Polub nas na Facebooku
Czytasz: Pień współczulny – budowa, lokalizacja i funkcja 
menu
Polub nas na Facebooku

Pień współczulny – budowa, lokalizacja i funkcja 

neurony i układ nerwowy

Fot. alengo / Getty Images

Pień współczulny to struktura złożona z dwóch szeregów zwojów nerwowych spojonych gałęziami łączącymi. Tworzą one dwa pasma przebiegające wzdłuż przedniobocznej powierzchni kręgosłupa – od odcinka szyjnego do guzicznego.

Pień współczulny jest miejscem, w którym powstają nerwy współczulne, realizujące czynności związane z pracą układu autonomicznego. Sterują one niezależnymi od ludzkiej woli i często nieświadomymi czynnościami powłok, mięśni, naczyń krwionośnych, gruczołów wydzielniczych i innych narządów.

Budowa i lokalizacja pnia współczulnego

Pień współczulny zlokalizowany jest w okolicy kręgosłupa, na niemal całej jego długości. Utworzony jest z dwóch szeregów zwojów nerwowych przebiegających odpowiednio po prawej i lewej stronie ciała. Zwoje tworzą się często na wysokości kolejnych kręgów, gdyż na tych poziomach dochodzą do nich włókna współczulne pochodzące z poszczególnych odcinków rdzenia kręgowego. Zwoje pnia współczulnego połączone są między sobą gałęziami łączącymi: pionowymi, spinającymi je jakby w dwa łańcuchy, i poprzecznymi – przebiegającymi poziomo pomiędzy prawą i lewą częścią tej struktury.

Zwój nerwowy pełni ważną rolę w działaniu układu nerwowego. W jego obrębie zlokalizowane są komórki nerwowe, których długie wypustki tworzą obwodowe nerwy współczulne. Sygnały z rdzenia kręgowego i mózgu, za pośrednictwem gałęzi łączących białych, docierają do zwojów. Tam, w obrębie synaps, następuje przełączenie impulsów z włókien przedzwojowych do komórek zwojowych i przesłanie ich dalej do narządów obwodowych.

Niektóre z gałązek pochodzących z pnia współczulnego dochodzą do splotów (miejsc przeplatania się i wymieniania elementów różnych nerwów), w których dołączają do np. nerwów rdzeniowych. Dzięki temu włókna współczulne trafiają np. do określonych obszarów powłok ciała, ich naczyń i gruczołów potowych.

Podział pnia współczulnego i jego główne odgałęzienia

Anatomicznie pień współczulny dzieli się na cztery odcinki: szyjny, piersiowy, lędźwiowy i miedniczny. W części szyjnej ilość zwojów jest zmienna. Odchodzą od nich:

  • nerwy sercowe (będące głównym źródłem unerwienia współczulnego serca),
  • trzewne (zaopatrujące m.in. krtań, tchawicę, gardło, przełyk oraz tarczycę),
  • gałęzie naczyniowe i łączące (które pojawiają się również w pozostałych odcinkach pnia współczulnego).

Część piersiowa pnia współczulnego składa się z 10–12 zwojów, od których nerwy odchodzą nie tylko do serca, płuc i innych organów klatki piersiowej, ale również do narządów jamy brzusznej (sterują tam m.in. perystaltyką jelit, zwieraczami, pracą nadnerczy). Część gałęzi trafia do splotu trzewnego.

W części lędźwiowej tworzą się z pnia współczulnego nerwy i gałęzie zaopatrujące m.in. wątrobę, trzustkę, nerki, śledzionę oraz – za pośrednictwem wielu splotów nerwowych – niektóre części jelit. Gałęzie części miednicznej pnia współczulnego zapewniają zaopatrzenie narządów miednicy (moczowodów, pęcherza moczowego, części układu rozrodczego, odbytnicy).

Zobacz film i dowiedz się jak działa układ nerwowy: 

Zobacz film: Budowa i funkcje układu nerwowego. Źródło: 36,6.

Działanie układu współczulnego

Działając za pośrednictwem pnia współczulnego, wychodzących z niego nerwów i gałęzi, układ autonomiczny może wpływać na regulację pracy narządów ciała człowieka bez udziału jego świadomości. Impulsy sterujące docierają do serca, mięśni gładkich i gruczołów – zarówno zewnątrz- jak i wewnątrzwydzielniczych. Te pierwsze to nie tylko gruczoły potowe czy łojowe skóry, ale również ślinianki i część trzustki produkująca sok trzustkowy. Do części wewnątrzwydzielniczej zalicza się np. tarczycę, nadnercza i inne gruczoły wydzielające hormony do krwi. W tej grupie znajduje się również część trzustki wydzielająca insulinę i glukagon.

Część współczulna inaczej nazywana jest adrenergiczną, ponieważ do narządów informacja dociera z zakończeń głównie za pośrednictwem noradrenaliny i adrenaliny. Uważana jest za tę strukturę, która ma przygotowywać ciało do aktywności, walki, reagowania na stres, mobilizacji wszelkich rezerw. Regulację organizmu i przestawienie go na tory odpoczynku, odbudowy zapasów uzyskuje się dzięki działaniu części przywspółczulnej układu autonomicznego. Nosi ona również nazwę układu cholinergicznego, ponieważ głównym transmiterem informacji jest tam acetylocholina. Stan dynamicznej równowagi obu układów nazywany jest homeostazą.

Układ współczulny zapewnia więc np. przyspieszenie i zwiększenie efektywności pracy serca, poprawia krążenie wieńcowe, mózgowe i mięśniowe, podnosi ciśnienie, rozszerza oskrzela, mobilizuje zasoby energetyczne w mięśniach i wątrobie, hamuje proces trawienia i perystaltykę, napina mocniej zwieracze. Zwęża również źrenice, co poprawia głębię ostrości wzroku. Dzięki tym wszystkim działaniom przekazywanym za pośrednictwem pnia współczulnego organizm przygotowany jest do wysiłku fizycznego i intelektualnego oraz do reagowania na ewentualne zagrożenie ucieczką lub nawet walką.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
7
0
Polecamy
Splot słoneczny (trzewny) – gdzie się znajduje, dolegliwości, leczenie
Splot słoneczny (trzewny) – gdzie się znajduje, dolegliwości, leczenie TVN zdrowie
Rdzeń przedłużony – budowa, najważniejsze ośrodki i funkcje
Rdzeń przedłużony – budowa, najważniejsze ośrodki i funkcje TVN zdrowie
Powięź i jej rola w ciele człowieka.
Jak jest zbudowana i na czym polega jej ćwiczenie?
Powięź i jej rola w ciele człowieka. Jak jest zbudowana i na czym polega jej ćwiczenie? Dzień Dobry TVN
Sposoby na zbadanie i obniżenie poziomu hormonów stresu
Sposoby na zbadanie i obniżenie poziomu hormonów stresu Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty