Lecytyna sojowa nie jest pojedynczą substancją, lecz mieszaniną związków, w których dominuje fosfatydylocholina. Lecytyna sojowa dostarcza wielu związków niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Należy pamiętać, że stosowanie lecytyny sojowej w niektórych przypadkach może mieć skutki uboczne.
Lecytyna sojowa a soja
Lecytyna jest naturalnie występującą grupą związków w organizmie, obecną w każdej komórce błony komórkowej. Jak informują dietetycy, duże stężenie lecytyny można znaleźć również w tkance nerwowej oraz w mózgu. W skład lecytyny wchodzą związki fosfolipidowe, związki glikolipidowe, sterole roślinne, triglicerydy oraz w mniejszej ilości również kwasy tłuszczowe.
Lecytyna po raz pierwszy została wyekstrahowana z żółtek kurzych jaj. Dobrym źródłem tej grupy związków chemicznych są także podroby, kiełki pszenicy oraz suche nasiona roślin strączkowych. W niewielkich ilościach lecytyna sojowa jest obecna w rybach morskich oraz rzepaku.
Jednym ze źródeł lecytyny może być soja. Pozyskiwana z niej substancja określana jest lecytyną sojową. Soja to roślina strączkowa, występująca naturalnie na terenie Azji, gdzie jest uprawiana od blisko 5000 lat. Lecytyna sojowa wytwarzana jest z nasion, które są bogate w składniki odżywcze. Soja jest powszechnie wykorzystywanym produktem w diecie wegańskiej oraz wegetariańskiej, ponieważ stanowi źródło cennego białka. W soi można znaleźć fitoestrogeny (substancje zalecane kobietom cierpiącym na objawy menopauzy) oraz nienasycone kwasy tłuszczowe.
Właściwości lecytyny sojowej (funkcje w organizmie)
W lecytynie sojowej znajduje się cholina. Związek ten należy do grupy fosfolipidów. Jest składnikiem wszystkich błon komórkowych w organizmie. Zapotrzebowanie na cholinę występuje już od urodzenia, ponieważ odgrywa on ważną rolę w kształtowaniu się układu nerwowego. Ponadto cholina wraz z kwasem foliowym przeciwdziałają rozwojowi miażdżycy oraz innych chorób układu krążenia. Jak wyjaśniają lekarze, niedobory choliny w organizmie skutkują skłonnością do gromadzenia się cholesterolu i triglicerydów wątrobie. W skrajnych sytuacjach brak tego związku wywołuje zaparcia, bóle głowy, a nawet stany lękowe. Uważa się, że lecytyna sojowa jest jednym z najlepszych źródeł choliny. Regularne dostarczanie choliny z lecytyny sojowej poprawia metabolizm cholesterolu. Cholina przyczynia się do wytwarzania osłonek mielinowych, chroniących komórki nerwowe. Jest również niezbędna do syntezy neuroprzekaźnika mózgowego – acetylocholiny. Odpowiednia suplementacja choliny z lecytyny sojowej znacznie przyczynia się do poprawy pamięci, ułatwiając procesy zapamiętywania.
Suplementacja lecytyny sojowej za sprawą zawartego w niej inozytolu umożliwia zwiększenie wrażliwości na serotoninę, co również wpływa na wzrost sprawności umysłowej. Inozytol, podobnie jak cholina, należy do składników błon komórek nerwowych. Lecytyna sojowa zalecana jest w stanach depresji, w celu poprawy sprawności umysłowej (koncentracji, pamięci), regeneracji i usprawnienia czynności wątroby oraz pęcherzyka żółciowego. Lecytyna sojowa znalazła również zastosowanie jako istotny suplement diety w neuropatii cukrzycowej, ponieważ w przebiegu tej choroby dochodzi do utraty funkcji nerwowych, a inozytol obecny w lecytynie sojowej wzmacnia przewodzenie sygnałów nerwowych. Lekarze zalecają stosowanie lecytyny sojowej w czasie ciąży, laktacji oraz pomocniczo w przebiegu chorób zaburzających pracę układu nerwowego. Lecytyna sojowa jest polecana także osobom cierpiącym z powodu chorób sercowo-naczyniowych.
Kontrowersje wokół lecytyny sojowej – skutki uboczne
Lecytyna sojowa jest składnikiem wielu produktów spożywczych, a dodawanie jej do żywności wzmacnia trwałość i jakość, przy jednoczesnym zmniejszeniu kosztów produkcji danego produktu. Lecytyna sojowa może występować na etykietach żywności pod oznaczenie E322. Producenci żywności stosują ją np. w celu uzyskania lepszej konsystencji ciasta bądź właściwej miękkości skórki w pieczywie. Lecytyna sojowa zawarta w pączkach sprawia, że zjedzony smakołyk wydaje się mniej tłusty. Dodawana do czekolady, umożliwia zapewnienie wyrobom większej gładkości oraz aksamitności. Niestety, lecytyna sojowa używana jako dodatek spożywczy E322 jest w większości przypadków pozyskiwana w postaci produktu ubocznego w procesie produkcji oleju.
Uprawy soi, z której pochodzi lecytyna sojowa, bardzo często są poddawane modyfikacji genetycznej, co może wpłynąć na szkodliwość długotrwałego stosowanie tego związku. Zawarta w lecytynie sojowej cholina, choć ma wiele prozdrowotnych właściwości, może być przekształcana w szkodliwy dla zdrowia gaz – trimetyloaminę (TMA). Zanieczyszczona lecytyna sojowa może wywołać zmiany skórne (m.in. wysypki), zanik łaknienia, biegunki, nudności, wymioty, uczucie dezorientacji, problemy z dokładnym widzeniem oraz przyczyniać się do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi.
