Polub nas na Facebooku
Czytasz: Makrolidy – mechanizm działania, skutki uboczne
menu
Polub nas na Facebooku

Makrolidy – mechanizm działania, skutki uboczne

suplementy

Fot.: robsphoto / stock.adobe.com

Makrolidy to antybiotyki nietoksyczne. Mogą wywołać niewiele skutków ubocznych, w tym nudności, wymioty czy biegunkę. Antybiotyki z grupy makrolidów mają szerokie zastosowanie w leczeniu np. zapaleń górnych i dolnych dróg oddechowych czy chorób wenerycznych.

Makrolidy swoją nazwę biorą od słów makro (duży) oraz oligo (lakton), co oznacza, że są to duże cząsteczki o laktonowym rdzeniu. Wytwarzają je grzyby z rodzaju Streptomyces, a także niektóre bakterie. Antybiotyki makrolidowe łączą się z rybosomami bakterii, co powoduje zaburzenie procesu ich biosyntezy. Do najczęściej stosowanych w praktyce klinicznej makrolidów zalicza się azytromycynę, erytromycynę i klarytromycynę.

Działanie makrolidów

Makrolidy są antybiotykami o zakresie działania zbliżonym do penicyliny naturalnej, choć rozszerzonym m.in. o bakterie Chlamydia, Campylobacter, Bordetella pertussis i Mycoplasma pneumoniae. Wchodzą w interakcje z wieloma lekami, ponieważ wpływają w wątrobie na aktywność cytochromu P 450. Jest to enzym monooksygenaz występujący w wielu tkankach, przede wszystkim w wątrobie. Szczególnie niebezpieczne mogą okazać się interakcje antybiotyków makrolidowych z lekami przeciwhistaminowymi i przeciwkrzepliwymi.

Makrolidy – klasyfikacja

Antybiotyki makrolidowe dzieli się w zależności od ilości atomów węgla w pierścieniu. Jednym z podstawowych preparatów jest erytromycyna – antybiotyk bardzo wrażliwy na działanie kwasu solnego w żołądku. Kapsułki lub tabletki zawierające tę substancję muszą być specjalnie opracowane, by rozpuściły się dopiero w dwunastnicy. Erytromycyna łatwo przenika do tkanek; szczególnie duże stężenie osiąga w tkance płucnej. Gromadzi się także w żółci, z którą jest wydalana, dlatego choroby nerek nie są przeciwwskazaniem do jej stosowania.

Erytromycyna jest antybiotykiem z wyboru w leczeniu zapalenia płuc wywołanego przez bakterie Mycoplasma pneumoniae lub Chlamydia trachomatis. Jest również stosowana jako pierwsza w leczeniu zakażenia Legionella pneumophila. Często zalecana jest w zakażeniach górnych dróg oddechowych, jeśli inne antybiotyki nie mogą być podane lub ciężko określić drobnoustrój wywołujący infekcję. Wykorzystywana jest również w przypadku Corynebacterium diphteriae i chlamydiozy. Niestety niektóre bakterie wykazują oporność na działanie erytromycyny.

Antybiotyki makrolidowe nowej generacji mają podobny zakres działania do erytromycyny, jednak trochę słabiej zwalczają bakterie Gram-dodatnie. Jednym z nich jest azytromycyna, która wchłania się z przewodu pokarmowego. Obecność pokarmu zmniejsza jej biodostępność nawet o 40%. Tylko kilka procent leku wydalane jest przez nerki, a większość wraz z żółcią. Azytromycyna osiąga bardzo duże stężenie w tkankach, co pozwala na skrócenie czasu terapii nawet do 3 dni. Jest bezpieczna dla dzieci, w związku z czym stosuje się ją w tej grupie wiekowej do leczenia:

  • zapalenia gardła i migdałków (lek z wyboru w leczeniu anginy paciorkowcowej),
  • zakażeń bakteryjnych dolnych dróg oddechowych,
  • zakażeń bakteryjnych skóry i tkanek miękkich.

U dorosłych wskazania do stosowania azytromycyny są następujące:

  • zakażenia przenoszone drogą płciową (wystarczy jedna dawka), w tym kiła, rzeżączka czy zapalenia miednicy mniejszej o różnej etiologii,
  • zakażenia górnych dróg oddechowych, jak zapalenia zatok przynosowych, angina paciorkowcowa,
  • zakażenia dolnych dróg oddechowych, w tym Chlamydia pneumoniae i pozaszpitalne zapalenia płuc,
  • zakażenia tkanek miękkich i skóry,
  • profilaktyka zakażeń oportunistycznych u chorych na AIDS,
  • biegunki bakteryjne, w tym dur brzuszny, Campylobacter jejuni, Shigella, jaglica,
  • zakażenie Helicobacter pylori,
  • nosicielstwo Neisseria meningitidis,
  • babeszjoza,
  • profilaktyka zapalenia wsierdzia.

Innym lekiem z grupy makrolidów nowej generacji jest klarytromycyna. Pokarm nie ma wpływu na jej wchłanianie. Jest chętnie stosowana w przypadku infekcji bakteryjnych zatok przynosowych i gardła, a także zakażeń wywołanych przez Helicobacter pylorii.

Działania niepożądane makrolidów

Erytromycyna jako jeden z antybiotyków makrolidowych jest uważana za lek bezpieczny, choć zdarzają się działania niepożądane i skutki uboczne:

  • nudności,
  • wymioty,
  • biegunka,
  • alergia.

Opisywano też przejściową utratę słuchu u chorych z zaburzeniami pracy nerek i leczonych dużymi dawkami dożylnymi. Objaw ten ustępował jednak natychmiast po zaprzestaniu stosowania antybiotyku. Klarytromycyna również nie jest toksycznym antybiotykiem. Podobnie jak erytromycyna może wywoływać dolegliwości w postaci nudności, wymiotów czy bólu brzucha.

Zobacz film: Jak odbudować florę bakteryjną po zażywaniu antybiotyku? Źródło: 36,6.



Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
63
5
Polecamy
Klarytromycyna i jej działanie.
Jakie daje skutki uboczne?
Klarytromycyna i jej działanie. Jakie daje skutki uboczne? TVN zdrowie
Pelargonia afrykańska – jak działa syrop i krople?
Pelargonia afrykańska – jak działa syrop i krople? Dzień Dobry TVN
Antybiotyk - co to jest, mechanizm działania, podział.
Kiedy stosować i jakie są zasady antybiotykoterapii?
Antybiotyk - co to jest, mechanizm działania, podział. Kiedy stosować i jakie są zasady antybiotykoterapii? TVN zdrowie
Od czego robi się opryszczka na ustach?
Przyczyny, objawy i leczenie
Od czego robi się opryszczka na ustach? Przyczyny, objawy i leczenie Dzień Dobry TVN
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty