Płytki krwi odgrywają bardzo ważną rolę w organizmie człowieka. To one odpowiadają za właściwy przebieg procesu krzepnięcia krwi. Jeżeli ich liczba jest zbyt niska, może się to wiązać z poważnymi zaburzeniami, które czasami prowadzą nawet do wykrwawienia i śmierci.
Małopłytkowość krwi
Trombocyty to morfotyczne składniki krwi pozbawione jądra komórkowego. Są mniejsze od innych składników krwi i nie mogą się poruszać. Pomimo tego są niezwykle ważne dla organizmu. Stymulują wzrost fibroblastów oraz mięśni gładkich i naczyń. Poza tym to właśnie one decydują o przebiegu procesu krzepnięcia krwi. Po przerwaniu ciągłości tkanek zlepiają się ze sobą i tworzą powłokę, zasklepiającą ranę. Następnie doklejają się do nich inne składniki krwi, tworząc skrzep. Do małopłytkowości dochodzi w momencie spadku liczby trombocytów poniżej normy. Przyjmuje się, że wynosi ona 150–300·109/l (150–300 tys./mm3).
Jakie są składniki krwi? Odpowiedź znajdziecie na filmie:
Przyczyny małopłytkowości
Trombocyty powstają w szpiku kostnym, więc w większości przypadków ich zmniejszona liczba świadczy o zaburzeniach jego pracy. Może do nich prowadzić terapia niektórych chorób onkologicznych, nowotwory szpiku kostnego i krwi (np. białaczka, szpiczak oraz chłoniak uderzający w układ immunologiczny). Małopłytkowość często obserwuje się w zespole nabytego niedoboru odporności (AIDS), infekcjach wirusowych, zakażeniach niektórymi bakteriami. Zaburzenie może również być związane z niewłaściwą dietą, ubogą w kwas foliowy i witaminę B12. Częstą przyczyną małopłytkowości są również zaburzenia pracy śledziony – to ona odpowiada za usuwanie niepotrzebnych składników krwi. Schorzenie wiąże się także z zaburzeniami krzepnięcia krwi, może je wywoływać szczepienie przeciw żółtaczce, zespół hemolityczno-mocznicowy, choroby autoimmunologiczne (np. choroba Werlhofa), a nawet stosowanie niektórych leków – w tym heparyny, chinidyny, sulfonamidy, niesteroidowych leków przeciwzapalnych i soli złota.
Zobacz także: Hemofilia – przyczyny, objawy, jakie leczenie zastosować, dziedziczenie
Objawy małopłytkowości
Do przeprowadzenia podstawowego badania krwi powinno skłonić występowanie charakterystycznych objawów małopłytkowości. Należą do nich wybroczyny na powierzchni skóry, zasinienia, pojawiające się nawet w przypadku niezbyt mocnego uciśnięcia tkanek, częste krwawienia z nosa oraz przedłużające się krwawienia, które trudno zatamować. Czasami obserwuje się również krwiomocz, krew w kale i intensywne miesiączki.
Małopłytkowość samoistna
Jedną z chorób, której objawem jest mała liczba trombocytów, jest pierwotna małopłytkowość immunologiczna (choroba Werlhofa). Wiąże się ona z szybkim niszczeniem płytek krwi przez przeciwciała. Do objawów tego schorzenia zalicza się częste krwawienia z nosa i dziąseł, charakterystyczne wybroczyny na skórze i podatność na powstawanie siniaków, u kobiet długie, obfite miesiączki. Chorzy mają problemy z tamowaniem krwawienia. Występuje również dodatni objaw Rumpla-Leedego – po kilku minutach od nałożenia opaski na skórze powstają wybroczyny. W badaniu laboratoryjnym liczba trombocytów spada poniżej 100 000/μl, jednak może obniżać się do bardzo niskich wartości. Płytki odznaczają się krótką żywotnością i są zbyt duże.
Zobaczcie, jak powinny wyglądać prawidłowe wyniki morfologii krwi:
Małopłytkowość w ciąży
Obniżona liczba płytek krwi wśród kobiet ciężarnych nie zawsze jest powodem do niepokoju. Najczęściej jest związana z przeniesieniem trombocytów do krążenia łożyskowego. Małopłytkowość w ciąży zawsze należy jednak uważnie obserwować. Jeżeli poziom płytek krwi gwałtownie spada, może doprowadzić to do niebezpiecznych powikłań w trakcie porodu. W takim przypadku kobiecie podaje się preparat uzupełniający płytki krwi. Lekarze różnie definiują ich niebezpiecznie niski poziom, decyzje dotyczące leczenia podejmowane są indywidualnie.
Leczenie małopłytkowości
Leczenie małopłytkowości jest zależne od przyczyny, która ją wywołała. W wielu przypadkach poziom płytek krwi reguluje się samoistnie. Jeżeli problemy spowodował określony środek lub preparat, należy go odstawić po konsultacji z lekarzem. Konieczne jest również podjęcie leczenia infekcji i zakażeń, które odpowiadają za małopłytkowość. W ciężkich stanach, w których doszło do niebezpiecznych krwawień wewnętrznych, należy podać koncentraty płytkowe lub kortykosteroidy. U niektórych chorych może okazać się konieczny przeszczep komórek krwiotwórczych. W terapii wykorzystuje się również leki z grupy glikokortykosteroidów. W niektórych przypadkach stosuje się transfuzję krwi. Ważnym elementem terapii jest ustalenie odpowiedniego jadłospisu. Dieta na małopłytkowość opiera się na produktach pochodzenia zwierzęcego. Niezwykle ważną substancją jest przede wszystkim witamina B12. Jej najlepszym źródłem są podroby oraz ryby. Oprócz tego występuje ona również w mleku, nabiale, wędlinach i serach. Dietę należy uzupełnić także o kwas foliowy – aby dostarczyć organizmowi jego właściwą ilość, należy spożywać warzywa zielonoliściaste: kalafior, szpinak, brokuły czy kapustę.
Zobaczcie, kto może zostać krwiodawcą:
