Na niską wykrywalność grasiczaka wpływa przede wszystkim brak charakterystycznych objawów. Wielu chorych lekceważy je albo myli z innymi jednostkami chorobowymi. Grasica to jednak gruczoł kluczowy dla naszego układu odpornościowego – należy o nią szczególnie zadbać.
Diagnostyka grasiczaka
Grasica znajduje się tuż za mostkiem i pełni w naszym organizmie niezwykle ważną rolę. Produkuje liczne hormony (THF, tymozynę, tymostymulinę, tymulinę), odpowiedzialne za właściwą pracę układu odpornościowego oraz dojrzewanie limfocytów. Dzięki niej organizm może zwalczać choroby nowotworowe i autoimmunologiczne, pełni decydującą rolę w trakcie fazy wzrostu i dojrzewania – to właśnie ona stymuluje i koordynuje pracę węzłów chłonnych. Niestety, ten gruczoł także może stać się obiektem ataku nowotworu o charakterze złośliwym. Najczęściej mamy do czynienia z grasiczakiem. Guz zaburza pracę grasicy, w związku z czym pacjenci stają się bardzo podatni na choroby, w tym choroby autoimmunologiczne. W grupie ryzyka są zwłaszcza osoby między 40. a 60. rokiem życia. Grasiczak powstaje z tkanki nabłonkowej gruczołu i może mieć charakter inwazyjny (złośliwy) albo nieinwazyjny (łagodny). Pierwszy z nich nacieka na sąsiednie tkanki, wraz z rozwojem choroby możliwe są także przerzuty odległe.
Grasiczak – objawy
W pierwszych fazach choroby grasiczak nie daje charakterystycznych objawów. Nowotwór rozwija się w przednim śródpiersiu i wraz z rozwojem choroby nowotworowej może zacząć uciskać inne narządy. Pacjenci odczuwają wtedy bóle w klatce piersiowej, obrzęk szyi, duszności, kaszel i problemy z oddychaniem. Objawom grasiczaka często towarzyszą także choroby o podłożu autoimmunologicznym, związane z zaburzeniem pracy układu odpornościowego. Jedną z najbardziej charakterystycznych z nich jest miastenia, objawiająca się silnym znużeniem, opadaniem powiek, głowy i żuchwy oraz uśmiechem poprzecznym. W wyniku choroby osłabieniu ulegają mięśnie, z czasem pojawiają się także trudności z przemieszczaniem się i oddychaniem. Występować mogą także toczeń rumieniowaty układowy, reumatoidalne zapalenie stawów i niedokrwistość aplastyczna. Blisko połowa przypadków nie wiąże się jednak z żadnymi objawami.
Typy grasiczaka
Grasiczak to nowotwór, którego budowa przypomina komórki grasicy. Wyróżniamy kilka rodzajów guzów:
- grasiczak A – komórki guza charakteryzują się owalnym kształtem, a ich jądra nie mają cech patologicznych. Zazwyczaj rokowania grasiczaka A są dobre, chociaż może naciekać na sąsiednie tkanki;
- grasiczak AB – guz powstaje z połączenia komórek charakterystycznych dla typu A i ognisk limfocytów. Rokowania także są optymistyczne;
- grasiczak B1 – komórki przypominają zdrowy gruczoł. Rokowania są dobre;
- grasiczak B2 – obok zdrowych komórek grasicy występują także komórki nabłonkowe zmienione nowotworowo. Rokowania grasiczaka B2 są znacznie gorsze od poprzednich typów;
- grasiczak B3 – to zróżnicowany nowotwór grasicy, jednak w wielu przypadkach chorzy mogą żyć z chorobą przez długie lata;
- typ C – określany także jako rak grasicy. Zdaniem lekarzy powstaje z innych rodzajów grasiczaka i daje chorym najgorsze rokowania.
Stan zaawansowania klinicznego opisuje się za pomocą klasyfikacji Masaoki. W pierwszym stadium nowotwór ogranicza się do samej grasicy, w drugim nacieka na okoliczną tkankę, w trzecim także na narządy (osierdzie i płuca), w czwartym nowotwór atakuje jamę opłucną i worek osierdziowy, daje przerzuty poprzez układ limfatyczny i krwioobieg. Im wyższy stopień zaawansowania choroby, tym trudniejsze jej leczenie i powrót do zdrowia.
Leczenie grasiczaka
Leczenie grasiczaka zależy przede wszystkim od rozmiaru i typu guza. Nowotwory pierwszego i drugiego stopnia są usuwane operacyjnie, w przypadku zaobserwowania nacieków dodatkowo stosuje się także radioterapię. W leczeniu guzów typu B i C terapię określa się indywidualnie, w zależności od przerzutów i rozległości zajętych tkanek. Można stosować operację grasiczaka połączoną z radioterapią i chemioterapią. Jeżeli guz zostanie uznany za nieoperacyjny, podejmuje się jedynie leczenie paliatywne, dzięki któremu podnosi się komfort życia pacjenta. W chemioterapii grasiczaka wykorzystuje się cisplatynę i ifosfamid, które coraz częściej zastępują inne metody leczenia. Zwykle jednak rokowania grasiczaka są optymistyczne – 5 lat po zdiagnozowaniu choroby udaje się przeżyć około 90% pacjentom, a przerzuty nie są odnotowywane zbyt często.
Podobnie jak w przypadku innych chorób nowotworowych, także w leczeniu grasiczaka najwięcej zależy od szybkiego rozpoznania choroby i wdrożenia odpowiedniej terapii. Ten nowotwór nie jest diagnozowany zbyt często – każdego roku w Polsce dowiaduje się o nim około stu chorych. Jednym z rutynowych badań, które może go ustalić, jest RTG klatki piersiowej – właśnie jego obraz pozwala bardzo często na przypadkowe odkrycie choroby i zlecenie bardziej specjalistycznych analiz w celu określenia charakteru nowotworu.
