Pasternak to roślina znana przede wszystkim z zastosowania w sztuce kulinarnej. Jadalną częścią jest korzeń, który do złudzenia przypomina pietruszkę. Wykorzystuje się go do surówek, sałatek, zup. Sporządza się z niego purée i chipsy. Pasternak używany jest również przez przemysł farmaceutyczny i kosmetyczny. Wykazuje pozytywne działanie na układ krążenia i pokarmowy oraz skórę i włosy.
Co to jest pasternak?
Pasternak zwyczajny (z łac. Pastinaca sativa L.) to gatunek dwuletniej rośliny, zaliczany do rodzaju pasternak i rodziny selerowatych. Pierwotnie występował na terenie Europy i zachodniej Azji. Z czasem rozprzestrzenił się do Ameryki Południowej, Australii, Kanady, Nowej Zelandii. Dziko rosnący spotyka się przeważnie w obszarze nizinnym, na wilgotnych terenach. Jego uprawa w ostatnim czasie staje się coraz popularniejsza.
Pasternak a pietruszka
Pasternak i pietruszka są często ze sobą mylone ze względu na podobny wygląd. Jednak korzenie pasternaku są większe od korzeni pietruszki. Jego liście są również większe, mniej pierzaste, jaśniejsze, pokryte od spodu włoskami. W miejscu wyrastania naci roślina ma kuliste wgłębienie z ciemną otoczką. Różnica między tymi warzywami wyczuwalna jest zwłaszcza w smaku. Pasternak jest słodszy i delikatniejszy od pietruszki.
Pasternak i jego cenne właściwości prozdrowotne
Pasternak ma cenne właściwości prozdrowotne. Surowiec zielarski to korzeń pasternaku (z łac. Radix Pastinacae) i rzadziej owoc (z łac. Fructus Pastinacae). Pasternak stanowi doskonałe źródło niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu składników mineralnych, a zwłaszcza potasu, żelaza, wapnia, magnezu, oraz witamin – A, z grupy B i C (100 g pasternaku zaspokaja 1/3 jej dziennego zapotrzebowania). Pasternak to roślina usprawniająca pracę jelit i zdolna do regulowania metabolizmu. Pobudza wydzielanie soków żołądkowych i jest niskokaloryczna (100 g dostarcza około 75 kcal). Stąd też jej spożywanie wskazane jest osobom stosującym dietę redukcyjną. Dodatkowo spora zawartość błonnika sprawia, że pasternak szybko zapewnia sytość.
Pasternak zapobiega kamicy nerkowej. Działa przeciwzapalnie i moczopędnie. Pomaga oczyścić nerki i drogi moczowe z zalegających w nich złogów. Ze względu na zawartość potasu reguluje poziom ciśnienia tętniczego krwi. Zauważono także, że rozszerza naczynia krwionośne, co wpływa korzystnie na pracę układu krążenia. Pasternak ma zastosowanie w łagodzeniu bolesnych miesiączek i dolegliwości żołądkowych, ze względu na właściwości rozkurczające. Obecna w nim witamina C podnosi ogólną odporność organizmu, wspomaga leczenie przeziębienia i grypy.
Pasternak znalazł zastosowanie w kosmetyce. Najczęściej spotyka się go jako składnik kremów regenerujących naskórek i preparatów na porost włosów. Poprawia ukrwienie skóry głowy, wzmacnia i zagęszcza włosy. Obecne w pasternaku bergapten i ksantotoksyna intensyfikują wytwarzanie zawartego w skórze barwnika – melaniny, a tym samym pobudzają jej repigmentację. W związku z tym pasternak używany jest do leczenia łuszczycy, bielactwa, łysienia plackowatego.
Czy pasternak stosuje się w kuchni?
Pasternak ma szerokie zastosowanie w kuchni. Z całej rośliny wykorzystuje się korzeń. Obecny jest on w wielu przepisach kulinarnych. To częsty składnik surówek, gulaszu czy potrawki. Karmelizowany można podawać jako deser, a ze startych korzeni wykonać placki na wzór ziemniaczanych. Pasternak dodaje się do rosołu i przygotowuje jako zupę krem. Jednak jedną z najczęściej spotykanych propozycji jest surówka, którą robi się z: 30 dag pasternaku, jabłka, 1/2 szklanki śmietany, 5 dag chrzanu, soli i cukru. Pasternak, chrzan i jabłko obiera się ze skórki, myje i ściera na tarce. Dodaje się śmietanę i przyprawy. Powyższy przepis to porcje dla 4 osób.
Purée z pasternaku to kolejna ciekawa propozycja. Do jego przygotowania konieczne są: kilogram pasternaku, 3 łyżki gęstej śmietany, 2 łyżki masła, sól i pieprz do smaku. Pasternak obiera się ze skórki, kroi, zalewa niewielką ilością wody, soli i gotuje do czasu, aż zmięknie. Następnie wodę odlewa się, warzywo przeciera przez sito, doprawia przyprawami, dodaje śmietanę i masło. Powyższy przepis to porcje dla 3 osób. Innym pomysłem są chipsy z pasternaku. To doskonała alternatywa dla wielu kalorycznych przekąsek. Ich przygotowanie jest bardzo proste i krótkotrwałe. Oto przepis na porcję dla 4 osób. Niezbędne składniki: 3 korzenie pasternaku, ¼ szklanki oliwy z oliwek, łyżeczka ziół prowansalskich, szczypta soli. Pasternak obiera się ze skórki, kroi w cienkie plasterki i wkłada do miski. Dodaje się przyprawy i oliwę z oliwek, po czym dokładnie miesza, by pokryć nimi pokrojone warzywo. Następnie całość umieszcza się na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia i wstawia do piekarnika. Pasternak piecze się przez około 20 minut w temperaturze 200℃.
Z filmu dowiecie się, czy sposób uprawy wpływa na jakość warzyw:
