Wśród metod męskiej antykoncepcji w Polsce stosowane są w zasadzie trzy opcje – prezerwatywa, wazektomia oraz wstrzemięźliwość, przy czym ostatnie dwie raczej rzadko. Podczas gdy kobiety od dłuższego czasu mogą wybierać z wielu różnych metod antykoncepcji, mężczyźni nadal mają bardzo ograniczone możliwości.
Metody antykoncepcji hormonalnej dla mężczyzn
Trwają badania nad opracowaniem form antykoncepcji hormonalnej dla mężczyzn. Prawdopodobnie w niedługim czasie panowie będą mogli korzystać z żeli, zastrzyków, tabletek i plastrów antykoncepcyjnych.
- Tabletki i plastry antykoncepcyjne – w skład męskiej antykoncepcji hormonalnej wchodzi testosteron i progestagen. Metoda nie obniża libido. Możliwości płodzenia wracają po 4 miesiącach od odstawienia środków. Nie są jeszcze dostępne, gdyż zdaniem niektórych specjalistów w bardzo dużym stopniu ingerują w gospodarkę hormonalną.
- Zastrzyk antykoncepcyjny – w 2016 roku w ramach międzynarodowego projektu finansowanego przez UNICEF, Światową Organizację Zdrowia, Fundację Billa i Melindy Gates prowadzono próby kliniczne nad tą formą antykoncepcji. Wzięło w niej udział 320 mężczyzn w wieku 18–38 lat, którym co 8 tygodni podawano dwa zastrzyki z pochodnej testosteronu i progestagenu.
Skuteczność metody oszacowano na 96%. Zastrzyk zaburza proces spermatogenezy, a z nasienia zanikają plemniki. To metoda całkowicie odwracalna. Mimo wysokiej skuteczności, eksperyment przerwano, gdyż u uczestników badania pojawiły się szkodliwe skutki uboczne: wahania nastroju, bóle mięśni, trądzik, wzrost gruczołu krokowego i zaburzenia libido. - Żel antykoncepcyjny – obecnie trwają badania kliniczne hydrożelu, prowadzone na zwierzętach. Naukowcy donoszą, iż środek po wstrzyknięciu do nasieniowodów uniemożliwia poruszanie się plemników w kierunku jąder. Przyczynia się do tego powstały z polimeru korek. Vasalgel chroniłby przed zwrotnym wzrostem ciśnienia w nasieniowodach i najądrzu, zapewniałby zdolność do ejakulacji i pełną sprawność seksualną. Przywrócenie przepływu plemników wymagałoby zaaplikowania zastrzyku, który by rozpuścił i wypłukał polimer. Niedługo mają się rozpocząć badania z udziałem ludzi, a twórcy Vasalgelu zapowiadają, że środek trafi prawdopodobnie na rynek w 2018 roku.
Dostępne w Polsce metody antykoncepcji dla mężczyzn
Mężczyźni w Polsce mają bardzo ograniczone możliwości wyboru form antykoncepcji. Najczęściej stosowaną metodą zapobiegania zapłodnieniu jest jak dotąd prezerwatywa. Niewielu panów decyduje się na zabieg wazektomii. Pozostałe alternatywy to stosunek przerywany lub wstrzemięźliwość.
- Wazektomia – pospolicie określana jako sterylizacja mężczyzny. Jest to zabieg, podczas którego dochodzi do przecięcia lub podwiązania nasieniowodów. W konsekwencji wydobywająca się podczas wytrysku sperma nie zawiera plemników. Istnieją dwa rodzaje wazektomii. Pierwsza to metoda bez skalpela, określana skrótem WBS (bez zakładania szwów) druga to tzw. total vasectomy, w której po wycięciu kilku milimetrów nasieniowodu zasklepia się ujścia, zakładając nierozpuszczalne szwy. Skuteczność metody według wskaźnika Pearla wynosi 0,1. Ne chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. W sporadycznych przypadkach w wyniku wazektomii pojawić się mogą powikłania zdrowotne, jak miażdżyca, zapalenie najądrza i jądra, stwardnienie rozsiane. Kosztowne odwrócenie zabiegu (rewazektomia) nie zawsze kończy się pomyślnie i może powodować bezpłodność.
- Prezerwatywa – zbudowana z lateksu, często wyposażona w środek plemnikobójczy elastyczna osłona, którą zakłada się na penisa. Uniemożliwia wprowadzenie nasienia do dróg rodnych kobiety. Jako nieliczna metoda antykoncepcyjna chroni przed chorobami przenoszonymi drogą płciową. Jest powszechnie dostępna, a jej nabycie nie wymaga recepty. Ponadto prezerwatywy są jednym z najtańszych środków antykoncepcyjnych. Skuteczność metody według wskaźnika Pearla wynosi 3. Niestety często zdarza się pęknięcie czy zsunięcie się prezerwatyw podczas stosunku. Jest to przeważnie skutek wyboru nieodpowiedniego rozmiaru. Ponadto jej założenie wymaga przerwania stosunku i zmniejsza komfort podczas zbliżenia. Prezerwatywa może wywołać reakcje alergiczne u osób uczulonych na lateks.
- Wstrzemięźliwość seksualna – najbardziej naturalna, lecz wymagająca ogromnego zaangażowania metoda antykoncepcyjna to po prostu powstrzymanie się od stosunków seksualnych, a zwłaszcza podczas dni płodnych kobiety. Metoda oparta jest na prawidłowym analizowaniu objawów fizjologicznych towarzyszących kobiecie na poszczególnych etapach cyklu (czyli śluzu, temperatury, dolegliwości bólowych).
- Stosunek przerywany – polega na wyciągnięciu penisa z dróg rodnych kobiety przed wytryskiem. Wydobywający się wcześniej z prącia preejakulat może zawierać śladowe ilości plemników zdolnych do zapłodnienia. Metoda ta wiąże się z ciągłą kontrolą momentu wytrysku. Skuteczność metody według wskaźnika Pearla wynosi 15–28.
