Hormony wytwarzane przez tarczycę spełniają kilka podstawowych funkcji w okresie dzieciństwa, w tym utrzymanie normalnego poziomu wzrostu, rozwoju kości oraz regulowanie metabolizmu. Niedoczynność tarczycy u dzieci jest stanem, w którym jest ona nieaktywna i produkuje niedostateczną ilość hormonów.
Niedoczynność tarczycy – jakie są jej przyczyny?
Istnieją dwa typy niedoczynności tarczycy u niemowląt i dzieci:
- Niedoczynność wrodzona
Jest obecna w momencie narodzin. Charakteryzuje się niefunkcjonalną pracą tarczycy lub brakiem tarczycy. Większość niemowląt będzie musiała przyjmować hormon syntetyczny przez resztę swojego życia, chociaż około 30% z nich może mieć przejściową formę zburzenia i może wymagać leczenia tylko przez pierwsze trzy lata życia. Czynność tarczycy u tych dzieci zwykle powraca do normy i dlatego nie wymaga długotrwałego leczenia.
- Nabyta niedoczynność tarczycy
Rozwija się po urodzeniu, zwykle w późnym dzieciństwie lub w okresie dojrzewania. Najczęstszą przyczyną niedoczynności u dzieci i nastolatków jest choroba autoimmunologiczna zwana zapaleniem tarczycy Hashimoto, w której układ immunologiczny atakuje tarczycę, powodując stan zapalny i zakłócenie zdolności gruczołu do wytwarzania hormonu tarczycy. Niektóre dzieci są bardziej narażone na Hashimoto, w tym dzieci z wrodzonymi zaburzeniami, takimi jak zespół Downa czy dzieci z innymi chorobami autoimmunologicznymi, takimi jak cukrzyca typu 1. Podczas gdy niektóre objawy Hashimoto u starszych dzieci i nastolatków są podobne do tych u dorosłych, inne pojawiają się tylko u dzieci. Należą do nich między innymi: spowolnione tempo wzrostu, opóźnione dojrzewanie i opóźniony rozwój zębów. Innym znanym rozpoznaniem jest powiększenie tarczycy zwane wolem, które jest obecne u prawie 40% dzieci z autoimmunologicznym zapaleniem tarczycy.
Inne przyczyny niedoczynności tarczycy to:
- niedostateczna ilość jodu w diecie dziecka,
- niewłaściwe leczenie tarczycy u matki podczas ciąży,
- nieprawidłowe funkcjonowanie przysadki mózgowej.
Jakie objawy daje niedoczynność tarczycy u dzieci?
Objawy niedoczynności tarczycy u dzieci są inne niż u dorosłych. Każde dziecko może doświadczać innego rodzaju symptomów, a czasami mogą się one wcale nie pojawić. U noworodków objawy występują w ciągu pierwszych kilku tygodni lub miesięcy po urodzeniu.
Dlatego wszystkie niemowlęta powinny być badane pod kątem niskiego poziomu tarczycy.
Objawy niedoczynność tarczycy u noworodków i niemowląt mogą obejmować:
- chrypliwy płacz,
- problemy z oddychaniem,
- słaby apetyt,
-
przepuklina pępkową,
- zaparcia,
- osłabienie,
- powolny wzrost kości,
- słaby wzrost włosów i paznokci.
Objawy niedoczynność tarczycy u młodzieży to:
- powolny wzrost, czasami prowadzący do zauważalnych nieprawidłowo rozwiniętych krótkich kończyn (tzw. karłowatość),
- opóźnione pojawienie się zębów,
- opóźniony proces dojrzewania,
- obrzęk i opuchnięta twarz,
- powolna mowa,
- wypadanie włosów,
- sucha skóra.
Niedoczynność tarczycy u dzieci – leczenie
Podobnie jak w przypadku wrodzonej niedoczynności tarczycy, nabyta niedoczynność tarczycy jest leczona syntetycznym hormonem, zazwyczaj w postaci tabletki podawanej raz dziennie. Efekty uboczne wynikają zwykle z przedawkowania leku i mogą obejmować trudności z zasypianiem, bezsenność i bóle głowy. Leczenie syntetycznym hormonem jest uważane za bezpieczne i skuteczne. W przypadku właściwego stosowania leków i ścisłej obserwacji lekarskiej dzieci będą wiodły normalne, zdrowe życie. We wszystkich typach niedoczynności tarczycy niezbędne jest wczesne leczenie i regularne kontrole u endokrynologa pediatrycznego w celu zapewnienia prawidłowego wzrostu i rozwoju organizmu. Nieleczona niedoczynność tarczycy u dzieci może prowadzić do opóźnionego rozwoju fizycznego i seksualnego, niedokrwistości czy niewydolności serca. Celem leczenia jest przywrócenie tarczycy do prawidłowego funkcjonowania poprzez ustawienie odpowiednich poziomów hormonów tarczycy.
Niedoczynność tarczycy u dziecka – zalecana dieta
Dieta dla dziecka z niedoczynnością tarczycy powinna zawierać przede wszystkim zwiększoną dawkę jodu – mikroelementu, bez którego narząd nie może wyprodukować odpowiedniej ilości hormonów potrzebnych do prawidłowego rozwoju organizmu. Pokarmy bogate w jod to głównie: sól kuchenna jodowana, ryby morskie (dorsz, łosoś, makrela wędzona), mięso, nabiał czy szpinak. Ponadto w diecie ważne są również: cynk, selen i witamina C. Cynk jest obecny m.in. w rybach, ziarnach zbóż czy nasionach, a selen w orzechach brazylijskich, włoskich, słoneczniku czy sezamie. Witaminę C można odnaleźć w owocach cytrusowych i warzywach (wyłączyć należy surową kapustę, brokuły, kalafior, brukselkę, rzodkiew, orzeszki ziemne, gorczycę oraz soję). W diecie dziecka ważne jest również ograniczenie węglowodanów.
