Rekonstrukcja więzadła ACL to zabieg operacyjny, najczęściej wykonywany metodą artroskopową. Dzięki niej nie trzeba operować na otwartym kolanie, a umieszczona w niewielkim otworze kamera umożliwia precyzyjne przeprowadzenie zabiegu.
Rekonstrukcja ACL – co to jest i kiedy się ją wykonuje?
Więzadło krzyżowe przednie to część kolana, która bardzo często ulega urazom. Najczęściej dochodzi do nich w wyniku uszkodzenia rotacyjnego lub przeprostnego. Pierwsza sytuacja zdarza się np. podczas jazdy na nartach (lekkie zgięcie stawu kolanowego połączone z nagłym skrętem tułowia), z kolei druga podczas wykonywania wślizgu w trakcie gry w piłkę (uderzenie w piszczel przy wyprostowanym kolanie). U osoby, u której doszło do urazu, występują objawy, takie jak: ostry, zanikający ból, niestabilność kolana (tzw. „uciekanie kolana”), obrzęk oraz krew w płynie stawowym.
Gdy dochodzi do całkowitego zerwania więzadła krzyżowego przedniego, samoistna regeneracja nie jest możliwa. Dlatego też konieczna jest interwencja medyczna i rekonstrukcja ACL. Aby ją przeprowadzić, musi występować niestabilność kolana i być stwierdzone przerwanie ciągłości więzadła. Wskazaniem do zabiegu operacyjnego rekonstrukcji ACL jest także młody wiek i duża aktywność fizyczna. Warto podkreślić, że nie we wszystkich przypadkach możliwe jest takie działanie i wtedy należy podjąć leczenie zachowawcze, które polega przede wszystkim na wzmocnieniu siły mięśni. Poprawia ono koordynację nerwowo-mięśniową, a także czucie głębokie.
Na czym polega rekonstrukcja więzadła ACL?
Rekonstrukcja ACL to zabieg służący odtworzeniu więzadła krzyżowego przedniego. Po urazie wykazuje ono wiele niekomfortowych objawów, które uniemożliwiają wykonywanie codziennych czynności, a także wykluczają osoby uprawiające sport z dotychczasowych aktywności fizycznych. Rekonstrukcja ACL umożliwia przywrócenie stabilności w kolanie, a także pozwala odzyskać pełen zakres ruchu. Aby odtworzyć więzadło, należy wcześniej wykonać przeszczep i pobrać np. ścięgno mięśnia półścięgnistego lub smukłego, ścięgno czworogłowego uda, więzadła rzepki lub skorzystać z materiałów sztucznych. Następnie przy pomocy śrub i kotwic mocowane jest ono w kanałach kości piszczelowej.
Artroskopowa rekonstrukcja więzadła ACL
Rekonstrukcję więzadła ACL wykonuje się obecnie podczas zabiegów metodą artroskopową. Jest to sposób, który nie wymaga interwencji na otwartym kolanie, a polega jedynie na działaniu poprzez niewielkie otwory, do których wprowadza się sztywny element z kamerą obrazującą sytuację w stawie, a także urządzenie robocze, które umożliwia wykonanie operacji. Dzięki kamerze wykorzystywanej w tej metodzie można dokładnie zbadać struktury jamy stawowej i precyzyjnie wykonać zabieg. W niektórych przypadkach po wykonaniu artroskopowej rekonstrukcji ACL potrzebna jest także rewizyjna rekonstrukcja ACL, jeśli uraz uległ odnowieniu. Nie jest to jednak częsty przypadek.
Rekonstrukcja ACL i co dalej? Rehabilitacja
Po rekonstrukcji ACL konieczna jest rehabilitacja. Zazwyczaj rozpoczyna się ona już po operacji i podzielona jest na kilka etapów. Dopasowana jest do typu urazu, dlatego może mieć różny przebieg, długość, a także różnić się metodami fizjoterapeutycznymi. Rehabilitacja pooperacyjna jest dostosowana do możliwości danej osoby i trwa zazwyczaj maksymalnie 2 tygodnie, tj. do zdjęcia szwów. Polega głównie na likwidacji obrzęku, a także ćwiczeniach izometrycznych, biernych i samowspomaganych. W kolejnym etapie rehabilitacji stosowane są także ćwiczenia mięśni pośladkowych, grupy kulszowo-goleniowej oraz ćwiczenia propriocepcji i zwiększanie zakresu ruchu np. do 90°. Podczas rehabilitacji stopniowo zwiększa się poziom trudności i dodaje różnego rodzaju ćwiczenia. Na późniejszych etapach można korzystać także z narzędzi takich jak: rowerek stacjonarny bądź stepper.
Rekonstrukcja ACL – kiedy będzie możliwy powrót do sportu?
Rekonstrukcja ACL to zabieg, który wymaga długiej rehabilitacji przywracającej wcześniejszą sprawność. Więzadło po przeszczepie przebudowuje się i zachodzące zmiany mogą trwać nawet 3 lata. Warto podkreślić, że pierwsze 6–12 tygodni to czas silnej odbudowy, dlatego wtedy nie można niczym obciążać kolana. Podczas rehabilitacji ćwiczy się na rowerku stacjonarnym (zgięcie min. 120° ) ok. 4 tygodnie po operacji, natomiast jazda na rowerze w terenie jest możliwa dopiero po ok. 3 miesiącach. W tym okresie można również wrócić do pływania. Kolejne aktywności, takie jak bieganie, włączane są ok. 4 miesiące po operacji. Inne dyscypliny są zależne od wyników rehabilitacji. Warto podkreślić, że podany czas powrotu do sportu po rekonstrukcji ACL dopasowywany jest do osoby indywidualnie, dlatego każdą tego typu decyzję należy uzgodnić ze specjalistą.
