Rzepik pospolity (inne nazwy to: parzydło, ziele wątrobowe, świeckie ziele, jabłecznik) występuje na terenie Europy, Azji i obydwu Ameryk. Rośnie w miejscach mocno nasłonecznionych, na suchych, alkalicznych glebach. W Polsce rzepik można spotkać na łąkach, poboczach i na obrzeżach lasów. Właściwości rzepiku cenione są już od czasów antycznych. W starożytnej Grecji stanowił on jedno z podstawowych ziół leczniczych, stosowanych w dolegliwościach ze strony przewodu pokarmowego.
Rzepik osiąga wysokość 50-200 cm. Roślina wyróżnia się grubymi kłączami, pierzastymi liśćmi oraz złocistymi kwiatami. Nasiona rzepiku są twarde i kiełkują podczas chłodnych miesięcy (lub poprzez stratyfikację).
Rzepik – właściwości
Surowcem wykorzystywanym w ziołolecznictwie jest ziele rzepiku. Zawiera ono następujące substancje czynne:
- garbniki – o działaniu antybakteryjnym i ściągającym,
- flawonoidy – o działaniu moczopędnym, przeciwzapalnym, antyoksydacyjnym i detoksykującym,
- tiamina (czyli witamina B1) – reguluje pracę układu nerwowego, działa przeciwutleniająco,
- witamina K – przeciwdziała osteoporozie, regulując poziom uwapnienia kości, ma działanie przeciwnowotworowe,
- gorycze – związki regulujące pracę żołądka,
- fitosterole – substancje, które wpływają na obniżenie poziomu złego cholesterolu,
- olejek eteryczny – o działaniu antybakteryjnym i uspokajającym,
- kwas salicylowy – o działaniu przeciwtrądzikowym, dezynfekującym.
Rzepik w leczeniu chorób układu pokarmowego
Rzepik pospolity stosuje się przede wszystkim w leczeniu dolegliwości ze stronu układu pokarmowego. Ziele wykazuje niezwykle uniwersalne działanie, pozytywnie oddziałując na przełyk, żołądek oraz jelita. Wciągi i napary z rzepiku podaje się w celu:
- złagodzenia objawów wywoływanych przez refluks żołądkowo-przełykowy,
- ograniczenia nadmiernego rozwoju flory bakteryjnej jelit,
- złagodzenia stanów zapalnych przewodu pokarmowego,
- leczenia biegunek, wzdęć i bóli epigastrycznych,
- łagodzenia objawów owrzodzenia jelit i niewielkie krwawienia jelitowe,
- zwiększenia produkcji soków trawiennych, na przykład w niedokwaśności żołądka,
- pobudzenia apetytu.
Ziele rzepiku w leczeniu wątroby
Gorycze zawarte w zielu rzepiku działają żółciopędnie i ochronnie na wątrobę, zapobiegając jej stłuszczeniu. Naparów z rzepiku używa się w:
- stanach osłabienia czynności wątroby,
- zastoju żółci,
- zapaleniu pęcherzyka żółciowego.
Dzięki działaniu detoksykującemu ziele przyspiesza wydalanie szkodliwych substancji z wątroby. Warto stosować je pomocniczo przy zatruciach, spowodowanych na przykład przez alkohol.
Rzepik w leczeniu chorób układu moczowego
Dzięki właściwościom przeciwzapalnym, antybakteryjnym i moczopędnym, ziele rzepiku dobrze sprawdza się w leczeniu dolegliwości ze strony układu moczowego, takich jak:
- infekcje dróg moczowych,
- choroby nerek,
- kamica nerkowa,
- zastój moczu lub skąpomocz,
- nietrzymanie moczu.
Działanie moczopędne rzepiku wykorzystywane jest również w łagodzeniu objawów towarzyszących nadmiernemu zatrzymywaniu wody w organizmie, na przykład w cellulicie wodnym.
Rzepik w problemach skórnych
Ziele rzepiku, dzięki właściwościom przeciwzapalnym, odkażającym i antybakteryjnym, może być z powodzeniem stosowane to przemywania skóry w przypadku:
- trądziku,
- egzemie skórnej,
- pleśniawkach,
- stanach zapalnych błon śluzowych (na przykład dziąseł),
- wysypkach,
- ranach i otarciach,
- owrzodzeniach.
Dzięki działaniu ściągającemu, z właściwości rzepiku skorzystają także osoby o cerze tłustej i rozszerzonych porach.
Rzepik – cena
Suszone ziele rzepiku można zakupić w sklepach zielarskich i sklepach ze zdrową żywnością. Cena 1 kg suszu nie przekracza zwykle 10 złotych.
Rzepik – sposoby przygotowania
Napar z ziela rzepiku – 1 łyżkę ziela zalej szklanką gotującej się wody, przykryj i odstaw na 10 minut. Napar pij 3 razy dziennie między posiłkami, w dolegliwościach ze strony układu pokarmowego, w problemach z funkcjonowaniem wątroby lub w chorobach układu moczowego.
Odwar z rzepiku – 2 łyżki ziela umieść w niewielkim garnku, zalej szklanką wody, doprowadź do wrzenia, a następnie gotuj na małym ogniu przez 10 minut. Odwar odcedź i ostudź. Stosuj zewnętrznie do przemywania chorobowo zmienionej skóry, płukania jamy ustnej lub przemywania spojówek. Odwar można wykorzystywać również jako kompres. Aby go wykonać, zamocz jałową gazę w odwarze, przyłóż do rany, a następnie luźno owiń bandażem i pozostaw na 30 minut.
Nalewka spirytusowa z rzepiku – garść suszonego ziela umieść w słoju i zalej 500 ml spirytusu. Słoik szczelnie zakręć i odstaw na 2 tygodnie w ciepłe, ale suche miejsce. Po tym czasie przefiltruj płyn i rozlej do czystych butelek. Nalewkę stosuj 2 razy po 20 kropli podawanych na wodzie lub cukrze. Używaj w dolegliwościach trawiennych lub gośćcu.
