Polub nas na Facebooku
Czytasz: Pielografia – badanie dróg moczowych. Wskazania i wykonanie
menu
Polub nas na Facebooku

Pielografia – badanie dróg moczowych. Wskazania i wykonanie

Układ moczowy

Fot: 7activestudio / gettyimages.com

Pielografia to badanie górnej części dróg moczowych – układu kielichowo-miedniczkowego i moczowodów. Jest to metoda bardzo inwazyjna. Z tego względu korzysta się z niej tylko w przypadku szczególnych wskazań.

Pielografia to technika opierająca się na zdjęciach rentgenowskich wykonywanych po podaniu kontrastu do moczowodu lub bezpośrednio do miedniczek nerkowych. Pozwala na dokładne określenie anatomii tych odcinków dróg moczowych i ocenę prawidłowości przepływu moczu do pęcherza.

Miedniczki i kielichy nerkowe

Nerki to parzyste narządy jamy brzusznej zlokalizowane w jej tylnej części. Podstawową funkcją nerek jest wytwarzanie moczu i wydalanie z nim szkodliwych produktów przemiany materii oraz regulowanie równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej. Mocz wytwarzany jest przez nefrony. Grupują się one w charakterystyczne piramidy. Mocz odpływa z nich przez tzw. brodawki do kielichów – początkowych odcinków dróg moczowych. Kielichy z wszystkich piramid łączą się w większą strukturę, którą jest miedniczka nerkowa. Z tego zbiornika mocz płynie moczowodem w dół, w kierunku pęcherza. Produkcja moczu ma charakter ciągły, więc w warunkach fizjologicznych pojemność układu kielichowo-miedniczkowego (UKM) jest bardzo niewielka. Zmienia się w przypadku utrudnienia odpływu moczu w przebiegu choroby.

Zobacz film: Profilaktyka chorób nerek. Źródło: 36,6.

Pielografia – podstawy metody

Pielografia to badanie układu kielichowo-miedniczkowego wykonane za pomocą aparatu rentgenowskiego po podaniu płynnego kontrastu (roztworu substancji dającej na zdjęciu cień) bezpośrednio do moczowodu lub miedniczki nerkowej. Wartość diagnostyczna tej metody jest w dużej mierze podobna do urografii – badania, w którym kontrast podaje się dożylnie, a jego wydzielanie się przez nerki powoduje zacienienie i wyraźne zobrazowanie dróg moczowych.

Celem pielografii może być wyłącznie obserwacja UKM, ale zabieg można wykonać również tak, by uwidocznić w całości moczowód po badanej stronie. Takie badanie określa się nazwą ureteropielografia.

Sposoby wykonania pielografii

Podstawową metodą jest pielografia wstępująca. U pacjenta wykonuje się cystoskopię – wziernikowanie pęcherza moczowego za pomocą endoskopu z układem optycznym. Po odnalezieniu ujścia moczowodu po właściwej stronie wprowadza się do niego cienki cewnik, który (jeśli moczowód jest drożny) wsuwa się aż do miedniczki nerkowej. Tą drogą podaje się kontrast.

Chorym, u których rozpoznano niedrożność moczowodu, zakłada się przezskórnie (poprzez nakłucie w okolicy lędźwiowej) specjalny cewnik, pozwalający na odprowadzanie moczu z pominięciem zablokowanego miejsca. Zapobiega to powstawaniu nieodwracalnych zmian w układzie kielichowo-miedniczkowym, moczowodzie i miąższu nerki, spowodowanych przez nadciśnienie. Obecność tego drenu pozwala na podanie kontrastu bezpośrednio do UKM. Tę metodę wykonania badania nazywa się pielografią zstępującą.

Wskazania do wykonania pielografii

Głównym wskazaniem do badania jest potrzeba zdiagnozowania zmian chorobowych w obrębie UKM i moczowodów oraz brak możliwości wykonania urografii. Wynika on najczęściej z:

  • uczulenia na substancje kontrastowe (które może spowodować nawet wstrząs anafilaktyczny),
  • ciąży,
  • znacznego zmniejszenia filtracji nerkowej (które spowodowałoby niedostateczne przechodzenie kontrastu podanego dożylnie do dróg moczowych i nie pozwoliłoby na ich uwidocznienie).

Zobacz film: Budowa i funkcje układu moczowego. Źródło: 36,6.

Pielografia często pozwala na ustalenie rozpoznania tam, gdzie zawodzą inne, nieinwazyjne metody badania, takie jak ultrasonografia (USG), tomografia komputerowa (CT) lub rezonans magnetyczny (NMR, MRI). Najczęściej wykrywane zmiany to:

  • rozszerzenie układu kielichowo-miedniczkowego albo moczowodu,
  • złogi (kamienie) w drogach moczowych,
  • pozapalne zwężenie miedniczek nerkowych lub wady, takie jak mała miedniczka, które mogą utrudniać odpływ moczu,
  • blok przepływu moczu,
  • profilowanie się (odkształcanie) dróg moczowych ze względu na obecność tworów guzowatych w innych, przylegających narządach jamy brzusznej.

Specyficznym przypadkiem kamicy nerkowej jest tak zwana kamica odlewowa – gdy bardzo duży kamień w miedniczce (czasem również w kielichach) niemal całkowicie ją wypełnia, przyjmując jej kształt. Pielografia ma również duże znaczenie w diagnozowaniu anomalii rozwojowych dróg moczowych. Dlatego w uzasadnionych klinicznie przypadkach wykonuje się tego typu badania kielichów i miedniczek nerkowych u noworodków. Przykładami często występujących wad są podwójny układ kielichowo-miedniczkowy albo dwa moczowody wychodzące z jednej nerki. Stany takie mogą być np. źródłem zaburzeń w odpływie moczu, szybszego tworzenia się kamieni albo nawracających odmiedniczkowych zapaleń nerek.

Przygotowanie pacjenta do pielografii

Podstawą przygotowania pacjenta jest niedopuszczenie, by w chwili badania jego jelita zawierały znaczną ilość gazów – może to pogorszyć jakość uzyskanych zdjęć i utrudnić ocenę UKM. Dlatego zaleca się dietę lekkostrawną na 1–2 dni przed badaniem, a w niektórych przypadkach – również podanie środków przeczyszczających lub wykonanie lewatywy oczyszczającej. Po zabiegu profilaktycznie podaje się antybiotyki, gdyż najczęstszym powikłaniem jest wtórna infekcja dróg moczowych.

Zobacz film: Podwyższona kreatynina. Źródło: 36,6.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
23
3
Polecamy
Urografia - na czym polega badanie?
Przygotowanie i przeciwwskazania
Urografia - na czym polega badanie? Przygotowanie i przeciwwskazania TVN zdrowie
Nerka podwójna – objawy i leczenie.
Postępowanie w ciąży
Nerka podwójna – objawy i leczenie. Postępowanie w ciąży TVN zdrowie
Atak kamicy nerkowej - ból porównywalny do porodowego.
Jak leczyć chorobę?
Atak kamicy nerkowej - ból porównywalny do porodowego. Jak leczyć chorobę? Dzień Dobry TVN
Zasadność wykonywania badania posiewu moczu w ciąży
Zasadność wykonywania badania posiewu moczu w ciąży Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty