Polub nas na Facebooku
Czytasz: SHBG – badanie, norma, wpływ na poczęcie
menu
Polub nas na Facebooku

SHBG – badanie, norma, wpływ na poczęcie

badanie krwi

Fot.: ValuaVitaly / Getty Images

SHBG to skrót od angielskiego określenia globuliny – białka biorącego udział w transportowaniu hormonów płciowych, przede wszystkim testosteronu i estradiolu. Badanie stężenia SHBG pozwala na zdiagnozowanie wielu zaburzeń hormonalnych, zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. 

SHBG to skrót od angielskiego określenia Sex hormone binding globulin, oznaczającego globulinę, czyli białko wytwarzane przede wszystkim w wątrobie (u mężczyzn także w gruczole sterczowym, zaś u kobiet w gruczole piersiowym, jajowodach oraz w endometrium), biorące udział w transporcie hormonów płciowych: testosteronu i estradiolu, odgrywających istotną rolę w funkcjonowaniu organizmu. Funkcją pierwszego z nich jest m.in. kształtowanie cech płciowych, pierwotnych (w życiu płodowym) i wtórnych, pobudzanie syntezy białek, utrzymywanie prawidłowego popędu seksualnego, produkcja plemników u mężczyzn i prawidłowe funkcjonowanie jajników u kobiet. Estradiol jest istotny dla rozwoju kobiecych narządów rozrodczych, natomiast w męskich jądrach jego odpowiedni poziom zapewnia płodność.

SHBG – badanie

Badanie SHBG wykonuje się w przypadku wykrycia lub podejrzenia zaburzeń hormonalnych. Tego typu analizę zaleca się na przykład w sytuacji, gdy wyniki pomiaru stężenia całkowitego testosteronu wydają się niespójne ze zgłaszanymi objawami.

U mężczyzn pomiar SHBG często jest wykorzystywany w rozpoznawaniu przyczyny bezpłodności, obniżonego libido, a także zaburzeń erekcji. Badanie pomaga w ocenie stężenia męskich hormonów płciowych – androgenów, które kształtują narządy płciowe i wtórne cechy płciowe, wpływają na spermatogenezę oraz zwiększenie masy mięśniowej.

Badanie SHBG u kobiet bywa pomocne w znalezieniu przyczyn zakłócenia równowagi hormonalnej. Często powodem jej zaburzenia jest wzrost stężenia testosteronu, syntezowanego w jajnikach i nadnerczach. Powoduje to np. brak miesiączki, zmiany trądzikowe czy niepłodność. Ponadto oznaczenie SHBG jest wykonywane, gdy zmiany poziomu testosteronu mogą wpływać na stężenie innych hormonów, chociażby estrogenów.

SHBG – norma

Nie istnieje jedna norma SHBG. Jest ona uzależniona zarówno od płci, jak i wieku czy metody stosowanej przez konkretne laboratorium. U dzieci stężenie globuliny jest wyższe, w okresie dojrzewania jej poziom spada, zwłaszcza u chłopców. W wieku dorosłym ten wskaźnik stabilizuje się, prawidłowy powinien zawierać się w przedziale 28–34 nanomoli na litr.

Zobacz film: Jak niepłodność wpływa na życie kobiety? Źródło: Dzień Dobry TVN.

Ponowny wzrost stężenia, towarzyszący równoczesnemu obniżeniu stężenia całkowitego testosteronu, stwierdza się u mężczyzn po 50. roku życia. Z kolei u starszych kobiet, po przejściu menopauzy, stężenie SHBG obniża się, co jest związane z wygaśnięciem aktywności jajników.

SHGB a ciąża

Istnieje spora zależność między stężeniem SHGB a ciążą. Poziom globuliny u kobiet i tak jest wyższy niż u mężczyzn, a po zapłodnieniu jeszcze bardziej rośnie, co jest spowodowane zwiększoną produkcją estrogenów – hormonów produkowanych przede wszystkim w tzw. pęcherzykach Graafa (rozwijają się w jajnikach), a także w ciałku żółtym (pozostałość pękniętego pęcherzyka Graafa, wytwarzająca progesteron) oraz w łożysku.

Poziom SHGB raczej nie ma wpływu na przebieg ciąży. Wywołane nim zaburzenia hormonalne częściej stają się przyczyną niepłodności.

SHBG: czym grozi nadmiar i niedobór?

Zarówno zbyt niskie, jak i podwyższone stężenie hormonu SHBG nie jest korzystne dla organizmu, zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zwiększony poziom globuliny często towarzyszy:

  • schorzeniom wątroby (np. marskości);
  • nadczynności tarczycy;
  • zaburzeniom odżywiania (zwłaszcza anoreksji);
  • stosowaniu antykoncepcji doustnej i hormonalnej terapii zastępczej zawierającej estrogeny;
  • hipogonadyzmowi, czyli defektowi układu rozrodczego skutkującemu dysfunkcją gonad (jajników lub jąder), które nie produkują hormonów płciowych;
  • łagodnemu przerostowi prostaty u mężczyzn;
  • zespołowi niedoboru testosteronu, który jest konsekwencją starzenia się mężczyzn.

Niedobór SHBG na ogół jest stwierdzany u ludzi otyłych, ze znacznie przekroczoną normą masy ciała. Występuje także w zespole jajników policystycznych (częste zaburzenie kobiet w wieku rozrodczym, będące też przyczyną niepłodności), z powodu niedoczynności tarczycy oraz trądziku.

Obniżony poziom SHBG jest jednym z charakterystycznych wskaźników hirsutyzmu u kobiet (schorzenie objawiające się występowaniem nadmiernego owłosienia typu męskiego na twarzy, klatce piersiowej, wokół brodawek, na brzuchu, w odcinku krzyżowym czy w okolicy sromu) i choroby Cushinga (zespół objawów związanych z występowaniem podwyższonego poziomu kortyzolu lub innych steroidów nadnerczowych w surowicy krwi.

Niedobór globuliny może być konsekwencją przyjmowania preparatów zawierających syntetyczne androgeny.

Zobacz film: Przyczyny niepłodności. Źródło: Dzień Dobry TVN


Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
34
4
Polecamy
Pierwszorzędowe cechy płciowe – gonady i ich znaczenie dla organizmu
Pierwszorzędowe cechy płciowe – gonady i ich znaczenie dla organizmu Dzień Dobry TVN
Estrogeny – co oznacza niski lub wysoki poziom u kobiet, a co u mężczyzn?
Estrogeny – co oznacza niski lub wysoki poziom u kobiet, a co u mężczyzn? TVN zdrowie
Jakie właściwości ma testosteron?
Badanie poziomu testosteronu
Jakie właściwości ma testosteron? Badanie poziomu testosteronu TVN zdrowie
Wtórny brak miesiączki u kobiet Jaka jest przyczyna?
Wtórny brak miesiączki u kobiet Jaka jest przyczyna? Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty