Owoce derenia można jeść na surowo – po przemrożeniu. Nadają się także do dżemów, konfitur, a także na soki, syropy, likiery nalewki. Z derenia robione jest też nadzienie do cukierków. Sos z cierpkich owoców idealnie pasuje do dziczyzny.
Czym jest dereń jadalny?
Dereń jadalny, inaczej dereń właściwy był wykorzystywany od wielu lat, m.in. w medycynie ludowej. Owoce derenia są bogate w potas, żelazo, wapń, magnez, fosfor, miedź, cynk oraz mangan. Zawierają także flawonoidy, beta-karoten, pektyny, kwasy jabłkowy i chinowy, a także cukry i garbniki. W dereniu właściwym znajdują się duże ilości witaminy C (aż 100-200 mg w 100 g owocu) oraz A i P. Czerwona odmiana ma w sobie nawet 900 mg przeciwutleniaczy na 100 g owocu. Przeciwdziałają one procesom starzenia się organizmu i działają przeciwnowotworowo. Największa ilość tych związków jest obecna w skórce – zawiera ona 4,5 raza więcej przeciwutleniaczy niż miąższ. Dereń rośnie jako krzew bądź niewysokie drzewo. Można go spotkać w lasach i zaroślach. Roślina jest odporna na duże spadki temperatury i co roku bardzo obficie owocuje. Jej owoce mają podłużny kształt i czerwony kolor. Ich smak jest cierpki - przypomina połączenie wiśni z żurawiną. Można je zbierać od lipca do października. Owoce derenia mają duże pestki i niewielką ilość miąższu, dlatego usuwanie pestek może być nieco kłopotliwe. Najłatwiej jest to zrobić nacinając owoce, a następnie wyciskając z nich pestki.
Zobacz film i sprawdź właściwości lecznicze derenia jadalnego:
Dereń jadalny – właściwości lecznicze
Owoce derenia zawierają mnóstwo żelaza, czyli pierwiastka będącego składnikiem hemoglobiny znajdującej się w czerwonych krwinkach – erytrocytach. Odpowiadają one za transport tlenu do wszystkich komórek ciała. Prawidłowa ilość żelaza w organizmie chroni przed pojawieniem się niedokrwistości. Jej objawy to zajady w kącikach ust, blada skóra, łamliwość paznokci i kłopoty z włosami. Osoby z niedoborami żelaza są ciągle zmęczone i osłabione. Często cierpią na bóle głowy oraz bezsenność. Owoce derenia można stosować w leczeniu anemii oraz u kobiet ze zbyt obfitymi miesiączkami. Z kolei wywar z owoców derenia kładziony na czoło może być stosowany przy bólach migrenowych.
Dereń na artretyzm
Kąpiel z wywaru zrobionego z liści i kory rośliny pomaga osobom, które zmagają się z artetyzmem oraz bólami reumatyczymi. Przeciwutleniacze (antocyjany) zapobiegają powstawaniu stanów zapalnych w organizmie. Zwiększają też poziom insuliny we krwi. Gałązki z derenia mogą natomiast być wykorzystywane do czyszczenia zębów.
Nalewka z derenia
Nalewka z kwiatów bądź owoców tego krzewu skutecznie działa na przeziębienie i gorączkę. Poprawia także odporność. Dereniówka (nalewka) może być też stosowana w leczeniu podagry, czyli dny moczanowej. Herbatka z derenia również wzmacnia organizm, zwiększając odporność na choroby. Aby ją przygotować, należy wsypać czubatą łyżeczkę suszonych owoców derenia, a następnie zalać ją wrzątkiem.
Napój powinno się parzyć pod przykryciem przez 15 minut. Herbatkę z derenia można pić bez ograniczeń, w przeciwieństwie do naparów z innych ziół i roślin. Wspomaga ona funkcjonowanie przewodu pokarmowego, m.in dzięki zawartości kwasów organicznych. Świeży sok bądź wywar z derenia właściwego można stosować przy biegunkach i kolkach jelitowych. Działają one zapierająco. Poprawiają także tempo przemiany materii, dlatego są polecane osobom odchudzającym się, cierpiącym na nadwagę i otyłość. Owoce derenia pomogą chorym na nerki i mającym kłopoty z funkcjonowaniem dróg moczowych. Przyspieszają bowiem wydalanie sodu i wody z moczem, działając moczopędnie.
Dereń jadalny – odmiany
W Polsce najczęściej uprawiane są ukraińskie bądź polskie odmiany derenia jadalnego. Najbardziej polecana jest jednak austriacka odmiana Jolico. Daje bardzo dużo owoców o średnicy dochodzącej nawet do 17 mm i masie około 4-6 g. Owoce ważące 6-7 g występują też w ukraińskiej odmianie Widubiecki. Zbiera się je w drugiej połowie sierpnia. Dereń Swietlijaczok może dać owoce, które ważą nawet 11 g. Są dojrzałe na początku września i nadają się do przechowywania. Elegantyj – kolejny rodzaj ukraińskiej sadzonki derenia jadalnego – rodzi nieco mniejsze owoce o masie około 5 g. Można ją zbierać wcześniej niż inne odmiany, bowiem już w pierwszej połowie sierpnia. Idealnie nadaje się na przetwory. Inne znane odmiany ukraińskie to: Korałłowyj Marka (na przetwory, nalewki oraz jako deser), Flava (owoce deserowe), Wydubieckij (wspaniałe na przetwory), Radost. Polskie sadzonki derenia właściweg występują pod nazwami: Juliusz, Dublany (odpowiednia na nalewki i przetwory), Kresowiak, Paczoski (doskonała na nalewki i soki), Raciborski, Słowianin, Swietłana, Szafer, Podolski (do wykorzystania w postaci soków) oraz Florianka (idealna do przyrządzanie przetworów).
Kiedy zrywać owoce derenia jadalnego i co można z nich zrobić? Odpowiedz znajdziesz w naszym filmie:
