Nerw promieniowy jest nerwem splotu ramiennego, który unerwia mięśnie przedramienia i ramienia oraz część grzbietową dłoni i część przyśrodkową II palca. Przechodzi przez bruzdę kości ramiennej, której uszkodzenie powoduje porażenie nerwu promieniowego. Do urazu najczęściej dochodzi w wyniku złamań, a charakterystycznym objawem jest tzw. ręka opadająca. Uszkodzenia nerwu promieniowego zwykle są efektem uprawiania sportów ekstremalnych lub wypadków komunikacyjnych, w trakcie których dochodzi do ostrych urazów kości ramienia.
Nerw promieniowy – anatomia
Nerw promieniowy to największa gałąź splotu ramiennego, odchodząca od pęczka tylnego. Wychodzi z jamy pachowej i przechodzi przez ramię wraz z tętnicą głęboką ramienia. Następnie przenika między przyśrodkową a długą głową mięśnia trójgłowego ramienia i kieruje się na tylną część ramienia. Przebiega w dół przez bruzdę nerwu promieniowego, po czym przechodzi na część boczną ramienia i przebijając przegrodę mięśniową boczną, wydostaje się na przednią część ramienia. Dochodzi do główki kości ramiennej i tam rozdziela się na gałąź głęboką i powierzchowną.
Gałąź powierzchowna przebiega wzdłuż mięśnia ramienno-promieniowego. W dolnej części przedramienia oddala się od tętnicy promieniowej, po czym przechodzi na tylną część przedramienia i zespala z nerwem skórnym bocznym przedramienia.
Gałąź głęboka biegnie ku dołowi przez dół łokciowy, po czym owija szyjkę kości promieniowej, przebiega mięsień odwracacz i wychodzi na tylną część przedramienia. Tam dzieli się na kilka gałęzi.
Nerw promieniowy unerwia ruchowo boczną i tylną grupę mięśni przedramienia oraz tylną grupę mięśni ramienia. Czuciowo unerwia skórę przedramienia, tylnej powierzchni ramienia, ręki oraz części palców od strony bocznej.
Do gałęzi nerwu promieniowego zalicza się:
- gałęzie naczyniowe;
- gałąź do stawu ramiennego;
- nerw skórny tylny ramienia;
- nerw skórny tylny przedramienia;
- gałęzie do tylnej grupy mięśni ramienia;
- gałąź głęboką;
- gałąź powierzchowną;
- gałęzie do stawu łokciowego.
Uszkodzenie nerwu promieniowego
Do uszkodzenia nerwu promieniowego dochodzi w wyniku:
-
krwiaka – powoduje ból i zaburza przewodnictwo nerwowe;
- obrzęku – nadmierne gromadzenie płynów tkankowych powoduje ucisk na nerw, co utrudnia przewodnictwo nerwowe;
- przemieszczenia lub deformacji kości – powoduje uszkodzenie nerwu;
- podrażnienia mięśni lub więzadeł – może zaburzać przewodnictwo nerwowe.
Jak działa i z czego składa się układ nerwowy? Sprawdź swoją wiedzę!
Uszkodzony nerw promieniowy: jakie są objawy?
Objawy uszkodzenia nerwu promieniowego zależą od tego, w jakim miejscu doszło do urazu. Zespoły chorobowe związane z uszkodzeniem tego nerwu dzieli się na trzy grupy:
-
uszkodzenie nerwu promieniowego na wysokości dołu pachowego – bardzo często jest efektem uciskania szczudeł na nerw lub zwichnięcia stawu barkowego. Objawy związane są z utratą unerwienia we wszystkich mięśniach zaopatrywanych przez ten nerw. Przy niedowładzie upośledzeniu ulega prostowanie przedramienia, ręki i palców, a przy zupełnym porażeniu prostowanie jest niemożliwe. Osłabieniu ulegają zginanie przedramienia oraz ruchy odwodzenia palca. Zniesione lub osłabione jest odwracanie wyprostowanego przedramienia. Ręka określana jest jako „opadająca”. Charakterystycznymi objawami są osłabiony uścisk dłoni po stronie uszkodzenia oraz brak ruchu prostowania palców w podstawowych stawach;
-
uszkodzenie nerwu promieniowego na wysokości ramienia – przyczyną jest najczęściej złamanie kości ramieniowej. Do porażenia może dojść później niż do złamania, ponieważ gojąca się kość ramieniowa wtórnie doprowadza do ucisku na nerw promieniowy. Porażenie na tej wysokości może być także efektem snu w upojeniu alkoholowym, dlatego nazywane jest porażeniem sobotniej nocy. Dochodzi do niego, gdy podczas snu tylna część ramienia jest oparta na twardym podłożu. Zaburzenia czucia są nietrwałe i obejmują niedowład ręki;
-
uszkodzenie nerwu promieniowego na wysokości przedramienia – zwykle jest efektem złamań lub zwichnięć kości promieniowej. Do objawów zalicza się zniesienie odwodzenia kciuka oraz prostowania palców. Zaburzenia czucia nie są objawem stałym, a obszar niewłaściwego odczuwania może dotyczyć mniejszych lub większych obszarów skóry.
Nerw promieniowy – leczenie uszkodzeń
Do diagnozy uszkodzeń nerwu promieniowego niezbędne jest przeprowadzenie:
- dokładnego wywiadu lekarskiego;
- badania neurologicznego;
- badania elektromiograficznego.
Przy podejrzeniu procesów powodujących ucisk na nerw promieniowy, konieczne jest wykonanie rezonansu magnetycznego.
Leczenie uszkodzeń nerwu promieniowego bazuje na stosowaniu specjalnej szyny, która utrzymuje staw nadgarstkowy i palce w ułożeniu wyprostnym. Niezbędna jest również rehabilitacja. Dobre efekty przynosi stosowanie inhibitorów esterazy cholinowej, które pobudzają przewodzenie nerwowe w obrębie uszkodzonego nerwu i usprawniają procesy naprawcze.
