Polub nas na Facebooku
Czytasz: Dyzartria - niewyraźna mowa. Jakie ćwiczenia stosować?
menu
Polub nas na Facebooku

Dyzartria - niewyraźna mowa. Jakie ćwiczenia stosować?

Dziewczynka wykonuje ćwiczenia z logopedą

Fot: Africa Studio / stock.adobe.com

Charakterystyczny dla dyzartrii jest brak kontroli nad mięśniami aparatu mowy. Osoba cierpiąca na tę dolegliwość wie, co chce powiedzieć, ale ma problem z wyraźną artykulacją i w efekcie poprawną komunikacją. Dyzartria może występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. W obu przypadkach konieczna jest odpowiednia terapia.

Zaburzenia mowy występują na skutek uszkodzeń neurologicznych, do których dochodzi na różnych poziomach układu nerwowego, a ich umiejscowienie wpływa na widoczne objawy. Dyzartria często jest powikłaniem po udarach, urazach czaszkowo-mózgowych czy innych chorobach układu nerwowego. Przyczyn schorzenia u dorosłych upatruje się także w miażdżycy mózgu, kile, nowotworach oraz stwardnieniu rozsianym.

Mowa dyzartryczna - przyczyny i objawy

Na skutek uszkodzeń na różnych poziomach układu nerwowego może dojść do utraty pełnej kontroli nad mięśniami artykulacyjnymi. Powstają zakłócenia w napięciu mięśni, prowadzące do zmniejszenia koordynacji aparatu mowy. Upośledzeniu ulega zdolność wydawania dźwięków i wypowiadania głosek (fonacja), a cierpiąca na dysfunkcję osoba nie ma pełnej kontroli nad mimiką twarzy oraz oddechem.

Na dyzartrię składają się zaburzenia mowy oraz zespół zaburzeń oddechowo-fonacyjno-artykulacyjnych. Każdy z objawów wynika z nieprawidłowości w napięciu mięśniowym. Może być ono zbyt duże (hipertonia), na skutek uszkodzenia układu piramidowego i pozapiramidowego lub zbyt małe (hipotonia), na skutek uszkodzenia móżdżku. Przy osłabionym napięciu obserwowane są problemy z prawidłową kontrolą oddechu, poprawnym wypowiadaniem głosek. Występują także trudności w poruszaniu językiem czy kontrolą mięśni mimicznych. Mowa jest bardzo powolna i nosowa Zbyt małe napięcie mięśniowe może prowadzić do stopniowego zaniku mięśni mimicznych.

Przy wzmożonym napięciu mięśnie krtani są nadmiernie napięte, a głośnia ściśnięta, co powoduje, że głos staje się ochrypły, zdławiony i napięty. Osoby cierpiące na tę przypadłość wypowiadają głoski powoli, ponieważ maleje precyzja ruchów mięśni odpowiedzialnych za artykulację.

Dyzartria - rodzaje schorzenia

Medycyna rozróżnia kilka rodzajów schorzenia, w zależności od poziomu uszkodzenia:

  • dyzartria korowa (uszkodzenia kory okolicy ruchowej),
  • dyzartria rzekomoopuszkowa (uszkodzenie nadjądrowe),
  • dyzartria opuszkowa (uszkodzenia jąder nerwów),
  • dyzartria móżdżkowa (uszkodzenie móżdżku),
  • dyzartria podkorowa (uszkodzenie jąder podstawy mózgu).

Mowa dyzartryczna u dzieci

Zaburzenia mowy u dzieci mają kilka przyczyn. Często związane są z dziecięcym porażeniem mózgowym. Zdarza się, że dyzartria jest też powikłaniem po boreliozie, jeżeli w trakcie choroby doszło do uszkodzeń układu nerwowego. Może też być następstwem nieprawidłowości w budowie podniebienia, języka i krtani.

Dyzartria u dzieci objawia się głównie trudnościami w tworzeniu dźwięków typu "o" i "u" oraz zniekształcaniem pozostałych samogłosek. Często upośledzenie mięśni twarzy powoduje, że dziecko ma otwarte usta i nadmiernie się ślini, a jego mimika jest wyraźnie ograniczona.

W niektórych przypadkach dyzartria może przekształcić się w anartrię, czyli brak możliwości tworzenia artykułowanych dźwięków. W przypadku niepokojących objawów związanych z niewyraźnym mówieniem należy w pierwszej kolejności rozważyć nieprawidłowości w budowie narządów artykulacyjnych i skonsultować się z laryngologiem w celu zbadania słuchu. Nie zawsze bowiem niewyraźna artykulacja jest objawem choroby neurologicznej.

Dyzartria ćwiczenia

Dyzartria jest jednym z cięższych zaburzeń mowy, zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Terapia nie wymaga bowiem nauki poprawnej mowy, ale nauki wyraźnej artykulacji, aby osoba dotknięta zaburzeniem mogła się skutecznie komunikować z otoczeniem. Ponieważ dyzartria może powodować ograniczenia w rozwoju dziecka, niezbędne jest prowadzenie dwutorowej terapii, która z jednej strony ma stymulować rozwój mowy i ogólny rozwój umysłowy, a z drugiej usprawnić podstawowe funkcje aparatu mowy. Kompleksowa terapia obejmuje leczenie medyczne, rehabilitację i ćwiczenia logopedyczne.

Przy mowie dyzartrycznej niezbędne są ćwiczenia, które poprawią jakość wymawianych głosek i zmniejszają zaburzenia. Najprostszymi ćwiczeniami, które można wykonywać z dzieckiem w domu, a w przypadku dorosłej osoby - samodzielne przed lustrem, są:

  • mlaskanie,
  • układanie języka w rurkę,
  • wsuwanie języka na zmianę pod dolną i pod górną wargę,
  • wypychanie językiem policzków,
  • przesuwanie języka na boki,
  • ćwiczenia warg: parskanie, prychanie, cmokanie, składanie ust w dzióbek,
  • wypowiadanie głosek "p", "b", "w", "f".

Osoby dorosłe i starsze dzieci mogą korzystać ze specjalnie przygotowanych tekstów, które powinny być odczytywane na głos, powoli, przeciągając niektóre samogłoski.

O skuteczności leczenia decyduje stopień dyzartrii, zaburzenia towarzyszące, a także czas rozpoczęcia terapii.

Zobacz film: Oczyszczanie płuc po smogu. Źródło: 36,6

Czy artykuł okazał się pomocny?
Tak Nie
40
4
Polecamy
Zaburzenia mowy – jakie są ich przyczyny u dzieci i dorosłych?
Zaburzenia mowy – jakie są ich przyczyny u dzieci i dorosłych? TVN zdrowie
Dysgrafia - jak pomóc dziecku, które ma problemy z pisaniem?
Dysgrafia - jak pomóc dziecku, które ma problemy z pisaniem? Dzień Dobry TVN
Hipermobilność stawów – jak się objawia i jak ją leczyć?
Hipermobilność stawów – jak się objawia i jak ją leczyć? Dzień Dobry TVN
Jakie są przyczyny dyslalii?
Objawy i metody leczenia dyslalii obwodowej, audiogennej i wielorakiej
Jakie są przyczyny dyslalii? Objawy i metody leczenia dyslalii obwodowej, audiogennej i wielorakiej TVN zdrowie
Komentarze (0)
Nie przegap
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dietetyczka radzi: Dieta ketogeniczna - plan, efekty, przepisy i skutki uboczne
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Dieta niskowęglowodanowa, czyli skuteczna redukcja tkanki tłuszczowej. Na czym polega dieta niskowęglowodanowa – zasady i efekty jej stosowania. Przykładowy dzienny jadłospis
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Strofantyna – gdzie kupić zapomniany lek nasercowy?
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Kiedy i co można jeść po gastroskopii? Zalecenia po badaniu
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Krosty na brzuchu – jakie mogą być przyczyny ich pojawienia się?
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia
Co oznacza i do czego prowadzi zanik kory mózgowej? Przyczyny i objawy schorzenia