Polub nas na Facebooku
Czytasz: Patogen i patogeny alarmowe – czym są? Czy należy się ich bać?
menu
Polub nas na Facebooku

Patogen i patogeny alarmowe – czym są? Czy należy się ich bać?

chory

Fot.: kuarmungadd / stock.adobe.com

Patogen to czynnik wywołujący chorobę. WHO określiło patogeny alarmowe, które są wyjątkowo oporne na działanie leków, co może prowadzić nie tylko do wielu zakażeń (w tym szpitalnych), ale również epidemii. Istnieje lista drobnoustrojów patogennych, na które szczególnie należy zwrócić uwagę.

Patogeny, w tym alarmowe, sieją prawdziwy postrach w szpitalach i innych placówkach medycznych. Tylko ich właściwe rozpoznanie pomoże uchronić resztę zdrowych osób przed zarażeniem. Drobnoustroje patogenne muszą być rejestrowane i raportowane, dzięki czemu możliwa jest izolacja osób zakażonych. Niestety wiele z nich jest opornych na działanie dostępnych antybiotyków, dlatego też konieczne są badania i notoryczna praca nad stwarzaniem medykamentów, które mogą zaradzić wybuchowi ewentualnej epidemii.

Zobacz film: Patogen i patogeny alarmowe - czym są? Źródło: 36,6

Co to są patogeny? Patogen – definicja

Patogen to czynnik, który w wyniku zaburzenia metabolizmu wywołuje chorobę. Może być nim ciało obce, mikroorganizm lub twór biologiczny, który wywoła stan chorobowy danego organizmu. Wyróżnia się kilka typów patogenów:

  • biologiczne ożywione i nieożywione – wirusy, bakterie, grzyby i pasożyty;
  • chemiczne – substancje żrące i toksyczne związki chemiczne;
  • fizyczne – urazy mechaniczne, promieniowanie jonizujące, temperatura, silne pole magnetyczne itp.

Aby sprawdzić, czy dany czynnik jest patogenem dla organizmu, wykorzystuje się tzw. postulaty Evansa, które określają, czy związek z gospodarzem jest właściwą przyczyną choroby. Według nich związek patogenny występuje, gdy m.in.: choroba pojawia się po narażeniu, odpowiedź organizmu jest stopniowa (od średniej do silnej), a jeśli była już wcześniej styczność z patogenem, to szybciej wzrasta. Ponadto jeśli wyeliminuje się czynnik patogenny, choroba zanika.

Zobacz film: Ebola. Dlaczego ten wirus jest tak niebezpieczny? Źródło: Discovery.

Patogeny uznane za WHO za najniebezpieczniejsze

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stworzyła listę chorób wywoływanych przez patogeny, dla których nie stworzono jeszcze leków bądź obecne medykamenty nie dają oczekiwanych rezultatów. Mogą one powodować wybuchy epidemii, dlatego też konieczne są badania nad nowymi lekami. Na liście chorób znajdują się: gorączka krwotoczna krymsko-kongijska, gorączka Lassa, gorączka doliny Rift, MERS i SARS oraz choroby wywoływane przez wirusy – ebola, marburg i nipah.

Istnieje także wiele innych patogenów, jednak właśnie w 8 powyższych stwierdza się duży potencjał ze względu na wybuch epidemii, a także brak środków umożliwiających leczenie. Z tego samego powodu na liście WHO nie znalazły się np. AIDS bądź malaria.

Patogen alarmowy – co to znaczy?

Patogeny alarmowe (ang. alert-pathogens), nazywane także alert-patogenami, to drobnoustroje patogenne, które wytworzyły mechanizmy obronne, co przekłada się na dużą trudność w ich zwalczaniu. Są oporne na działanie dostępnych środków leczniczych, w tym antybiotyków. Drobnoustroje walczą o przetrwanie, co prowadzi do zakażeń, a jeśli ich ekspansja nie zostanie zatrzymana, to także do epidemii. Patogeny alarmowe są w stanie przetrwać w niekorzystnych warunkach i przekazywać materiał genetyczny drobnoustrojom zarówno z tego samego gatunku, jak i z innego. Związane jest to w dużej mierze z nadużywaniem antybiotyków przez ludzi, przez co wiele z nich uodporniło się na nie. Do patogenów alarmowych zalicza się m.in.:

  • gronkowca złocistego (Staphylococcus aureus), który jest oporny na metycylinę, glikopeptydy i oksazolidynony;
  • enterokoki (Enterococcus spp.), które są oporne na glikopeptydy i oksazolidynony;
  • dwoinkę zapalenia płuc Streptococcus pneumoniae, która jest oporna na cefalosporyny III generacji lub penicylinę;
  • pałeczki Gram-ujemne Enterobacteriaceae, pałeczki niefermentujące Acinetobacter spp. i pałeczki ropy błękitnej Pseudomonas aeruginosa, które są oporne na karbapenemy i polimyksyny;

Zobacz film: Co sprzyja rozwojowi epidemii Ebola? Źródło: Discovery.

  • szczepy chorobotwórcze laseczki beztlenowej Clostridium difficile i Clostridium perfringens;
  • grzyby Candida, które są oporne na flukonazol i inne leki z grupy azoli lub kandyn i grzyby Aspergillus;
  • rotawirus i norowirus;
  • wirus syncytialny;
  • wirus zapalenia wątroby typu B i C;
  • wirus nabytego niedoboru odporności u ludzi (HIV).

Europejskie Centrum Prewencji i Kontroli Chorób ECDC określiło 3 poziomy oporności patogenów: MDR (wieloantybiotykowe), XDR (ekstremalnie oporne) i PDR (całkowicie oporne). Dlatego też od 5 grudnia 2008 r. w Polsce obowiązuje ustawa o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi, która wprowadza obowiązek monitorowania przez instytucje medyczne czynników alarmowych. Dlatego też zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z 23 grudnia 2011 r. należy prowadzić rejestr zakażeń szpitalnych oraz raportów o aktualnej sytuacji epidemiologicznej w placówce.

Zobacz film: Co to jest badanie niedoboru odporności? Źródło: Dzień Dobry TVN

Bibliografia:

1. Michał Seweryn, Katarzyna Bandoła, Małgorzata M. Bała, Sylwia Sroka, Magdalena Koperny, Magdalena Wszołek, Drobnoustroje alarmowe wykryte u pacjentów hospitalizowanych w szpitalach województwa małopolskiego w latach 2010-2012. 

2. Paweł Grzesiowski, Nowe przepisy w sprawie czynników alarmowych, rejestracji i raportowania zakażeń szpitalnych.

3. Lista czynników alarmowych. 

4. Drobnoustroje alarmowe – nowe leki w terapii zakażeń.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
74
7
Polecamy
Pierwsze wyniki badań nad amantadyną.
Czy będzie skutecznym lekiem przeciw COVID-19?
Pierwsze wyniki badań nad amantadyną. Czy będzie skutecznym lekiem przeciw COVID-19? Dzień Dobry TVN
Naukowcy znaleźli cząsteczki, które pomogą w leczeniu COVID-19.
Jak działają peptoidy?
Naukowcy znaleźli cząsteczki, które pomogą w leczeniu COVID-19. Jak działają peptoidy? Dzień Dobry TVN
Choroby zakaźne u dzieci i dorosłych – rodzaje i rozprzestrzenianie
Choroby zakaźne u dzieci i dorosłych – rodzaje i rozprzestrzenianie TVN zdrowie
Największe zagrożenia dla naszego zdrowia w 2019 - lista WHO
Największe zagrożenia dla naszego zdrowia w 2019 - lista WHO TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty