Port naczyniowy pozwala na stały dostęp do naczyń żylnych. Nie wszystkie leki i nie każda terapia może być prowadzona przez obwodowy dostęp dożylny (wenflon). Żyły obwodowe są cieńsze, bardziej podatne na uszkodzenia. Nie mogą być też utrzymywane dłuższy czas. Port naczyniowy pozwala na stały dostęp donaczyniowy. Stosuje się go w chemioterapii, a także w przypadku niektórych innych przewlekłych terapii. Porty naczyniowe doskonale sprawdzają się również w leczeniu paliatywnym czy w żywieniu pozajelitowym. Cewniki obwodowe nie mogą być utrzymywane przez bardzo długi czas. Port naczyniowy może być utrzymywany nawet kilka miesięcy. Wiąże się z mniejszym dyskomfortem i ryzykiem infekcji.
Zakładanie portu naczyniowego
Port naczyniowy to mały, metalowy dysk średnicy około 2 cm, mający membranę na górnej powierzchni. Membranę nakłuwa się nawet kilkaset razy. Po każdym nakłuciu ulega zasklepieniu. Od portu odchodzi elastyczny cewnik, który jest w naczyniu krwionośnym (najczęściej w miejscu ujścia żyły głównej górnej do przedsionka prawego). W okolicy podobojczykowej spoczywa komora portu. Igłę wymienia się średnio raz na tydzień. Zawsze po założeniu portu naczyniowego konieczne jest wykonanie zdjęcia rentgenowskiego celem upewnienia się, że cewnik rzeczywiście leży w żyle głównej górnej. Port donaczyniowy zakłada najczęściej anestezjolog bądź chirurg w warunkach sali operacyjnej. Zabieg wykonuje się na czczo po upewnieniu się, że nie ma żadnych istotnych zaburzeń krzepnięcia. Przeprowadza się to w znieczuleniu miejscowym i trwa do pół godziny. Rana goi się około tygodnia i po tym czasie usuwa się szwy. Każdy pacjent posiada kartę portu, którą powinien mieć zawsze przy sobie.
Port naczyniowy – wskazania do stosowania
Port naczyniowy pozwala na wielokrotne, donaczyniowe podawanie różnych substancji, do których zalicza się:
- leki,
- płyny,
- produkty krwiopochodne,
- produkty do żywienia pozajelitowego,
- środki kontrastowe.
Przez porty naczyniowe można również pobierać krew.
Porty naczyniowe – przeciwwskazania
Aby założyć port naczyniowy, chory musi spełnić pewne warunki. Port naczyniowy nie może zostać założony w przypadku niektórych wad anatomicznych, które uniemożliwiają właściwe działanie portu, alergii na biomateriały czy lokalne zmiany tkankowe. Nie wolno założyć również portu naczyniowego w przebiegu posocznicy, bakteriemii, ciężkiej obturacyjnej choroby płuc, zakrzepicy żylnej, radioterapii w okolicy portu, zaburzeń krzepnięcia ciężkiego stopnia.
Jak wygląda nowoczesna diagnostyka nowotworów? Dowiesz się tego z filmu:
Powikłania portu naczyniowego
Należy się liczyć z licznymi powikłaniami związanymi z obecnością portu czy jego zakładaniem. Należą tu:
- zator,
- krwotok,
- krwiak,
- uszkodzenie splotu ramiennego,
- uszkodzenie naczynia, tkanek obwodowych,
- niedrożność cewnika,
- posocznica,
- zapalenie wsierdzia,
- reakcja alergiczna,
- martwica skóry nad portem,
Mimo że lista możliwych skutków ubocznych nie ma końca, gdyż należy jeszcze dołączyć powikłania związane z samym znieczuleniem miejscowym, to jednak jakiekolwiek powikłania należą do rzadkości. Jedynym poważnym skutkiem obecności portu jest zakażenie, ale właściwa pielęgnacja okolicy portu i częste zmienianie igieł do portu stanowią swego rodzaju profilaktykę powikłań.
