Co to jest gastroskopia? To badanie, podczas którego lekarz może obejrzeć przełyk, wnętrze żołądka oraz dwunastnicy na monitorze, do którego obraz przesyła gastroskop. To specjalny rodzaj endoskopu – ma kamerę, źródło światła oraz narzędzie pozwalające na pobranie wycinka lub usunięcie zmian śluzówki, a także umożliwiające wtłoczenie gazu do żołądka podczas przeprowadzania procedury.
Gastroskopia: czy boli? Znieczulenie i rodzaje badania
Gastroskopia służy do diagnozowania chorób układu pokarmowego oraz do celów terapeutycznych – np. usunięcia polipów czy innych zmian z przełyku, żołądka czy dwunastnicy. Wskazaniem są dolegliwości, takie jak:
- utrudnienie połykania,
- przewlekła zgaga,
- przewlekłe zapalenie żołądka,
- wymioty lub przewlekłe nudności,
- krwawienie z układu pokarmowego,
- idiopatyczna utrata masy ciała.
Podstawowym rodzajem gastroskopii jest badanie, podczas którego gastroskop wprowadza się przez jamę ustną. U małych dzieci badanie to wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Gastroskopia pod narkozą jest rozwiązaniem stosowanym tylko u najmłodszych, dorosłym odczuwającym silny strach przed procedurą mogą zostać podane dożylnie leki uspokajające. Jeśli jest taka możliwość, u takich osób przeprowadza się gastroskopię przez nos. Dzięki temu dyskomfort odczuwany przez badanego może być mniejszy, niż gdy endoskop wprowadzany jest przez usta.
Gastroskopia przez nos nie wymaga kontaktu endoskopu z językiem, co eliminuje odruch wymiotny. Jest przeprowadzana gastroskopem o średnicy 6 milimetrów, podczas gdy przyrząd do badania przez jamę ustną ma średnicę 10 milimetrów.
Czy gastroskopia boli? Standardem jest gastroskopia ze znieczuleniem miejscowym gardła lub gardła i nosa. Do znieczulenia używa się preparatu w areozolu. Badanie zazwyczaj nie boli, ale osoby badane często odczuwają dyskomfort. W wielu przypadkach wiąże się on z wtłaczaniem do żołądka gazu – może to powodować uczucie wzdęcia i odbijanie. Gastroskopia pod narkozą u dzieci nie boli ani nie powoduje dyskomfortu, co jest zasługą znieczulenia ogólnego.
Gastroskopia: jak wygląda? Przebieg badania i jego czas
Przed rozpoczęciem gastroskopii przez nos lub usta znieczula się odpowiednio nos i gardło lub tylko gardło. Do badania przez usta konieczne jest zagryzienie ustnika, przez który wprowadzony zostaje endoskop. Osoba badana powinna położyć się na lewym boku i głowę przygiąć do klatki piersiowej oraz skierować ku dołowi, by ślina mogła swobodnie spływać do przeznaczonego do tego pojemnika.
Następnie gastrolog wprowadza endoskop przez usta lub nos do przełyku. W tym czasie badany powinien spokojnie leżeć i oddychać. Może zostać poproszony, by „połknąć” końcówkę gastroskopu – ułatwia to wprowadzenie narzędzia do dalszych partii układu pokarmowego. Lekarz ogląda przełyk, wnętrze żołądka i dwunastnicy, wtłacza gaz, by rozszerzyć ścianki żołądka i dokładnie zbadać ich powierzchnię, ewentualnie pobiera wycinki lub usuwa zmiany, po czym ewakuuje gastroskop z organizmu badanego.
Zobacz także: Jak się przygotować do gastroskopii? O czym warto wiedzieć przed badaniem?
Ile trwa gastroskopia? Od kilku do kilkunastu minut. Zależy to m.in. od umiejętności lekarza, ale też celu wykonywanej procedury – diagnostyczna gastroskopia trwa krócej niż terapeutyczna.
Wyniki gastroskopii uzyskuje się w trakcie badania – lekarz na bieżąco widzi i ocenia tkanki, a na wyniki badania histopatologicznego pobranych wycinków czeka się zwykle nie mniej niż 21 dni.
Gastroskopia: po badaniu – możliwe powikłania po gastroskopii i co jeść
Podczas gastroskopii może dojść od powikłań, w tym:
- alergii na środki znieczulające i w konsekwencji wzrostu ciśnienia tętniczego krwi, przyspieszenia pracy serca i problemów z oddychaniem,
- wewnętrznego krwotoku,
- perforacji (przerwania) przełyku, żołądka lub dwunastnicy.
Powikłania po gastroskopii występują u mniej niż 1 osoby na tysiąc badanych.
Ból gardła po gastroskopii występuje natomiast w większości przypadków wprowadzania endoskopu przez usta i może utrzymywać się dzień lub dwa.
Ból żołądka po gastroskopii powinien być powodem do niepokoju, kiedy towarzyszą mu:
- krwawe wymioty,
- ciemny, prawie czarny stolec,
- ostry lub narastający ból w klatce piersiowej lub ból brzucha,
- spłycenie oddechu,
- gorączka powyżej 38 stopni Celsjusza.
W takiej sytuacji koniczne jest szybkie uzyskanie pomocy medycznej.
Co jeść po gastroskopii? Jeśli nie pobrano wycinków, można stosować swoją normalną dietę. Jeśli pobrano wycinki – przez 24 godziny po badaniu nie należy spożywać ciepłych ani stałych pokarmów.
Cena gastroskopii i dostępność badania
Gastroskopię można wykonać w placówce medycznej, która posiada pracownię endoskopową i zatrudnia lub współpracuje z gastrologiem. Ile kosztuje gastroskopia? Poza publicznym systemem opieki zdrowotnej od 150 do 650 złotych. Cena zależy od tego, czy badanie wykonuje się w celach diagnostycznych, czy terapeutycznych, a także od tego, czy wykonywany jest w trakcie test ureazowy lub czy pobierane są wycinki do badania histopatologicznego.
Bibliografia:
- http://www.nhs.uk/Conditions/gastroscopy/Pages/why-it-is-used.aspx.
- http://www.nhs.uk/Conditions/gastroscopy/Pages/How-it-is-performed.aspx.
- http://www.nhs.uk/Conditions/gastroscopy/Pages/Introduction.aspx.
- http://www.nhs.uk/Conditions/gastroscopy/Pages/Risks.aspx.