Polub nas na Facebooku
Czytasz: Jak leczyć ból? Drabina analgetyczna według WHO
menu
Polub nas na Facebooku

Jak leczyć ból? Drabina analgetyczna według WHO

buletlka z pigiłkami w dłoni w jej kierunku skierowana dłoń doktora

Fot. Cameravit / Getty Images

Drabina analgetyczna składa się z trzech stopni. Na każdym z nich można zastosować tzw. koanalgetyk, czyli lek o innym mechanizmie działania, np. przeciwpadaczkowy czy rozluźniający, który wspomaga leczenie przeciwbólowe.

Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) w 1986 r. wprowadziła tzw. drabinę analgetyczną, czyli schemat farmakologicznego leczenia bólu. Szczególnie odnosi się to do przewlekłego bólu w chorobach nowotworowych. Drabina analgetyczna wymaga dokładnej oceny natężenia bólu.

Czym jest drabina analgetyczna?

Drabina analgetyczna to trzystopniowy schemat leczenia bólu. Leczenie zaczyna się od stopnia pierwszego. Jeśli ból się utrzymuje lub wzrasta mimo stosowanych leków, przechodzi się na wyższy stopień drabiny. Przedstawia się to następująco:

  • pierwszy stopień – nieopioidowy lek przeciwbólowy +/- koanalgetyk;
  • drugi stopień – słaby lek opioidowy +/- nieopioidowy lek przeciwbólowy +/- koanalgetyk;
  • trzeci stopień – silny lek opioidowy +/- nieopioidowy lek przeciwbólowy +/- koanalgetyk.

Drabina analgetyczna WHO – pierwszy stopień

Jako pierwszy stopień drabiny analgetycznej uznaje się leczenie bólu o niewielkim bądź umiarkowanym nasileniu, kiedy wystarczy podawanie nieopioidowych leków przeciwbólowych. Działają one poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn odpowiedzialnych za mechanizmy przeciwzapalne czy przeciwbólowe. Grupa niesteroidowych leków przeciwbólowych (NLPB) obejmuje niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), metamizol i paracetamol. Ten ostatni nie wykazuje przeciwzapalnego działania. Może być on łączony z innymi NLPZ, ale nigdy z metamizolem. Dawkowanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych uzależnione jest od rodzaju leku. Stałe jest jedynie dawkowanie paracetamolu, który w przypadku osób dorosłych nie powinien przekraczać dobowej dawki 4 g. Stosuje się go co 4–6 godzin. Metamizol jest szczególnie istotny w bólach kurczowych. Przykładami leków stosowanych jako NLPZ w pierwszym stopniu drabiny analgetycznej są:

  • ibuprofen,
  • ketoprofen,
  • naproksen,
  • diklofenak,
  • nimesulid.

Czy narodowość ma wpływ na odczuwanie bólu? odpowiedz znajdziecie w filmie: 

Zobacz film: Narodowość a odczuwanie bólu.Czy ilość połykanych tabletek ma wpływ na odczuwanie bólu? Źródło: 36,6

Drugi stopień drabiny analgetycznej

Jeśli ból związany z chorobą staje się coraz silniejszy bądź leki stosowane w pierwszym stopniu drabiny analgetycznej okazują się nieskuteczne, konieczne jest przejście na drugi stopień drabiny analgetycznej. Do leczenia można dołączyć wtedy słaby opioid bądź nefopam. Ten ostatni działa przeciwbólowo poprzez hamowanie zwrotne serotoniny i noradrenaliny w układzie nerwowym. Działa o połowę słabiej niż morfina. Nefopam jest polecany przede wszystkim w sytuacji, gdy chory źle reaguje na leki opioidowe i prezentuje takie objawy, jak zaparcia, wymioty czy nudności. Do słabych opioidów dokładanych do leczenia w drugim stopniu drabiny analgetycznej zalicza się przede wszystkim kodeinę i tramadol. Nie podaje się dwóch opioidów, a jedynie dokłada jeden do stosowanego wcześniej niesteroidowego leku przeciwbólowego. Można więc bezpiecznie łączyć np. tramal z paracetamolem.

Trzeci stopień drabiny analgetycznej

Jeśli stosowane w drugim stopniu drabiny analgetycznej leczenie jest nieskuteczne, ból ma bardzo duże nasilenie, słabe opioidy mogą się nie sprawdzić. Konieczne jest wtedy wprowadzenie silnych leków opioidowych. Zaliczają się do nich:

  • morfina,
  • fentanyl,
  • oksykodon,
  • metadon,
  • buprenorfina.

W trzecim stopniu drabiny analgetycznej konieczne bywa leczenie zaparć, a także nudności i wymiotów.

Czym są koanalgetyki na każdym stopniu drabiny analgetycznej?

Na każdym stopniu drabiny analgetycznej można zastosować leki określane jako koanalgetyki. Mają one za zadanie wzmacniać działanie przeciwbólowe klasycznych leków przeciwbólowych, jak również leczyć ból neuropatyczny, który nie poddaje się leczeniu standardowym lekom przeciwzapalnym. Należą tu leki przeciwdepresyjne, przeciwpadaczkowe czy miorelaksacyjne (zmniejszające napięcie mięśni).

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
16
0
Polecamy
Zespół serotoninowy - występowanie, objawy i postępowanie lecznicze
Zespół serotoninowy - występowanie, objawy i postępowanie lecznicze Dzień Dobry TVN
Co to jest nerwica wegetatywna?
Objawy somatyczne, przyczyny, leczenie
Co to jest nerwica wegetatywna? Objawy somatyczne, przyczyny, leczenie Dzień Dobry TVN
Leki przeciwbólowe bez recepty.
Czy można je bezpiecznie stosować?
Leki przeciwbólowe bez recepty. Czy można je bezpiecznie stosować? TVN zdrowie
Analgetyki – działanie środków przeciwbólowych, piramida analgetyczna
Analgetyki – działanie środków przeciwbólowych, piramida analgetyczna TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty
Dieta paleo - przykładowy jadłospis, przepisy, zasady i efekty