Cukrzyca to choroba cywilizacyjna określana też jako „cichy zabójca”. Wysokie wartości glikemii sieją w organizmie spustoszenie, mimo że objawy są często trudne do wychwycenia w początkowym stadium. Rozróżnienie cukrzycy typu 1 i cukrzycy typu 2 jest kluczowe, gdyż postępowanie terapeutyczne jest inne w zależności od rodzaju choroby. Objawy kliniczne hiperglikemii (zbyt wysokiego poziomu cukru we krwi) pojawiają się, gdy nadmiar glukozy wywołuje zaburzenia osmotyczne, a sama glukoza nie może zostać wykorzystana przez tkanki obwodowe. W wyniku tych nieprawidłowości organizm zaczyna spalać tłuszcze z wytworzeniem ciał ketonowych. Przy obu typach cukrzycy duże znaczenie ma jednak styl życia i odpowiednia dieta.
Cukrzyca typu 1 czy cukrzyca typu 2? Jakie objawy je różnią?
Same objawy i powikłania cukrzycy są podobne, gdyż wynikają z zaburzenia, jakim jest hiperglikemia. Kluczowe znaczenie ma jednak rozpoznanie, czy chory cierpi na cukrzycę typu 1, czy typu 2, ponieważ sposoby ich leczenia są różne. Cukrzyca typu 1 związana jest z bezwzględnym niedoborem insuliny. Dlatego terapia w tym przypadku opiera się przede wszystkim na insulinoterapii. W cukrzycy typu 2 problemem nie jest niedobór insuliny, lecz niemożność jej odpowiedniego wykorzystania w tkankach obwodowych. Zachodzi bowiem zjawisko tzw. insulinooporności tkanek. Glukoza nie może więc wniknąć do komórek i być wykorzystana w procesach metabolicznych. Stąd pierwszym krokiem w leczeniu są środki poprawiające wrażliwość tkanek obwodowych na insulinę. Dopiero z czasem dochodzi do niedoboru insuliny i konieczności jej włączenia do terapii.
Cukrzyca typu 1 jest najczęściej diagnozowana u młodych (dzieci i młodzieży), choć może być rozpoznana również u chorych w starszym wieku (określa się to wtedy mianem LADA). Charakterystyczne cechy osób z cukrzycą typu 1 to szczupła sylwetka, młody wiek, negatywny wywiad rodzinny w kierunku cukrzycy, nasilone objawy kliniczne hiperglikemii, postępująca utrata masy ciała, obecność ketonów w moczu i kwasica ketonowa przy rozpoznaniu. Ponadto w surowicy krwi można stwierdzić obecność autoprzeciwciał przeciwko dekarboksylazie kwasu glutaminowego i przeciwciała przeciwwyspowe.
Więcej o cukrzycy typu 1 dowiecie się z filmu:
W cukrzycy typu 2 profil pacjenta jest nieco odmienny. Są to zazwyczaj osoby starsze po 50. roku życia, otyłe lub z nadwagą, nieuprawiające jakiejkolwiek aktywności fizycznej i z dodatkowymi nieprawidłowościami, takimi jak nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego, uszkodzenia dna oka, uszkodzenie nerek. Osoby z cukrzycą typu 2 cierpią z powodu nawracających zakażeń układu moczowego i zakażeń skóry. Częściej obserwuje się u nich objawy będące powikłaniami cukrzycy (m.in. stopa cukrzycowa, neuralgie, dysfunkcje narządów, objawy skórne).
Zobaczcie także więcej o cukrzycy typu 2:
Objawy cukrzycy wynikające z hiperglikemii
Objawy cukrzycy to przede wszystkim symptomy związane z wysokim poziomem cukru we krwi. Objawy hiperglikemii to:
- wielomocz,
- nadmierne pragnienie,
- suchość w ustach,
- utrata masy ciała,
- senność,
- nawracające zakażenia,
- zaburzenia widzenia,
- bóle kończyn.
Objawy cukrzycy: mechanizm powstawania
Wielomocz towarzyszący cukrzycy wynika przede wszystkim z nadmiaru glukozy pojawiającego się w moczu. To substancja osmotycznie czynna, wobec czego dochodzi do ściągania wody z organizmu celem rozcieńczenia moczu, a w efekcie zwiększa się ilość wydalanego moczu przez nerki. Kiedy dochodzi do kwasicy ketonowej, organizm dąży do wydalenia nadmiaru ciał ketonowych, co z kolei również stanowi patomechanizm wielomoczu. Postępujące odwodnienie organizmu prowadzi do suchości w ustach i nadmiernego pragnienia. A ponieważ komórki obwodowe nie mogą wykorzystać glukozy jako źródła energii, chory stale odczuwa zmęczenie i senność. Niemożności wykorzystania glukozy przez tkanki obwodowe wiąże się także z koniecznością utylizacji tłuszczy, co powoduje spadek masy tłuszczowej. Nawracające infekcje i zakażenia wynikają z upośledzenia odporności organizmu. Tkanki obwodowe są słabiej ukrwione, dochodzi do zaburzeń unerwienia tkanek obwodowych, co sprawia, że rany trudniej się goją. Ponadto obecność glukozy w moczu przyczynia się do nawracających infekcji dróg moczowych. Zaburzenia ostrości widzenia również są jednym z objawów uszkodzenia wzroku przez nadmiar glukozy we krwi (glukoza działa toksycznie na wzrok). Uszkodzenia nerwów obwodowych stają się podstawą dla nawracających nocnych dolegliwości bólowych kończyn dolnych.
Objawy cukrzycy u kobiet w ciąży
Cukrzyca może zostać rozpoznana w ciąży, gdyż często dochodzi wtedy do zaburzeń metabolizmu węglowodanów. Z tego też względu każda ciężarna powinna mieć wykonane badanie poziomu glukozy we krwi na początku ciąży, a później (mniej więcej w połowie ciąży) test OGTT. Typowa cukrzyca ciążowa jest rozpoznawana między 24. a 28. tygodniem ciąży i mija wraz z porodem.
Bibliografia:
1. A. Szczeklik, Piotr Gajewski: Interna Szczeklika 2014. Kraków: Medycyna Praktyczna, 2014.
