Punkty rubinowe noszą w nomenklaturze medycznej nazwę naczyniaków starczych. Nazywane są też objawem De Morgana – od nazwiska brytyjskiego, XIX-wiecznego lekarza, który jako pierwszy opisał w sposób systematyczny ten zespół chorobowy
Czym są punkty rubinowe?
Punkty rubinowe to naczyniaki – efekt nieprawidłowego rozrostu drobnych naczyń krwionośnych w obrębie skóry. Ich pojawianie się związane jest z wiekiem. Pierwsza większa grupa naczyniaków pojawia się zwykle około 30–40 roku życia. Wcześniej obserwowane są one w niewielkiej ilości. Ich zabarwienie związane jest ze zwiększonym przepływem krwi przez zmianę chorobową – są więc czerwone, brunatne, niekiedy odcień przechodzi w fioletowy lub siny. Charakterystyczny wygląd powoduje, że są one przyrównywane do koloru szlachetnego kamienia – rubinu.
Naczyniaki rubinowe mają zwykle wielkość 1–4 mm. Poszczególne zmiany mogą mieć różny rozmiar. Często pojawiają się w skupieniach, które tworzą nieregularne ogniska. Rozkład wielkości poszczególnych naczyniaków jest jednak przypadkowy – brak jest jednej, centralnej, większej od innych zmiany. Tego typu układ sugeruje zwykle inny rodzaj schorzenia i powinien być przedmiotem dokładniejszej diagnostyki lekarskiej.
Punkty rubinowe na ciele mają stałą wielkość i kształt, nie powodują żadnych dolegliwości, chyba że zostaną podrażnione mechanicznie (np. ocierającą skórę odzieżą) albo zostaną naświetlone dużą dawką promieniowania UV podczas opalania czy korzystania z solarium. Może się wtedy wytwarzać niewielki miejscowy odczyn zapalny z zaczerwienieniem, obrzękiem i nadmierną wrażliwością na dotyk.
Przyczyny powstawania punktów rubinowych
Choć mechanizm powstawania naczyniaków starczych nie jest do końca jasny, stwierdzono dużą korelację pojawienia się schorzenia z nieprawidłowościami w kodowaniu białek w niektórych genach człowieka. Dziedziczne podłoże choroby jest również potwierdzane przez fakt, że tego typu zmiany pojawiają się często rodzinnie.
Zmiany ilości niektórych białek odpowiedzialnych za regulację rozwoju tkanki naczyniowej powodują tworzenie się całkowicie nowych, drobnych naczyń lub nadmierne namnażanie włośniczek. Ich zwiększona ilość w miejscu takiej stymulacji jest przyczyną lokalnego zwiększenia objętości łożyska naczyniowego, powstania wypukłości i przebarwienia.
Uważa się, że za powstawanie naczyniaków rubinowych odpowiadać mogą również zmiany hormonalne – zarówno te wynikające z fizjologicznych wahań, jak i z przyczyn chorobowych. Najczęściej wymienia się:
- ciążę i okres laktacji;
- stymulację hormonalną (związaną z przygotowaniem do sztucznego zapłodnienia, leczeniem zmian pomenopauzalnych albo z terapią niektórych nowotworów);
- niektóre choroby wątroby;
- schorzenia tarczycy.
W źródłach sugeruje się niekiedy możliwość powstawania naczyniaków pod wpływem stymulacji określonymi substancjami toksycznymi lub drażniącymi albo na skutek bardzo rzadkich działań ubocznych niektórych preparatów leczniczych.
Punkty rubinowe u dzieci
Punkty rubinowe u dzieci występują bardzo rzadko. Jeśli u niemowląt, dzieci lub młodzieży pojawiają się tego typu zmiany, wymagają one szczegółowej diagnostyki i określenia pierwotnej przyczyny tak nietypowego rozrostu. Często w efekcie rozpoznaje się inne schorzenie, którego obraz kliniczny może tylko przypominać naczyniaki starcze. Powodem przedwczesnego pojawienia się typowych zmian rubinowych mogą też być głębokie zaburzenia metaboliczne, hormonalne czy upośledzenie odporności.
Usuwanie punktów rubinowych
Usuwanie punktów rubinowych nie jest zwykle konieczne ze względu na łagodny charakter choroby i fakt, że raz powstała zmiana nie ma tendencji do dalszego rozrostu. Powodem interwencji chirurgicznej jest najczęściej niekorzystny wpływ naczyniaków na wygląd pacjenta. Zabieg jest wówczas kwalifikowany jako kosmetyczny i nie podlega refundacji w ramach ubezpieczenia zdrowotnego. Cena ustalana jest indywidualnie i zależy od liczby usuwanych zmian, zastosowanej metody czy ilości sesji niezbędnych do uzyskania pożądanego efektu wizualnego.
Jeśli zmiany chorobowe są usuwane z innych przyczyn, leczenie jest refundowane przez NFZ. Wskazaniami do postępowania chirurgicznego są:
- niepokojące zmiany wielkości, kształtu czy barwy poszczególnych naczyniaków;
- nawracające krwawienia;
- owrzodzenia powierzchni.
Powodem operacji bywa czasem niekorzystna lokalizacja punktu rubinowego powodująca ciągłe drażnienie czy uszkodzenia. Może to być zmiana zlokalizowana na szyi (obcierana często przez kołnierzyk), na tułowiu w linii paska od spodni czy w miejscu, gdzie zwykle znajduje się sprzączka od stanika. Leczeniu można poddawać pojedyncze naczyniaki rubinowe znajdujące się na twarzy i uszkadzane często w trakcie golenia.
Do usuwania naczyniaków starczych stosuje się różne metody: od klasycznego, chirurgicznego wycięcia, poprzez niszczenie ich zimnem (krioterapia ciekłym azotem) albo ciepłem (elektrokoagulacja), aż do użycia laserów (np. technika IPL).
Zobacz wideo: Atomowe zapalenie skóry - jak można je leczyć?
Bibliografia:
1. R.J.G Rycroft i inni, Dermatologia, red. pol. L. Rudnicka i inni, tł. P. Traczewski, Warszawa 2014.
2. A. Przylipiak, Medycyna estetyczna. Podręcznik dla studentów kosmetologii, Warszawa 2017.
