Metoda Butlera – koncepcja, diagnostyka i terapia

W zależności od rodzaju schorzenia i wyników badań diagnostycznych prowadzona może być: neuromobilizacja nerwu pośrodkowego, promieniowego oraz łokciowego w obrębie kończyny górnej, z kolei w przypadku kończyny dolnej wyróżnia się neuromobilizację nerwu kulszowego, udowego i strzałkowego.

Co to jest neuromobilizacja?

Neuromobilizacja to rodzaj metody leczenia ruchem, w przebiegu której oddziałuje się bezpośrednio na struktury układu nerwowego pacjenta. Neuromobilizacja nerwu promieniowego i neuromobilizacja kręgosłupa ma na celu usprawnienie elastyczności lokalnych tkanek nerwowych, przez co wpływa się na normalizację przewodnictwa nerwowego oraz usprawnienie funkcji autoregeneracyjnych uszkodzonych tkanek. Istotą neuromobilizacji jest napinanie i uruchamianie nerwów poprzez odpowiednie kombinacje ułożeniowe kończyn i centralnego układu ruchu oraz ich trakcji na kształt testów napięciowych i funkcjonalnych. Mobilizowane i rozciągane struktury układu nerwowego w przebiegu neuromobilizacji to: nerwy obwodowe, rdzeń kręgowy, korzenie nerwowe, nerwy rdzeniowe, opony rdzeniowe, sploty nerwowe, tkanka łączna okołonerwowa.

Neuromobilizacja metodą Butlera

Neuromobilizacja metodą Butlera to jeden z bardziej znanych sposobów na poprawę funkcjonowania układu nerwowego, w szczególności obwodowego. Metoda Butlera obejmuje diagnostykę zaburzeń oraz terapię przesuwania względem siebie tkanki nerwowej w odniesieniu do tkanek okołonerwowych. Neuromobilizacja przywraca plastyczność, zwiększa możliwości rozciągania i napinania nerwów oraz odtwarza prawidłową fizjologię komórek nerwowych, co ostatecznie redukuje dolegliwości bólowe. Terapia ma właściwości rozluźniające i pobudzające – nerwy są bardziej ukrwione i dotlenione, a obrzęki i inne objawy mniejsze.

Budowę i funkcje układu nerwowego przybliży Wam film: 

Przyczyny zaburzeń neuromechaniki organizmu

Metoda Butlera zakłada, że zaburzenia mechaniki układu nerwowego są wynikiem niemal każdej dysfunkcji narządu ruchu, którym towarzyszą m.in. przeczulica powierzchniowa, dolegliwości bólowe o różnym nasileniu i charakterze oraz zmiany neurowegetatywne. Dominującymi przyczynami zaburzeń układu nerwowego są: długotrwałe nieprawidłowe pozycje wywołujące ucisk tkanek nerwowych np. w trakcie snu, zaburzenia kostnienia i deformacje kości, zwłóknienia tkanki łącznej, podrażnienia struktur okołostawowych, przeciążenia kompensacyjne, obrzęki i krwiaki.

Neuromobilizacja nerwów kończyn górnych i dolnych

Neuromobilizacja rozpoczyna się od diagnostyki, w przebiegu której stosuje się testy oceniające:

• czucie dotyku i bólu oraz propriocepcję, czyli czucie głębokie,
• siłę tzw. mięśni wskaźnikowych, odruchy mięśniowe i tzw. testy napięciowe.

Dodatnie wyniki badań świadczą o zaburzeniach elastyczności i drożności nerwowej, co stanowi przesłankę do wykorzystania tej metody.

Neuromobilizacja w chorobach układu nerwowego powinna być uzupełnieniem kompleksowego leczenia, a nie jego podstawą. Neuromobilizacja kręgosłupa czy nerwów obwodowych w ostrej fazie choroby może być bolesna dla pacjenta. Metoda Butlera wykorzystuje specyficzne ułożenie kończyn dla opracowania danego nerwu w leżeniu tyłem lub przodem:

• neuromobilizacja nerwu promieniowego – depresja i odwiedzenie barku do 90 stopni, rotacja wewnętrzna ramienia, wyprost w stawie łokciowym, pronacja przedramienia, zginanie odłokciowe nadgarstka;
• neuromobilizacja nerwu pośrodkowego – depresja barku, odwiedzenie barku j.w., rotacja zewnętrzna ramienia, wyprost w stawie łokciowym, supinacja przedramienia, nadgarstek i palce proste; zginanie grzbietowe nadgarstka, palców i ramienia;
• neuromobilizacja nerwu łokciowego – depresja i odwiedzenie barku, rotacja zewnętrzna ramienia, zgięcie łokcia, supinacja przedramienia; zginanie grzbietowe nadgarstka, przywiedzenie dopromieniowe z wyprostem palców;
• neuromobilizacja nerwu kulszowego i piszczelowego – zgięcie stawu biodrowego w rotacji wewnętrznej i przywiedzeniem, kolano w wyproście; prostowanie stopy i pronacji i odwiedzeniu;
• neuromobilizacja nerwu kulszowego i strzałkowego – pozycja j.w. z pracą stawu skokowego w zgięciu, supinacji i przywiedzeniu;
• neuromobilizacja nerwu udowego – staw biodrowy w wyproście i rotacji zewnętrznej; zginanie stawu kolanowego.

Przebieg terapii Butlera

W zależności od zaawansowania choroby prowadzi się:

• ostrą neuromobilizację bierną dalszego odcinka w tempie 2–4 ruchów na sekundę. W miarę postępów terapii wydłuża się czas zabiegów od 20 do 30 s.;
• w okresie przewlekłym prowadzi się 10–60 ruchów z kilkunastosekundowym przytrzymaniem w pozycji maksymalnej.

Dla utrwalenia efektów metody Butlera zaleca się automobilizację w domu i przestrzeganie zaleceń dotyczących działań profilaktycznych.

Bibliografia:

1. Zembaty A., Kinezyterapia, Wydawnictwo Kasper, Kraków 2003.