Opryszczka u dzieci jest chorobą zakaźną. Dotychczas opisano dwa rodzaje wirusów z rodziny Herpes simplex. HSV typu 1 atakuje błony śluzowe jamy ustnej oraz spojówek. Do zakażenia dochodzi na drodze kropelkowej. Dziecko może zarazić się przez kontakt z nosicielem kichającym lub mówiącym z bliskiej odległości, a także przez bezpośredni kontakt z opryszczką. Wirus HPV-2 występuje głównie u osób aktywnych seksualnie. Zmiany skórne lokalizują się w obszarze narządów płciowych. Zdarzają się zakażenia wrodzone tym typem wirusa, jednak należą one do rzadkości i bardzo często są dla dziecka nawet śmiertelne.
Objawy opryszczki u dzieci
Wirus opryszczki u dzieci powyżej drugiego roku życia raczej nie daje objawów zagrażających zdrowiu i życiu. Choć istnieje niebezpieczeństwo dla dzieci z zaburzeniami odporności. Dzieciństwo jest zazwyczaj okresem pierwszego kontaktu z wirusem HSV 1. Następnie w ciągu rozwoju osobniczego może dochodzić do jego ponownej aktywacji, najczęściej na skutek obniżenia odporności. Opryszczka na ustach u dziecka dość rzadko pojawia się poniżej 6 miesiąca życia.
Wirus HSV 1 jest szczególnie niebezpieczny dla noworodków i niemowląt. Mają one jeszcze nie w pełni wykształcony układ odpornościowy, co sprzyja jego namnażaniu. Okres inkubacji wirusa wynosi około 12 dni. W tym czasie u malucha mogą pojawić się takie objawy jak:
- pęcherzyki w okolicy ust;
- brak apetytu;
- płaczliwość;
- rozdrażnienie.
W poważniejszych przypadkach dziecko może doznać drgawek. Po pojawieniu się powyższych symptomów należy udać się do lekarza. Małe dziecko nie ma tak silnego układu immunologicznego, aby samemu zwalczyć wirus. Brak interwencji lekarskiej i farmaceutycznej może zakończyć się poważnymi uszkodzeniami ośrodkowego układu nerwowego, a nawet zgonem.
Diagnoza opryszczki u dzieci
Rozpoznanie opryszczki u dzieci nie przysparza wielu trudności. Zmiany widoczne na skórze, jak i szczegółowy wywiad lekarski nie pozostawiają wątpliwości. Jeżeli lekarz podejrzewa powikłania, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, konieczne jest wykonanie dodatkowych badań serologicznych. W ten sposób można wykryć swoiste przeciwciała. U niemowląt i noworodków są większe predyspozycje do zajęcia narządu wzroku, zatem niezwykle ważne jest ocenienie stanu oczu u okulistę.
Leczenie opryszczki u dzieci
Sposób leczenia opryszczki u dzieci uzależniony jest od wieku chorego. Niemowlęta i noworodki wymagają hospitalizacji. Na miejscu podawane są im środki przeciwwirusowe, które hamują jego namnażanie. U starszych dzieci leczenie jest łatwiejsze i szybsze. Jeżeli opryszczka ogranicza się wyłącznie do nieestetycznego wyglądu i lekkiej bolesności, można leczyć ją za pomocą miejscowo aplikowanych maści. Mają one na celu szybsze wysuszenie pęcherzyków i odkażenie miejsca ich występowania. Pęcherzyk pęka i goi się. Ważne jest, aby nie drapać tych zmian, ponieważ mogą rozprzestrzenić się na inne miejsce (nie tylko na twarzy). Przy opryszczce na wardze nie wolno korzystać z usług dentystycznych. U starszych dzieci z niedoborami odporności czasami stosuje się leki antywirusowe (np. acyklowir) mające formę maści, środka przyjmowanego wewnętrznie lub zastrzyku.
Zapobieganie zakażeniom wirusem opryszczki
Zapobieganie zakażeniu noworodka wirusem opryszczki warto uwzględnić już w ciąży. Jeśli przyszła matka była w przeszłości zarażona tym wirusem w okolicy narządów płciowych, powinna poinformować o tym lekarza prowadzącego. Jest to jedno ze wskazań do cesarskiego cięcia. Po porodzie konieczne jest natomiast zachowanie szczególnej ostrożności. Dorośli, którzy są nosicielami wirusa, mogą bowiem w łatwy sposób przekazać zakażenie, oblizując dziecku smoczek, który spadł na podłogę lub używając tych samych łyżeczek. Jeśli na wardze matki opiekującej się małym dzieckiem pojawi się opryszczka, należy zachować wyjątkową czujność. Koniecznie jest mycie rąk przed każdym kontaktem z dzieckiem oraz unikanie całowania. Zaleca się też używanie osobnych ręczników oraz pościeli.
Warto pamiętać, że nie da się całkowicie pozbyć wirusa z organizmu. Pozostaje on na całe życie w stanie utajenia. Może uaktywnić się w późnym wieku na skutek np. długotrwałego stresu, spadku odporności lub po operacjach.
Zobacz wideo: Opryszczka - jak się jej pozbyć?
Bibliografia
1. Anna Majewska, Ewa Krawczyk, Beata Cieśluk, Mirosław Łuczak, Okołoporodowe zakażenia noworodków wywołane przez wirus opryszczki pospolitej (HSV – Herpes Simplex Virus) – obraz kliniczny, rozpoznanie i postępowanie terapeutyczne, [w:] „Nowa Pediatria” 4/2005, s. 118–122.
