne właściwości prozdrowotne. Dostarcza organizmowi cennego kwasu oleinowego, dlatego panuje powszechny pogląd, że obniża poziom frakcji tzw. złego cholesterolu LDL, nie zmniejszając przy tym stężenia dobrego cholesterolu HDL. W związku z tym zaleca się go osobom chorym na miażdżycę, nadciśnienie tętnicze i schorzenia serca. W medycynie ludowej służył poprawie nastroju i samopoczucia oraz do zwiększenia aktywności seksualnej.
Przeciwbólowe właściwości gęsiego smalcu doskonale sprawdzają się w leczeniu bólu stawów i kręgosłupa. Gęsi smalec nadaje się do smarowania przy schorzeniach reumatycznych i stanach zapalnych. Wykazuje wówczas działanie regeneracyjne, przeciwzapalne, rozgrzewające i kojące. Najlepiej jeśli połączy się smalec gęsi z olejkiem rycynowym. Około 250 ml smalcu gęsiego należy wymieszać z 30 ml olejku rycynowego. Żeby podnieść walory zapachowe, można dodać kilka kropli ulubionego olejku eterycznego. Smalec należy lekko ogrzać i wmasowywać przez parę minut, po czym owinąć ciało bandażem. Po zmieszaniu z tłuczonym korzeniem żywokostu smalec gęsi tworzy maść stosowaną na złamania.
Należy jednak pamiętać, że smalec gęsi, mimo wielu walorów leczniczych, nie jest składnikiem, który powinien gościć na co dzień w diecie. Jest bardzo kaloryczny – jego wartość energetyczna w 100 g produktu wynosi 3672 kJ, czyli 893 kcal.
Wpływ smalcu z gęsi na cerę
Smalec gęsi pozytywnie działa na cerę. Stosuje się go pomocniczo w leczeniu wielu chorób skórnych, a zwłaszcza łuszczycy. Zapewnia odpowiednie nawilżenie, regenerację i koloryt skóry oraz opóźnia proces jej starzenia się. Łagodzi zmarszczki, leczy pęknięcia, owrzodzenia, drobne rany i uszkodzenia. Łagodzi ból, zmniejsza opuchliznę oraz przyczynia się do szybszego gojenia się oparzeń. Smalec gęsi na twarz, ręce czy stopy można wymieszać w proporcji 1:1 z olejkiem nagietkowym. Innym rozwiązaniem jest dodanie do gęsiego tłuszczu garści kwiatów nagietka. Mieszankę podgrzewa się, przecedza i zlewa do szklanego pojemnika. Smalec doskonale sprawdza się zwłaszcza w okresie jesienno-zimowym, kiedy skóra jest nadmiernie przesuszona na skutek działania zimna i mrozu.
Jak samodzielnie przygotować smalec z gęsi?
Przepis na smalec gęsi jest bardzo prosty i można go przygotować samemu w domu. Z gęsi wycina się kawałki skóry z sadłem, przekłada do garnka o dość grubym dnie i wstawia na mały gaz. Resztę można przeznaczyć do upieczenia na obiad. Proces wytapiania smalcu jest powolny. Zawartość garnka należy często mieszać. Zestawia się go z ognia, kiedy tłuszcz przybierze płynną konsystencję. Po przestudzeniu smalec przelewa się do szklanych lub kamionkowych naczyń. Kiedy całkiem ostygnie, przechowuje się go w lodówce. Smak smalcu z gęsi można wzbogacić poprzez dodanie pod koniec gotowania posiekanej i podsmażonej cebuli z jabłkiem, pieprzu lub majeranku.
Ile kosztuje smalec z gęsi?
Sprzedażą smalcu z gęsi zajmują się przede wszystkim sklepy ze zdrową żywnością. Nabyć go można także dzięki sprzedaży internetowej i prosto od producentów. Opakowanie 300 ml gęsiego smalcu kosztuje od 11 do 20 zł.
Bibliografia:
1. Sztych D., Zastosowanie środków leczniczych pochodzenia zwierzęcego w medycynie ludowej, „Życie Weterynaryjne”, 2013, 88(2), s. 126-132.
2. Tylkowa D., Medycyna ludowa w kulturze wsi Karpat Polskich, tradycja i współczesność, Warszawa, PAN, 1989.
Zobacz film i dowiedz się więcej o smalcu:
