Polub nas na Facebooku
Czytasz: Podwyższone PSA to oznaka nowotworu? Niekoniecznie! Przyczyny wysokiego PSA
menu
Polub nas na Facebooku

Podwyższone PSA to oznaka nowotworu? Niekoniecznie! Przyczyny wysokiego PSA

NAN

Fot: vchalup / fotolia.com

Oznaczenie PSA jest standardowym badaniem urologicznym, wokół którego krąży wiele kontrowersji. Wielu specjalistów i organizacji uważa, że tylko w niektórych sytuacjach pomaga w diagnostyce nowotworu. Wysokie PSA świadczy o wielu chorobach stercza, takich jak rak prostaty, łagodny rozrost gruczołu krokowego, a także zapalenie gruczołu krokowego.

Swoisty antygen sterczowy (PSA – z ang. prostate-specific antigen) jest enzymem wytwarzanym w komórkach nabłonka gruczołu krokowego, a także w niewielkich ilościach w śliniankach i gruczołach okołocewkowych. Sam antygen wykryto w roku 1970, a dekadę później stwierdzono jego obecność w surowicy i wykonano pierwszy pomiar stężenia. Wkrótce stał się podstawowym markerem raka prosty, często stosowanym w praktyce klinicznej. Jednak po kilkudziesięciu latach badanie znalazło się na cenzurowanym i w ogniu krytyki.

Zobacz także: Objawy i leczenie przerostu prostaty (gruczołu krokowego). Przerost prostaty a rak

Normy antygenu PSA u mężczyzn

Jak podają lekarze, prawidłowe stężenie PSA w surowicy krwi nie przekracza 4,0 ng/ml (nanogramów na mililitr). Stężenie może wzrastać bez chorobowego podłoża u starszych mężczyzn, którzy w podeszłym wieku mogą uzyskać nawet dwukrotnie wyższy poziom PSA, choć nie jest to regułą. Wyniki poniżej 4,0 ng/ml, a nawet równe 0, nie stanowią problemów, nie noszą znamion schorzeń oraz zaburzeń i nie powinny martwić osób, które je otrzymały. Problemem może być przekroczenie dopuszczalnego stężenia u mężczyzn w młodym i średnim wieku. Przyczyna tego stanu powinna być dokładnie zbadana, gdyż zachodzi spore ryzyko wystąpienia nowotworu prostaty. W sytuacji uzyskania wartości PSA we krwi powyżej 4,0 ng/ml lekarz najczęściej zaleca wykonanie dalszych badań diagnostycznych, w tym m.in. biopsję stercza.

Zobacz także: Biopsja prostaty - wskazania, powikłania, przebieg badania, analiza wyników, płynna biopsja

Kontrowersje wokół badania PSA

Spora grupa specjalistów uważa, że testy PSA służące wczesnemu wykrywaniu nowotworów są nieskuteczne, ponieważ antygen ten przedostaje się do krwi (materiału badawczego) w śladowych ilościach, podczas gdy w nasieniu osiąga bardzo wysokie stężenia. Sceptycy słuchają ostrzeżenia Narodowy Instytut Raka w Stanach Zjednoczonych (National Cancer Institute) zaleca szczególną uwagę przy wykonywaniu oznaczenia PSA w badaniach przesiewowych. Według krytyków badania, aż jedna na trzy osoby zapadłe na nowotwory gruczołu krokowego ma prawidłowe stężenie PSA.

Zobaczcie sami, jak ważne są profilaktyczne badania prostaty:

Zobacz film: Jak ważne jest profilaktyczne badanie prostaty? Źródło: 36,6

Badanie PSA

Pomimo wielu krytycznych uwag, badanie PSA nadal jest jednym z najpowszechniejszych badań urologicznych. Jak wspomniano wyżej, polega na pobraniu krwi, najczęściej z żyły łokciowej. Zwolennicy wykonywania badania wskazują na specyfikę raka prostaty i jego, najczęściej, powolny rozwój. Charakterystyka nowotworu utrudnia wykrycie niepokojących objawów i postawienie właściwej diagnozy. Mężczyźni znajdujący się w grupie ryzyka powinni przeprowadzić pierwsze badania PSA ok. 40 roku życia, pozostali po 50. roku życia.. Profilaktycznie powinno się go wykonywaćraz w roku, ponieważ wbrew dość powszechnym opiniom, ten rodzaj raka nie dotyczy tylko panów w podeszłym wieku. W celu dokładnej diagnozy i zminimalizowania ryzyka błędu w ocenie wyników powinno się wykonać PSA z oznaczeniem na wolne i całkowite frakcje PSA. W takiej sytuacji ryzyko nowotworu jest wysokie, gdy uzyska się niski wynik wolnego PSA.

Zobacz także: Badanie nasienia, czyli seminogram lub spermiogram. Jak przygotować się do badania spermy?

Robiłeś kiedyś badania pod kątem prostaty?

Zagłosuj, jeśli chcesz zobaczyć wyniki

Kiedy wysokie PSA nie zagraża zdrowiu?

Istnieje spora grupa sytuacji, w których podwyższone stężenie PSA we krwi nie nosi znamion patologicznych. Według lekarzy podwyższone PSA może występować:

  • pod silnym wpływem androgenów, będących męskimi hormonami płciowymi,
  • u osób starszych (powyżej 79. roku życia prawidłowe stężenie może sięgnąć nawet 8,8 ng/ml),
  • w zależności od rasy (biali mężczyźni mają niższy poziom PSA niż Afroamerykanie),
  • pod wpływem ejakulacji, która znacznie wpływa na wzrost PSA.

Podwyższone PSA – sytuacje niebezpieczne

Kiedy wynik badania PSA znacznie przekracza dopuszczalne normy, lekarze najczęściej diagnozują uszkodzenie komórek prostaty, które przepuszczają antygen sterczowy do surowicy. Pierwszym i podstawowym badaniem, które wykona lekarz, powinno być badanie per rectum.W przypadkach podejrzenia rozwoju nowotworu prostaty lekarz powinien zlecić dodatkowe badania, które pomogą sprecyzować diagnozę. Najczęściej wykonywanymi badaniami w diagnostyce raka gruczołu krokowego jest ultrasonografia przez odbytnicę (USG TRUS) oraz biopsja stercza.

Jeśli prostata jest małych rozmiarów, a PSA znacznie podwyższone, istnieje nawet 60% szans na to, że dana osoba ma złośliwą postać raka gruczołu krokowego. Jeśli PSA jest wysokie, a prostata powiększona, prawdopodobieństwo nowotworu może spaść nawet do kilkunastu procent.

Czy istnieją wrodzone predyspozycje do zachorowania na nowotwory? Zobaczcie:

Zobacz film: Wrodzone predyspozycje do zachorowania na raka. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
604
43
Polecamy
PSA – badanie z krwi:
na czym polega?
Normy, interpretacja wyników, cena
PSA – badanie z krwi: na czym polega? Normy, interpretacja wyników, cena TVN zdrowie
Badania profilaktyczne, które należy wykonywać regularnie
Badania profilaktyczne, które należy wykonywać regularnie Dzień Dobry TVN
Jakie badania profilaktyczne po 30.
roku życia warto wykonywać regularnie?
Jakie badania profilaktyczne po 30. roku życia warto wykonywać regularnie? Dzień Dobry TVN
Badanie prostaty – badanie palpacyjne przez odbyt, PSA czy TRUS?
Badanie prostaty – badanie palpacyjne przez odbyt, PSA czy TRUS? TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty