Polub nas na Facebooku
Czytasz: Łożysko – budowa, funkcje. Kiedy i gdzie powstaje?
menu
Polub nas na Facebooku

Łożysko – budowa, funkcje. Kiedy i gdzie powstaje?

poród

Fot.: Kzenon / stock.adobe.com

Łożysko to struktura wykształcająca się w ciąży. Konieczna jest do wymiany gazowej między matką a płodem, dostarczania dziecku niezbędnych substancji, usuwania produktów przemiany materii czy wytwarzania hormonów umożliwiających utrzymanie i prawidłowy rozwój ciąży.

W ciąży tworzą się pewne struktury morfologiczne, które funkcjonują przez cały jej okres i umożliwiają odpowiedni rozwój płodu. Określa się je wspólnie mianem popłodu, a obejmują one pępowinę, łożysko i błony płodowe. Odgrywają rolę do momentu narodzin dziecka, a ich wydalenie następuje w trzeciej fazie porodu. Łożysko jest narządem tworzącym się po powstaniu jaja płodowego i zarodka. Ma za zadanie umożliwić dziecku rozwój aż do momentu rozwiązania ciąży.

Co to jest łożysko i jak się tworzy?

Na budowę łożyska składają się część matczyna, czyli doczesna (błona śluzowa macicy), i część płodowa (kosmówka). Jest to więc narząd wspólny, należący zarówno do płodu, jak i do matki. Tworzenie się i rozwój łożyska to kilkuetapowy proces.

Kiedy około siódmej doby po zapłodnieniu zarodek zagnieżdża się w ścianie macicy, zewnętrzna jego warstwa tworzy tzw. trofoblast. Najbardziej zewnętrzna warstwa komórek trofoblastu traci granicę i określana jest syncytiotrofoblastem. Ma za zadanie w późniejszych etapach ciąży otaczać kosmki łożyskowe, a razem ze śródbłonkiem naczyniowym i komórkami zrębu kosmków oddzielać krew matki od krwi płodu. Wewnętrzna warstwa trofoblastu tworzy cytotrofoblast.

Zmiany od strony matki określa się reakcją doczesnową. Przed ciążą błona śluzowa macicy nazywana jest endometrium. W czasie ciąży nosi nazwę błony doczesnej, w której wyróżnia się części doczesną podstawową (podstawną) pomiędzy zarodkiem a błoną mięśniową, doczesną torebkową (otaczająca zarodek od strony światła macicy) i doczesną ścienną (wyściełającą całą jamę macicy).

Stopniowo, wraz z rozrastaniem się syncytiotrofoblastu, który wnika w część doczesną podstawową, tworzą się przestrzenie. W kolejnych fazach rozwoju zaczyna je wypełniać krew matczyna, oddzielona od krwi płodu pojedynczą warstwą syncytiotrofoblastu. Jest to tzw. bariera łożyskowa.

Kiedy i gdzie wykształca się łożysko?

Łożysko kształtuje się przez pierwszy trymestr ciąży. O wykształconym łożysku mówi się dopiero na przełomie 12. i 13. tygodnia. Jego rozmiary zmieniają się jednak do końca ciąży. Pod koniec osiąga ono około 25 cm średnicy, 2–3 cm grubości i waży około 0,5 kg.

Najczęściej łożysko kształtuje się na tylnej ścianie macicy. Może również zacząć tworzyć się na przedniej ścianie, co nie jest nieprawidłowością. Zdarza się, że około 13. tygodnia ciąży lekarz stwierdza, że łożysko jest jeszcze nisko osadzone. Nie jest ono tożsame z łożyskiem przodującym, ponieważ wraz z rozwojem łożysko „powędruje” wyżej, oddali się tym samym od szyjki macicy.

Anatomia łożyska

Łożysko ma kształt owalny, czasem nieregularny. Wyróżnia się w nim powierzchnię płodową, czyli skierowaną do dziecka, i matczyną, przylegającą do ścian macicy. Powierzchnia płodowa jest pokryta owodnią – delikatną tkanką, która jest gładka i przeświecają przez nią naczynia krwionośne. Naczynia te układają się promieniście od pępowiny na obrzeża.

Powierzchnia matczyna łożyska nie jest gładka, ma liczne bruzdy, które dzielą łożysko na tzw. liścienie, czyli kilkadziesiąt jednostek morfologiczno-czynnościowych. Każdy liścień składa się z kosmka podstawnego, od którego odchodzi kilka rzędów kosmków pośrednich. Te zaś dzielą się dalej na kosmki końcowe zawierające włosowate naczynia krwionośne. Są otoczone przez krew matczyną i stanowią miejsce wymiany substancji między krwią płodu a krwią matki.

Od łożyska odchodzi przewód określany mianem pępowiny. Ma on za zadanie łączyć płód z łożyskiem, a tym samym z matką.

Funkcje łożyska

Łożysko pełni wiele ważnych funkcji w czasie ciąży. Zaliczają się do nich:

  • czynność hormonalna,
  • wymiana gazowa między płodem a matką,
  • dostarczanie dziecku od matki substancji odżywczych,
  • usuwanie zbędnych produktów przemiany materii.

Najbardziej złożoną funkcją łożyska jest czynność hormonalna. Głównym hormonem

wytwarzanym przez łożysko jest gonadotropina kosmówkowa (hCG). Jest ona wykrywana już na początku ciąży (2 tygodnie po zapłodnieniu) za pomocą badań krwi lub zwykłego testu ciążowego. Jej stężenie rośnie do 3., a nawet 4. miesiąca ciąży, później spada, aż w końcu znowu wzrasta w połowie 3. trymestru. Gonadotropina kosmówkowa na początku ciąży przede wszystkim stymuluje ciałko żółte do produkcji progesteronu. Kiedy łożysko się zupełnie wykształci, zaczyna samo wydzielać progesteron.

Zobacz film: Typowe dolegliwości w ciąży. Źródło:36,6







Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
10
3
Polecamy
Początki ciąży - objawy
Początki ciąży - objawy Dzień Dobry TVN
Przyczyny krwawienia w 5, 6 oraz 7 tygodniu ciąży
Przyczyny krwawienia w 5, 6 oraz 7 tygodniu ciąży Dzień Dobry TVN
Błony płodowe – owodnia, omocznia, kosmówka.
Jaką pełnią funkcję?
Błony płodowe – owodnia, omocznia, kosmówka. Jaką pełnią funkcję? TVN zdrowie
Kosmówka – budowa i funkcje.
Odklejenie i biopsja kosmówki
Kosmówka – budowa i funkcje. Odklejenie i biopsja kosmówki TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty