Polub nas na Facebooku
Czytasz: Ksenofobia – definicja, przyczyny, objawy, terapia
menu
Polub nas na Facebooku

Ksenofobia – definicja, przyczyny, objawy, terapia

Przygnębiona młoda kobieta siedzi z twarzą schowaną w dłonie.

Fot. spukkato / Getty Images

Ksenofobia to niechęć wobec osób obcych danej jednostce. Termin ten stosowany jest najczęściej w przypadku odmienności etnicznej, ale może dotyczyć też różnic wyznaniowych, kulturowych czy kwestii orientacji seksualnej. Podłożem uprzedzeń jest zwykle poczucie zagrożenia ze strony „obcych”. 

Ksenofobia to termin wywodzący się od greckich słów ksenós (obcy, odmienny) oraz phóbos (lęk, obawa). Dosłownie oznacza on zatem lęk przed obcością. Uprzedzenia wobec ludzi o innej narodowości czy wyznaniu bardzo często podszyte są strachem. Ksenofobia nie jest jednak typowym zaburzeniem lękowym, powiązanym ze wspólnymi dla wszystkich fobii objawami.

Co to jest ksenofobia?

Ksenofobia to awersja wobec społeczności wyróżniającej się pewną cechą – obcą, niezrozumiałą i nieakceptowaną przez daną osobę. Antypatia może mieć różne stopnie nasilenia – od ostrożności, przez niechęć, odrazę, wrogość, po otwarcie manifestowaną nienawiść. Źródłem awersji nie są cechy konkretnych jednostek, lecz sam fakt ich przynależności do pewnej rasy czy grupy wyznaniowej. Ksenofobia opiera się zwykle na stereotypach odnoszących się do danej zbiorowości i często ustępuje w odniesieniu do jej przedstawicieli w przypadku nawiązania z nimi bezpośredniego kontaktu. Ksenofob zwykle uważa wówczas, że ma do czynienia z wyjątkiem od reguły.

Ksenofobia może być postawą reprezentowaną przez jednostkę lub zjawiskiem dotyczącym całego społeczeństwa. Zbiorowa niechęć rozwija się zwykle w związku z poczuciem zagrożenia ze strony określonej mniejszości, np. wówczas, gdy otrzymuje ona szczególne przywileje albo gdy jej napływ do danego kraju oznacza wzrost konkurencji na rynku pracy. Właśnie dlatego awersja wobec „obcych” określana jest mianem fobii. Najczęściej jednak nie towarzyszą jej żadne somatyczne symptomy lęku.

Polecamy: Co to jest fobia? Najczęstsze rodzaje, ich objawy i leczenie

Przyczyny ksenofobii

Jedną z głównych przyczyn ksenofobii jest nieznajomość lub niezrozumienie wartości, motywów działania „obcych”, brak rzetelnej wiedzy na ich temat. Swoje uprzedzenia ksenofobicy budują na stereotypach. Nie próbują nawet poznać społeczności, do której czują niechęć. To, co nieznane, niezrozumiałe, budzi wrogość, ponieważ do głosu dochodzi pierwotny lęk – element mechanizmu samoobrony przed potencjalnymi niebezpieczeństwami.

Podszytą strachem postawę ksenofobiczną często podsycają media, przypisując „obcym” postawy czy intencje, które godzą w dobro obywateli danej społeczności. Niewiedza na temat stygmatyzowanej mniejszości sprawia, że takie doniesienia wywołują poczucie zagrożenia lub niesprawiedliwości. Rodzi się obawa, że określona nacja albo grupa wyznaniowa może odebrać rodowitym mieszkańcom danego kraju miejsca pracy, próbować narzucać swoją kulturę, a nawet posuwać się do aktów agresji. Negatywnemu nastawieniu (zarówno jednostkowemu, jak i społecznemu) do danej mniejszości sprzyjają także traumatyczne doświadczenia związane z jej przedstawicielami, np. po atakach terrorystycznych Al-Kaidy na Zachodzie wzrosła niechęć do wszystkich muzułmanów.

Ksenofobia jest w znacznej mierze związana z cechami osobowości ludzi, którzy przyjmują taką postawę. Najczęściej występuje u osób o niskim poczuciu własnej wartości, niepewnych siebie, sfrustrowanych w innych obszarach życia i potrzebujących odreagować swoją złość czy poczucie porażki. Podatni na ksenofobię są także ludzie przejawiający cechy paranoiczne lub narcystyczne oraz skłonności do megalomanii.

Czy nieśmiałość to pierwszy objaw fobii społecznej? Jak rozpoznać czy to cecha charakteru, czy już problem?

Zobacz film: Nieśmiałość - cecha charakteru czy fobia społeczna? Źródło: Dzień Dobry TVN

Przejawy ksenofobii

Do najczęstszych objawów ksenofobii należą:

  • nieuzasadniona awersja wobec pewnej grupy ludzi,
  • niechęć do powiązanych z nią rzeczy – języka, kultury, produktów itd.,
  • unikanie znajomości, a nawet kontaktu z przedstawicielami tej grupy,
  • wiara w krzywdzące stereotypy na ich temat i odporność na kontrargumenty,
  • nieufność wobec „obcych” i obawa o utratę różnych dóbr na ich rzecz,
  • skłonność do dyskryminowania członków danej mniejszości,
  • negatywne komentarze na jej temat, często – podsycające nienawiść u innych osób,
  • ataki fizycznej agresji wobec „obcych” lub nawoływanie innych do przemocy.

Leczenie ksenofobii

Ksenofobia nie stanowi zaburzenia psychicznego, ale niewątpliwie jest problemem psychicznym jednostki, który rzutuje negatywnie na jakość jej życia. Przede wszystkim jednak awersja wobec mniejszości etnicznych czy religijnych to poważny problem społeczny, który wiąże się nie tylko z krzywdą jednostek, ale i z rozwojem takich niebezpiecznych zjawisk, jak rasizm czy nazizm.

Leczenie ksenofobii jest bardzo trudne, ponieważ osoby czujące niechęć do innych ludzi nie są świadome, że ich skłonność jest niezdrowa. Ksenofobicy nie zgłaszają się na terapię. Najczęściej trafiają tam w związku z naruszeniem prawa – w Polsce interesy mniejszości chronią artykuły 256 i 257 Kodeksu karnego, a ich złamanie (np. znieważanie pewnej grupy ludzi czy nawoływanie do nienawiści wobec niej) skutkować może nawet karą pozbawienia wolności.

Osobom dotkniętym ksenofobią najczęściej proponuje się terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym. Dzięki niej można zweryfikować swoje przekonania na temat „obcych”, zmodyfikować swoje wzorce postrzegania ich. Terapeuci uczą też technik radzenia sobie ze stresem czy lękiem, który występuje w kontakcie z przedstawicielami określonej mniejszości.

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
475
42
Polecamy
Fobia społeczna - objawy, leczenie, przyczyny
Fobia społeczna - objawy, leczenie, przyczyny Dzień Dobry TVN
Czym charakteryzuje się filofobia?
Czym charakteryzuje się filofobia? Dzień Dobry TVN
Nullofobia – lęk przed odrzuceniem.
Przyczyny, objawy, leczenie
Nullofobia – lęk przed odrzuceniem. Przyczyny, objawy, leczenie TVN zdrowie
Gamofobia– na czym polega lęk przed ślubem i jak sobie z nim radzić?
Gamofobia– na czym polega lęk przed ślubem i jak sobie z nim radzić? TVN zdrowie
Komentarze (1)
kris
Dobrze. Ksenofobia to niechéc wobec obcych. Jednak zachodzi pytanie skád sié wywodzi? Otóz wywodzi sié z wrogiego postépowania tych obcych wobec nas - swoich. To reakcja obronna. A wiéc nie jest to zjawisko bez przyczyny. To skutek zlej, nieprzyjaznej i falszywej postawy obcych. Leczmy wiéc przyczyny a nie skutki.
Czytaj całość
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia