Z medycznego punktu widzenia chrypka (łac. dysphonia) to zaburzenie drgań strun głosowych w obrębie krtani z turbulentnym przepływem powietrza w nagłośni. Chrypka objawia się zmienionym głosem, który staje się szorstki, matowy, niewyraźny. Chrypce najczęściej towarzyszą ból i suchość gardła, kaszel. Bardzo często chrypka rozwija się w przeziębieniu oraz grypie. W leczeniu chrypki często wystarczające okazują się domowe sposoby, z których mogą korzystać zarówno dorośli, jak i dzieci.
Skuteczne domowe sposoby na chrypkę i kaszel
Przede wszystkim należy oszczędzać gardło – jak najmniej mówić, a jeśli już, to koniecznie po cichu.
Nawadnianie
W leczeniu chrypki bardzo ważne jest nawadnianie zajętej chorobowo śluzówki, dlatego w przypadku bólu gardła należy regularnie przyjmować jak największą ilość płynów, ale nigdy zimnych. Polecane napoje:
- woda mineralna niegazowana (małemu dziecku należy podać wodę niskozmineralizowaną i niskosodową), w temperaturze pokojowej,
- woda zagotowana i lekko przestudzona,
- gorące herbaty ziołowe i owocowe (szczególnie herbatka z szałwii – dla dorosłych i starszych dzieci; informacja o dolnej granicy wieku umieszczona jest na opakowaniu),
- sok z jeżyn, lekko podgrzany,
- herbatka z sokiem malinowym (dobra dla dzieci).
Miód i mleko
Miód, który działa antybakteryjnie, uważany jest za jeden ze skuteczniejszych domowych sposobów na ból gardła. Miodem można dosłodzić herbatę, ale – uwaga! – nie powinna być ona zbyt gorąca – w wysokiej temperaturze miód traci swoje cenne właściwości. Można również wielokrotnie w ciągu dnia wolno przełykać 1 łyżeczkę miodu.
Na chrypkę warto przygotować mieszankę gorącego mleka z miodem – napój należy wypić kilka razy w ciągu dnia.
Miód podaje się dzieciom, które ukończyły rok.
Mleko z cebulą, tymiankiem i goździkami
Ten leczniczy preparat łagodzi ból gardła i stan zapalny.
Składniki:
- 1 l mleka,
- 1 cebula,
- gałązka tymianku,
- 2 goździki.
Wykonanie:
Cebulę grubo pokroić. Wrzucić do garnka razem z mlekiem, tymiankiem i goździkami. Mleko zagotować, zdjąć z palnika i odstawić na ok. 10 minut, po czym odcedzić. Tak przygotowany napój pić 3 razy dziennie.
Płukanka z soli
Do szklanki ciepłej wody należy dodać 2 łyżeczki soli kuchennej. Mieszać do rozpuszczenia. Płukać gardło 3 razy dziennie. Płukankę z soli na chrypkę mogą stosować dorośli oraz dzieci. Należy jednak uważać, ponieważ stosowana w zbyt dużych ilościach może powodować podrażnienia.
Kojący kompres
Należy zaparzyć herbatkę z szałwii, tymianku albo dziewanny. Kiedy będzie gorąca, wymoczyć w niej lniany ręcznik, wycisnąć z nadmiaru płynu i przyłożyć do gardła. Dodatkowo owinąć szyję wełnianym szalikiem.
Okład z ziemniaków
Ugotować 2–3 ziemniaki, wystudzić (mają jednak pozostać ciepłe) i rozgnieść widelcem. W ten sposób otrzymaną papkę umieścić na ręczniku albo chustce, po czym owinąć gardło i przytrzymać wełnianym szalikiem. Odkład należy zdjąć, kiedy ostygnie. Powtarzać 3 razy dziennie.
Smażone jabłko
Domowym sposobem na chrypkę, który z pewnością przypadnie do gustu dziecku, jest szybka przekąska z jabłka. Duże jabłko należy umyć, obrać, pociąć na plastry, po czym lekko podsmażyć na maśle bądź oleju. Następnie posypać dużą ilością cukru (albo miodu) i zjeść.
Inhalacje
Inhalować można się np. rumiankiem – kwiaty rumianku (do kupienia w sklepach zielarskich i aptekach) zalać wrzącą wodą, po czym wdychać unoszącą się parę. Rumiankowa inhalacja udrożni drogi oddechowe i złagodzi ból. Uwaga! U dzieci zioła mogą powodować alergie.
Eukaliptus
Leczniczo na drogi oddechowe działa eukaliptus. Należy wlać do lampki parowej 3 krople olejku eukaliptusowego z dodatkiem wody, co pomoże odkazić drogi oddechowe. Można również natrzeć plecy smalcem, po czym nanieść na skórę kroplę olejku eukaliptusowego i starannie go rozprowadzić.
Kiszona kapusta
Jest bardzo cennym domowym lekarstwem na chrypkę i infekcje gardła. Do 3/4 szklanki soku z kapusty należy dodać 2–3 łyżeczki miodu. Wymieszać, pić 3 razy dziennie. Uwaga! Napój powinien mieć temperaturę pokojową.
Syrop z cebuli
Na chrypkę, ból gardła i przeziębienie pomoże domowy syrop z cebuli. Aby go przygotować, 2–3 cebule należy pokroić w piórka. Umieścić w słoiku, zasypać cukrem albo miodem. Słoik przykryć (np. ściereczką) i odstawić w ciepłe miejsce. Już po kilku godzinach zacznie się tworzyć leczniczy syrop, który należy pić wielokrotnie w ciągu dnia. Syrop można podać małym dzieciom, najbezpieczniej tym, które ukończyły rok.
Kiedy do lekarza?
Jeśli domowe sposoby na chrypkę zawiodą, chrypka utrzyma się dłużej niż przez 4 tygodnie, a towarzyszące jej objawy (kaszel, suchość w gardle, ból gardła) nasilą się, trzeba skonsultować się z lekarzem celem wykonania podstawowych badań diagnostycznych. Wskazaniem do konsultacji lekarskiej jest też pojawienie się gorączki, uczucie zmęczenia, powiększenie węzłów chłonnych, utrata wagi.
Bibliografia:
1. Dawna wiedza odkryta na nowo, red. Jacek Fronczak, Reader’s Digest, Warszawa 2010.
