Kolonoskopia pozwala wykryć raka jelita grubego, który jest trzecim najczęściej występującym nowotworem u mężczyzn (na pierwszym miejscu jest rak płuc, a na drugim rak prostaty) oraz drugim u kobiet (na pierwszym miejscu jest rak piersi).
Kolonoskopia - wskazania do badania
Kolonoskopię można podzielić na kolonoskopię diagnostyczną, którą przeprowadza się w celu zlokalizowania chorób przewodu pokarmowego, oraz na kolonoskopię terapeutyczną, w trakcie której usuwane są polipy i guzki. Głównym wskazaniem do przeprowadzenia kolonoskopii diagnostycznej jest badanie profilaktyczne dotyczące raka jelita grubego. Badanie należy również zrobić u pacjentów, u których występują krwawienia z odbytu. Do innych wskazań należy również obecność krwi w kale chorego, silne bóle w dolnych partiach brzucha o niewiadomym pochodzeniu, niedokrwistość z powodu niedoboru żelaza oraz problemy z wypróżnianiem (zaparcia lub krwiste biegunki). Poza tym, kolonoskopię wykonuje się u osób, które mają stany zapalne jelit (np. wrzody na żołądku).
Kolonoskopię terapeutyczną nazywaną również leczniczą przeprowadza się u pacjentów, którzy mają polipy w ścianach jelita grubego bądź zwężenia, które mogą doprowadzić do rozwijania się chorób lub być pierwotnym miejscem przemian nowotworowych.
Warto również wspomnieć o kolonoskopii profilaktycznej, umożliwiającej sprawdzanie stanu chorego, u którego jest podejrzenie nieswoistego zapalenia jelit, czyli choroby Leśniowskiego-Crohna lub wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. W przypadku tych schorzeń zwiększa się ryzyko wystąpienia nowotworu, dlatego ważne jest przeprowadzenie kolonoskopii regularnie (w zależności od przebiegu choroby).
Kolonoskopia - przygotowania
Przygotowania są niezwykle istotne w przypadku kolonoskopii. Przed planowanym zabiegiem należy poinformować lekarza o chorobach związanych z sercem: nadciśnieniu tętniczym lub chorobie niedokrwiennej serca. Ponadto warto powiedzieć doktorowi o takich dolegliwościach jak:
- jaskra;
- cukrzyca (pacjenci są zapisywani na godziny poranne);
- uczulenie na leki;
- ciąża;
- skaza krwotoczna;
- miesiączka, która wystąpiła w dniu badania;
- choroba psychiczna.
W zależności od przepisanego przez lekarza leku, pacjent może się różnie przygotowywać do badania. Najczęściej chorym podawany jest preparat Fortrans. Może to być również CitraFleet, Eziclen lub Moviprep. W przypadku Fortransu jeśli badanie kolonskopowe jest rano, picie roztworu należy rozpocząć w godzinach popołudniowych (14.00 - 15.00). Rozpuszczony w jednym litrze wody preparat trzeba pić co 15 minut. Łącznie pacjent wypija 4 litry płynu. Jeśli pojawią się nudności, dwa litry można wypić wcześnie rano w dniu badania. Do preparatu można dodać cytrynę lub schłodzić go w lodówce. Od rozpoczęcia kuracji do kolonoskopii nie wolno nic jeść. Dozwolone jest wyłącznie picie niegazowanych napojów (wody lub herbaty). Jeśli badanie jest po popołudniu, picie Fortransu można rozpocząć w godzinach popołudniowych (16.00 - 17.00), wypijając dwa litry płynu co 15 minut, a kolejne dwa litry dokończyć rano.
Kolonoskopia - dieta
W przypadku kolonoskopii należy zachować ścisłą dietę, dzięki której pacjent przygotuje się do badania. Trzy dni przed planowanym badaniem nie można jeść ziarnistego pieczywa oraz owoców pestkowych (np. winogron). W dniu poprzedzającym kolonoskopię warto zjeść lekkostrawne śniadanie, w którym może się pojawić kromka chleba z masłem, jajko na twardo oraz wędlina. Między godziną 13.00 a 15.00 można zjeść obiad w postaci zupy - kremu lub przecedzonego bulionu. Natomiast od godziny 15. niewskazane jest spożywanie jakichkolwiek posiłków, które mogą utrudnić badanie. Dobrym rozwiązaniem na łaknienie jest picie dużej ilości wody, herbaty, klarownego soku, a także ssanie landrynek. W dniu badania nie wolno nic jeść. Można jedynie pić wodę do dwóch godzin przed kolonskopią. Jeśli zabieg przeprowadzany jest w znieczuleniu, wodę można pić jedynie do sześciu godzin przed badaniem.
Zobacz także: Kolonoskopia – jak prawidłowo przygotować się do badania? Dieta zalecana przed planowanym badaniem
Kolonoskopia - przebieg badania
Kolonoskopię zazwyczaj wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Po założeniu odzieży ochronnej, pacjent kładzie się na leżance w pozycji embrionalnej. Na początku lekarz ogląda odbyt, może również użyć palców do przeprowadzenia badania per rectum. Kolejnym krokiem jest wydmuchiwanie powietrza z odbytu, które umożliwia obejrzenie ścian jelita grubego. Endoskop wprowadzany jest stopniowo do końca jelita. W trakcie kolonskopii z ciała pacjenta mogą wydobywać się płyny oraz gazy, jednak jest to naturalny odruch, którego nie trzeba się wstydzić. Badanie trwa od 15 do 45 minut.
Kolonoskopia - po badaniu
Po kolonoskopii możliwe jest odczuwanie wzdęć i skurczy, które mijają po oddaniu wiatrów. Można również normalnie jeść oraz wrócić do aktywności fizycznej. W przypadku osób, którzy mieli znieczulenie miejscowe lub ogólne, nie wolno prowadzić samochodu przez 12 godzin. Pacjent może opuścić szpital po 2 godzinach od przeprowadzenia badania kolonoskopowego.
